دیوان منجیک ترمذی: تفاوت میان نسخه‌ها

دیوان منجیک ترمذی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۶ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۰۹

۶۳۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۶ اکتبر ۲۰۱۸

بدون خلاصۀ ویرایش

Hbaghizadeh@noornet.net

۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش

@@ خط ۴۷: / خط ۴۷: @@
 شعر منجیک از حیث بلاغت و فصاحت، او را به یکی از شعرای ممتاز عصر خویش مبدل کرده است و از مهم‎ترین ویژگی‎های اشعار وی استفاده از صنایعی چون استعاره، کنایه و مبالغه به شیوه‎ای بدیع است. برخی از صنایع ادبی موجود در شعر او از این قرار است:
 الف)- ترصیع:
-'''نگذاشت چو تو هیچ رزم رستم    ناراست چو تو هیچ بزم دارا'''
+{{شعر}}
-'''به روی شمع فروزی مرا به گرد سرای     به موی عنبر سوزی ز فرق تا به قدم'''
+{{ب|''نگذاشت چو تو هیچ رزم رستم''|2=''ناراست چو تو هیچ بزم دارا''}}
+{{ب|''به روی شمع فروزی مرا به گرد سرای''|2=''به موی عنبر سوزی ز فرق تا به قدم''}}{{پایان شعر}}
 ب)- ترصیع و تجنیس:
-'''طور است به نوبت اندرون زرین     طیر است به زحمت اندرون پران'''<ref>ر.ک: همان، صفحه ‎هجده - ‎نوزده</ref>.
+{{شعر}}
+{{ب|''طور است به نوبت اندرون زرین ''|2=''طیر است به زحمت اندرون پران''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، صفحه ‎هجده - ‎نوزده</ref>.
 ج)- مقتضب (اشتقاق):
-'''خدایگانا فرخنده مهرگان آمد     ز باغ گشت به تحویل آفتاب احوال'''
+{{شعر}}
-'''بسان ماهی زرین کنون فروریزد     ز بید برگ به یک زلزله بر آب زلال'''
+{{ب|''خدایگانا فرخنده مهرگان آمد''|2=''ز باغ گشت به تحویل آفتاب احوال''}}
+{{ب|''بسان ماهی زرین کنون فروریزد''|2=''ز بید برگ به یک زلزله بر آب زلال''}}{{پایان شعر}}
 د)- متضاد:
-'''آن تلخ و بدو عمر تلخ شیرین      آن زرد و بدو روی زرد حمرا'''
+{{شعر}}
-'''آنجا که عقیم خشم تو آذر     آنجا که نسیم صلح تو نیسان'''
+{{ب|''آن تلخ و بدو عمر تلخ شیرین ''|2='' آن زرد و بدو روی زرد حمرا''}}
+{{ب|''آنجا که عقیم خشم تو آذر''|2=''آنجا که نسیم صلح تو نیسان''}}{{پایان شعر}}
 ه)- اعنات:
-'''ای خوب‎تر از پیکر دیبای ارمنی      ای پاک‎تر ز قطره باران بهمنی'''
+{{شعر}}
-'''آنجا که موی تو همه برزن به زیر مشک      وانجا که روی توست همیشه برهمنی'''
-'''اندر فرات غرقم تا دیده با منی است     و اندر بهار حسنم تا تو بر منی'''
+{{ب|''ای خوب‎تر از پیکر دیبای ارمنی''|2=''ای پاک‎تر ز قطره باران بهمنی''}}
+{{ب|''آنجا که موی تو همه برزن به زیر مشک''|2=''وانجا که روی توست همیشه برهمنی''}}
+{{ب|''اندر فرات غرقم تا دیده با منی است ''|2='' و اندر بهار حسنم تا تو بر منی''}}{{پایان شعر}}
 و)- استعاره:
-'''فغان من زان همه زلف کاندران نقش است      همه طراز ملاحت بر آستین جمال'''
+{{شعر}}
-'''چرا به صبر نکوشم که صبر دوست بود      کسی که بسته بود عقل او کمر به کمال'''
-'''مگر به چشم مخالف به باغ دولت خویش      بلندسرو نبیند نه نونشانده نهال'''
+{{ب|''فغان من زان همه زلف کاندران نقش است ''|2='' همه طراز ملاحت بر آستین جمال''}}
+{{ب|''چرا به صبر نکوشم که صبر دوست بود ''|2=''کسی که بسته بود عقل او کمر به کمال''}}
+{{ب|''مگر به چشم مخالف به باغ دولت خویش ''|2=''بلندسرو نبیند نه نونشانده نهال''}}{{پایان شعر}}
 ز)- تشبیه:
-'''ار انگبین‎لبی سخن تلخ مر چراست      ور یاسمن‎بری تو به دل چون که آهنی'''
+{{شعر}}
-'''منگر به ماه نورش خیره شود ز مشک       مگذر به باغ، سرو سهی پاک بشکنی'''
+{{ب|''ار انگبین‎لبی سخن تلخ مر چراست ''|2=''ور یاسمن‎بری تو به دل چون که آهنی''}}
+{{ب|''منگر به ماه نورش خیره شود ز مشک ''|2=''مگذر به باغ، سرو سهی پاک بشکنی''}}{{پایان شعر}}
 در ابیات فوق، شاعر از تشبیه مکنی (کنایت) بهره برده و در این نوع تشبیه، چنان‎که آن را مکنی نامیده‎اند، شاعر قادر به حذف ادات تشبیه است و در ابیات فوق، لب به انگبین، بر به یاسمن، دل به آهن، رو به ماه و قد به سرو مشبه است و دو تشبیه اخیر، در اشعار منجیک بارها استفاده شده‎اند.
 ح)- مراعات النظير:
-'''جور من از آن زلف بلاجوی ازیراک      همگونه زاغ آمد و هم‎پیشه قابیل'''
+{{شعر}}
+{{ب|''جور من از آن زلف بلاجوی ازیراک ''|2='' همگونه زاغ آمد و هم‎پیشه قابیل''}}{{پایان شعر}}
 ط)- التفات:
-'''خرم‎بهار خواند عاشق تو را که تو      لاله‎رخ و بنفشه‎خط و یاسمن‎تنی'''
+{{شعر}}
-'''ما را جگر به تیر فراق تو خسته گشت     ای صبر بر فراق بتان، نیک‎جوشنی'''
+{{ب|''خرم‎بهار خواند عاشق تو را که تو''|2=''لاله‎رخ و بنفشه‎خط و یاسمن‎تنی''}}
+{{ب|''ما را جگر به تیر فراق تو خسته گشت ''|2=''ای صبر بر فراق بتان، نیک‎جوشنی''}}{{پایان شعر}}
 ی)- تسجیع:
-'''چندین چه نالد این حمام مطوق     نش دل پردرد و نه روان معوق'''
+{{شعر}}
+{{ب|''چندین چه نالد این حمام مطوق''|2=''نش دل پردرد و نه روان معوق''}}{{پایان شعر}}
 در این بیت، سجع از نوع متوازی است؛ بدین معنا که کلمات سجع‎دار، دارای وزن و قافیه مشترکی هستند.
-'''همه طوایف اطراف با تو بینم گرد      همه عجایب آفاق با تو هست به هم'''
+{{شعر}}{{ب|''همه طوایف اطراف با تو بینم گرد''|2='' همه عجایب آفاق با تو هست به هم''}}{{پایان شعر}}
 بیت بالا دارای سجع متوازن است؛ یعنی کلمات مسجوع فقط در وزن مشابهند.
 در میان اشعار منجیک، می‎توان ابیاتی را یافت که از اشعار پیشینیان تأثیر پذیرفته یا به اشعار شعرای پس از منجیک اثر گذاشته است. از آن جمله می‎توان به بیت زیر از منجیک اشاره کرد:
-'''چو ملک کر شود و نشنود مرا ملک     دو چیز باید دینار زرد و تیغ کبود'''<ref>ر.ک: همان، صفحه ‎نوزده – بیست‎وسه</ref>.
+{{شعر}}
+{{ب|''چو ملک کر شود و نشنود مرا ملک ''|2=''دو چیز باید دینار زرد و تیغ کبود''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، صفحه ‎نوزده – بیست‎وسه</ref>.
 در حال حاضر بسیاری از اشعار منجیک از بین رفته و بلندترین قصیده باقی‎مانده از دیوان منجیک قصیده لامیه است که تاکنون 45 بیت از آن در تذکره‎ها، جنگ‎ها و قاموس‎ها یافت شده است. این قصیده در مدح امیر ابوالمظفر احمد چغانی بوده و در بحر مجتث سروده شده است و سوزنی سمرقندی قصیده‎ای به همین وزن و قافیه و به تقلید از این قصیده منجیک سروده است<ref>ر.ک: همان، صفحه ‎بیست‎وچهار</ref>.
@@ خط ۱۰۹: / خط ۱۳۱: @@
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
-[[رده:کتاب‌شناسی]]
+[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
-[[رده:کتاب‌شناسی]]
+[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
-[[رده:کتاب‌شناسی]]
+[[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
-[[رده:کتاب‌شناسی]]
+[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]]
-[[رده:قربانی-باقی زاده]]
+[[رده: 25 شهریور الی 24 مهر]]
 [[رده:سال97-25شهریور الی24 مهر]]