دیوان غزلیات اسیر شهرستانی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''‏دیوان غزلیات اسیر شهرستانی'''، سروده جلال‎الدین بن میرزا مؤمن اسیر شهرستانی، است. آنچه در این کتاب گردآوری شده، مجموعه سروده‎های این شاعر توانمند است در قالب غزلیات، غزلیات ناتمام و ابیات پراکنده.

این مجموعه گران‎سنگ به اهتمام غلام‎حسین شریفی ولدانی تصحیح و تحقیق شده است.

اهمیت اسیر در آن است که بنیاد معانی خود را چنان بر تخیل و توهم‎ نهاده است که هیچ مضمون و نکته‎ای در سخنش خالی از آن نیست، بلکه هریک از آنها مسبوق به تصورات دور و دراز و مضمون‎جویی‎های باریک از همه آن چیزهاست که گرداگرد او یا در محیط دید و درک او وجود دارد. ناگهان آهوخرام، کبک‎رفتار، گل‎اندامی از برابرش می‎گذرد، جلوه روشن و دل‎انگیز او نوری بر دیده زیباپسند شاعر می‎افکند؛ آن نور برقی می‎شود و در خرمن خاک می‎افتد و آن را شعله‎ور می‎سازد و آن شعله در شش جهت عالم می‎افتد، آن را به خاک و خاک را به غبار تبدیل می‎کند و در فضا به پرواز درمی‎آورد و محو می‎کند و شاعر در چنین تخیلی می‎گوید:

اما ویژگی‎های سبک هندی در شعر اسیر آشکارتر است و نمی‎توان حکم کرد که او شاعری از مکتب وقوع بوده؛ چنان‎که گلچین معانی هم وی را در سلک شاعران مکتب وقوع نشمرده است.

نازک‎خیالی، بارزترین ویژگی شعر اسیر به نظر می‎رسد. شاید در پرتو همین خصلت شعری باشد که او را پیشرو شاعران سبک هندی معرفی کـرده‎انـد؛ به‎عنوان نمونه:

به‎هرحال اسیر با خلق معانی پیچیده و خیال‎پردازی‎های بدیع و کاربرد استعارات دور از ذهن در میان شاعران سبک هندی خوش جای گرفت و در سیر تکاملی شـعر زمان خود سهمی بسزا یافت. بااین‎همه، همه اشعار اسیر دارای ویژگی‎های سبک هندی نیست. در غزل‎هایی تتبع او از اشعار انوری و سعدی و حافظ و پیروی از آن بزرگان هویداست؛ چـنان‎که در سروده‎ای با ذکر نام انوری، به استقبال قصیده او به مطلع:

یا در یک مثنوی، شعری از سعدی (به تعبیر او: بلبل شیراز) را تضمین کرده است:

از ویژگی‎های بارز قصاید اسیر، جلوه‎گری ارادت او بـه رسـول اکـرم(ص) و ائـمه اطـهار(ع) است. وی با سرودن اشعاری با ردیف «امیرالمـؤمنین»، «یـا عـلی مـدد» و «علی بن ابی‎طالب»، نهایت حب و اشتیاق خود را به آن حضرت و اهل‎بیت نشـان داده است؛ به عنوان شاهد، مطلع چند قصیده او نقل می‎شود:

از میان قالب‎های شعری که اسیر در آنها طبع‎آزمایی کرده، تسلط وی در غزل‎سرایی نمایان است. از جمله مشخصات غزلیات اسیر گرایش شاعر به استفاده از اوزان کوتاه و توجه به وحدت موضوع است. از ویـژگی‎های قـصاید او می‎توان به تجدید مطلع اشاره کرد. شاید به دلیل وجود همین ابیات مصرع، بتوان به قصیده بودن برخی اشعارش حکم کرد؛ زیرا درون‎مایه قصاید وی بیشتر عشقی است<ref>ر.ک: همان، ص155</ref>.