سفرنامه كروسینسكى: یادداشتهای كشیش لهستانی عصر صفوی (1725 - 1770): تفاوت میان نسخه‌ها

بنابراین، حوادث مذكور در متن كتاب نيز به هيچ وجه از اعتبار تاريخ برخوردار نيست، سهل است كه براى خواننده عادى، گمراه كننده هم هست. ديگر اين كه كتاب سرشار از غلطهاى املايى و انشايى است، شايد به اين دليل كه مؤلف ى سالخورده، آن هم در خلال سنواتى كه با زمان و مكان حدوث وقايع فاصله داشته است، مطالبى را كه در حافظه داشته، بى‌هيچ گونه شيوه و ابزار درست تحقيق، بيان كرده و هر جا كه به مشكلى برخورده، از مردم دوروبر استفساراتى نموده و نكاتى را نيز احيانا از اشخاص بى‌اطلاع و گاه مغرض شنيده، و سپس چنين مسوده‌اى را كه به زبان لاتينى بوده، به زبان‌هاى انگليسى و فرانسه بر گردانيده است. آن گاه كتاب، پس از جرح‌ها و تعديل‌هاى مترجمى ترك، به اين زبان آمده، و از آن جا نيز به دست گزارنده سخن پرداز دربارى ايرانى، به سبک جهانگشاى نادرى و زينت‌التواريخ به فارسى ترجمه شده است.

از سال 1133ق، او در تماس نزدیک ‌ترى با دربار قرار گرفت. بعد از تصرف اصفهان نيز به سبب داشتن دانش پزشکى، به دربار غلجايى‌ها راه يافت. ارتباط نزدیک با دربار صفوى و دستگاه محمود افغان امكان اقامت در اصفهان و مشاهده و ضبط رخدادهاى آن ايام را برایش فراهم آورد. از اين رو بعد از اين كه از تحمل غربت و سياحت بسيار دلگير گشته بود، در سال 1137ق در معيت محمدخان بلوچ كه از سوى اشرف به سفارت عثمانى تعيين شده بود، عازم اسلامبول گرديد و پس از چندى به تحرير خاطراتش از اوضاع اصفهان در جريان حمله غلجايى‌ها، به زبان لاتين پرداخت كه سپس به تركى برگردانده شد. اين كتاب در زمان سلطنت فتحعلى شاه به دستور وليعهدش، عباس ميرزا، توسط عبدالرزاق بيگ دنبلى از تركى به فارسى برگردانده شد و عنوان بصيرت نامه يا عبرت نامه گرفت.