۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'براي' به 'برای') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی') |
||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
</div> | </div> | ||
'''افضلالدين محمد بن حسن مَرَقى كاشانى'''، معروف به '''بابا اَفْضَل كاشانى'''، حكيم، عارف و شاعر ايرانى نيمه دوم سده 6 و نيمه نخست سده 7ق است. وى به سبب داشتن آثار فلسفى به زبان | '''افضلالدين محمد بن حسن مَرَقى كاشانى'''، معروف به '''بابا اَفْضَل كاشانى'''، حكيم، عارف و شاعر ايرانى نيمه دوم سده 6 و نيمه نخست سده 7ق است. وى به سبب داشتن آثار فلسفى به زبان فارسی و نيز سرودههايش، در ايران آوازهاى بلند دارد، بااينهمه، شرح زندگانى وى چندان آشكار نيست. | ||
== تولد و اساتید == | == تولد و اساتید == | ||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
== مهارت == | == مهارت == | ||
سهم وى در خدمت به فرهنگ ايرانى، بيش از همه در حوزه ادبيات است. او يكى از بزرگترين شاعران در ميان حكماى مسلمان به شمار مىرود و مىتوان او را يكى از دو يا 3 تن از برجستهترين رباعىسرايان دانست. برخى رباعيات او را به ابوسعيد ابوالخير، عمر خيام، اوحدالدين کرمانى، مولوى، [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصارى]]، عطار و ديگران نسبت دادهاند. او در رباعياتش چند جا تخلص خويش را «افضل» آورده است. قديمترين مأخذ اشعار | سهم وى در خدمت به فرهنگ ايرانى، بيش از همه در حوزه ادبيات است. او يكى از بزرگترين شاعران در ميان حكماى مسلمان به شمار مىرود و مىتوان او را يكى از دو يا 3 تن از برجستهترين رباعىسرايان دانست. برخى رباعيات او را به ابوسعيد ابوالخير، عمر خيام، اوحدالدين کرمانى، مولوى، [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصارى]]، عطار و ديگران نسبت دادهاند. او در رباعياتش چند جا تخلص خويش را «افضل» آورده است. قديمترين مأخذ اشعار فارسی وى، مجموعه «مونس الاحرار في دقايق الاشعار» تأليف محمد بن بدر جاجرمى است كه 6 غزل نيز به نام افضلالدين كاشانى ثبت كرده است. بيشتر رباعىها و اشعار او بيان انديشههاى حِكمى، بهويژه هشدار به ناپايدارى جهان و ذكر حقايق عرفانى است. وى در سرودههايش برخلاف ديدگاه نسبىگراى خيام، از منظر يقينى سخن مىگويد كه حاصل دانشى يگانه است. | ||
از ويژگىهاى برجسته كار او اين است كه آثارش را يا از آغاز به | از ويژگىهاى برجسته كار او اين است كه آثارش را يا از آغاز به فارسی روان نوشته يا آثار اندكى را كه نخست به عربى پرداخته بوده، بعدها به فارسی برگردانده است. وى برخى از آثار عربى حكيمان پيشين را نيز به فارسی درآورده است. فارسینويسى او برخلاف فيلسوفانى مانند خواجه نصيرالدين و [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، از روى ترجيح شخصى و نه به خواست ديگران بوده است. شيوه پخته و روان او نزدیک به سبک و اسلوب پيشينيان است؛ چنانكه بهكاربردن گزارههاى كوتاه، خوددارى نكردن از تكرار يك واژه هنگام ضرورت و استفاده اندك از ضمير و واژههاى مترادف كه همگى از ويژگىهاى نثر كهن است، در نوشتههاى فصيح وى فراوان به چشم مىخورد. در ترجمه و جايگزينى واژههاى فلسفى به زبان فارسی، كار او با كوشش [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] در دانشنامه علايى قابل مقايسه است؛ با اين تفاوت كه بابا افضل به جنبههاى زيبايىشناسانه كاربرد واژهها اهتمام بيشترى نشان داده است. در اين ميان، ترجمه او از رساله نفس [[ارسطو]] را مىتوان نمونه ممتازى از ترجمه و نگارش فلسفى به زبان فارسی به شمار آورد. | ||
== آثار== | == آثار== | ||
خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
2. جامع الحكمة كه از ديد بيشتر كسانى كه به فهرست آثار او پرداختهاند، دور مانده است. | 2. جامع الحكمة كه از ديد بيشتر كسانى كه به فهرست آثار او پرداختهاند، دور مانده است. | ||
3. مدارج الكمال يا گشايشنامه كه خود وى از آن به فتوح هشت ياد كرده، نخست به عربى نوشته و سپس به | 3. مدارج الكمال يا گشايشنامه كه خود وى از آن به فتوح هشت ياد كرده، نخست به عربى نوشته و سپس به فارسی برگردانده است. | ||
4. جاوداننامه: اثرى است مبتنى بر تعاليم قرآن و حديث و شامل مباحثى چون انواع دانش، اهميت خودشناسى و آغاز و فرجام هستى. | 4. جاوداننامه: اثرى است مبتنى بر تعاليم قرآن و حديث و شامل مباحثى چون انواع دانش، اهميت خودشناسى و آغاز و فرجام هستى. | ||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
5. رهانجامنامه. | 5. رهانجامنامه. | ||
6. رساله در علم و نطق يا منهاج مبين كه نخست آن را به عربى نوشته بوده و سپس به | 6. رساله در علم و نطق يا منهاج مبين كه نخست آن را به عربى نوشته بوده و سپس به فارسی برگردانده است. اين اثر توجه فراوان او را به تفكر منطقى، در معناى دقيق [[ارسطو]]يى آن نشان مىدهد. | ||
7. ساز و پيرايه شاهان پرمايه: اين رساله را مىتوان اثرى در زمينه فلسفه سياسى محسوب كرد، ضمن اينكه در آن علاوه بر پادشاه كامل، نفس كامل را نيز به تصوير مىكشد. | 7. ساز و پيرايه شاهان پرمايه: اين رساله را مىتوان اثرى در زمينه فلسفه سياسى محسوب كرد، ضمن اينكه در آن علاوه بر پادشاه كامل، نفس كامل را نيز به تصوير مىكشد. |
ویرایش