۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ایران در زمان ساسانیان: تاریخ ایران ساسانی تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان: تفاوت میان نسخه‌ها
ایران در زمان ساسانیان: تاریخ ایران ساسانی تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۳ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۰۹:۱۵
، ۲۳ ژوئن ۲۰۱۸لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - 'شاهنامه' به 'شاهنامه') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
'''''ایران در زمان ساسانیان: تاریخ ایران ساسانی تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان'''''، نوشته [[کریستن‌سن، آرتور امانویل|كريستين سن]]، ترجمه رشيد ياسمى اين كتاب به انگليسى نوشته شده و به وضع دولت و دربار ساسانى و احوال مردمان آن روزگار پرداخته است. | |||
نويسنده سى سال پيش از پرداختن به اين كتاب، شاهنشاهى ساسانيان را نوشت، اما پس از آن، بر پايه كشف‌هاى تازه‌اى از آن عصر مانند كتيبه‌هاى شاه‌پور نخست در كعبه زردشت، «مواد تازه و سودمندى» درباره تاريخ تمدن ساسانى و صنعت و ديانت آن عصر به دست آورد و از اين رو، به جاى چاپ دوباره‌اش و افزودن اطلاعات نوپديد در آن، به ساماندهى ايران در زمان ساسانيان بر پايه دوره‌هاى تاريخى همت گماشت كه آن را «واسطه العقد» ديگر نوشته‌هاى او و سبكش را «سهل و ممتنع» مى‌توان دانست؛ زيرا به رغم ژرفكاوى سندهاى كهن و آثار گوناگون تاريخى، شيوايى و رسايى سخن را نيز در روايت آنها فرو نگذارده و در پانوشت كتاب، يادداشت‌هاى سودمندى به پژوهش‌گران عرضه كرده است. | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
چارچوب اصلى كتاب، تاريخ سياسى روزگار ساسانيان است و ويژگى‌هاى مادى و معنوى مردم، اوضاع اجتماعى، چگونگى صنعت و انديشه‌هاى دينى - فلسفى آن دوران، در اين چارچوب عرضه شده است. گزارشى درباره پيشينه تمدن ايران پيش از ساسانيان بر پايه منابع يونانى، ارمنى، سريانى و چينى و شمار و ويژگى‌هاى منابع تاريخ سياسى و مدنى ساسانيان با عنوان مقدمه در دو بخش گنجيده و ويژگى‌هاى سازمان ادارى شاهنشاهى و اطلاعات موجود درباره تمدن و جامعه ساسانى نيز در دَه فصل جداگانه همراه با موضوع‌هاى خُرد و مشخص شده با ستاره (*)، به شكل توصيفى با يادآورى منابع آنها در پانوشت آمده‌اند. نويسنده، شرح درازدامنى درباره هر يك از موضوع‌ها عرضه مى‌كند، اما از رويدادهاى نظامى و جنگى آن دوران به تندى مى‌گذرد. البته داستان «جنگ شاه‌پور با روميان» كوتاه و چكيده نيست؛ زيرا وى در اين باره از روايتى عينى و بى‌مانند فردى حاضر در آن ماجرا بهره برده است. | چارچوب اصلى كتاب، تاريخ سياسى روزگار ساسانيان است و ويژگى‌هاى مادى و معنوى مردم، اوضاع اجتماعى، چگونگى صنعت و انديشه‌هاى دينى - فلسفى آن دوران، در اين چارچوب عرضه شده است. | ||
گزارشى درباره پيشينه تمدن ايران پيش از ساسانيان بر پايه منابع يونانى، ارمنى، سريانى و چينى و شمار و ويژگى‌هاى منابع تاريخ سياسى و مدنى ساسانيان با عنوان مقدمه در دو بخش گنجيده و ويژگى‌هاى سازمان ادارى شاهنشاهى و اطلاعات موجود درباره تمدن و جامعه ساسانى نيز در دَه فصل جداگانه همراه با موضوع‌هاى خُرد و مشخص شده با ستاره (*)، به شكل توصيفى با يادآورى منابع آنها در پانوشت آمده‌اند. نويسنده، شرح درازدامنى درباره هر يك از موضوع‌ها عرضه مى‌كند، اما از رويدادهاى نظامى و جنگى آن دوران به تندى مى‌گذرد. البته داستان «جنگ شاه‌پور با روميان» كوتاه و چكيده نيست؛ زيرا وى در اين باره از روايتى عينى و بى‌مانند فردى حاضر در آن ماجرا بهره برده است. | |||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۴۷: | خط ۵۱: | ||
بخش دوم اين كتاب، منابع پهلوى، عربى، يونانى (لاتين)، ارمنى، سريانى و چينى تاريخ سياسى - اجتماعى روزگار ساسانيان را در بر دارد. نويسنده، كتيبه «پاى‌كولى» و سنگ‌نوشته ضلع شرقى «كعبه زردشت» را از منابع تاريخى معاصر ساسانيان مى‌شمرد كه به رغم شكستگى‌ها و پراكندگى‌هايشان، اطلاعات سودمندى درباره تاريخ آن دوران به زبان پهلوى عرضه مى‌كنند. وى پس از آوردن فهرستى توصيفى از كتيبه‌ها و سنگ‌نگاره‌هاى ساسانى، از تأثير گذارى نقش‌هاى سكه‌هاى پهلوى ساسانى، در شناسايى پادشاهان آن عصر سخن مى‌گويد و منابع دين رسمى كشور را در عهد ساسانيان، كتاب‌هاى مقدس به زبان اوستايى (اوستاى ساسانى داراى 21 نسك) و ترجمه متون اوستايى با شرح پهلوى (زند) مى‌شمرد. | بخش دوم اين كتاب، منابع پهلوى، عربى، يونانى (لاتين)، ارمنى، سريانى و چينى تاريخ سياسى - اجتماعى روزگار ساسانيان را در بر دارد. نويسنده، كتيبه «پاى‌كولى» و سنگ‌نوشته ضلع شرقى «كعبه زردشت» را از منابع تاريخى معاصر ساسانيان مى‌شمرد كه به رغم شكستگى‌ها و پراكندگى‌هايشان، اطلاعات سودمندى درباره تاريخ آن دوران به زبان پهلوى عرضه مى‌كنند. وى پس از آوردن فهرستى توصيفى از كتيبه‌ها و سنگ‌نگاره‌هاى ساسانى، از تأثير گذارى نقش‌هاى سكه‌هاى پهلوى ساسانى، در شناسايى پادشاهان آن عصر سخن مى‌گويد و منابع دين رسمى كشور را در عهد ساسانيان، كتاب‌هاى مقدس به زبان اوستايى (اوستاى ساسانى داراى 21 نسك) و ترجمه متون اوستايى با شرح پهلوى (زند) مى‌شمرد. | ||
ديگر منبع تاريخى عصر ساسانيان، «خوذاى نامگ» است كه بسيارى از نويسندگان تاريخ‌هاى عربى و فارسى، درباره سرگذشت ايران پيش از اسلام، از آن بهره برده و به «سيَر ملوك العجم» يا «سيَر الملوك» يا | ديگر منبع تاريخى عصر ساسانيان، «خوذاى نامگ» است كه بسيارى از نويسندگان تاريخ‌هاى عربى و فارسى، درباره سرگذشت ايران پيش از اسلام، از آن بهره برده و به «سيَر ملوك العجم» يا «سيَر الملوك» يا «شاهنامه» ترجمه‌اش كرده‌اند. اصل خداى‌نامه پهلوى و ترجمه [[ابن‌مقفع، عبدالله بن دادویه|ابن مقفع]] از اين كتاب، در دست نيست. شاهنامه فردوسى كه به زبان فارسى از زندگى پادشاهان و پهلوانان باستان گزارش مى‌دهد، ترجمه ديگرى از آن منابع پهلوى به شمار مى‌رود. نويسنده، هم‌چنين با اشاره به ديدگاه‌هاى نِلد در اين باره، سرچشمه‌هاى اين منابع نخستين را بررسى مى‌كند و آثار ديگر نويسندگان را مانند [[حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن|حمزه اصفهانى]] ارزيابى مى‌نمايد و از سندهايى مانند «نامه تنسر به پادشاه طبرستان» ياد مى‌كند كه در پاره‌اى از كتاب‌هاى تاريخى گنجانده شده‌اند. وى در پايان، فهرستى از مهم‌ترين منابع عربى و ايرانى تاريخ ساسانيان عرضه مى‌كند و به اقتباس هر يك از آنها از ديگرى و ارتباطشان با يك‌ديگر مى‌پردازد. | ||
نويسنده، از منابع يونانى (لاتين) تاريخ ساسانيان نيز مانند تاريخ روم، نوشته ديون كاسيوس (متوفى نزديك به 235م)، و مورخان حاضر در جنگ‌هاى ايران و روم نام مى‌برد و با اشاره به پاره‌هاى تاريخى موجود در آنها مى‌گويد: همه اين نويسندگان، از چيزهايى نوشته‌اند كه به روابط ايران و روم باز مى‌گردد. وى در پايان فهرستى از كتاب‌هاى يونانى درباره تاريخ روحانيان، رويدادهاى مذهبى و فرقه‌اى نصرانيان شرق و جنگ‌هاى سياسى و دينى اين دو كشور عرضه مى‌كند. | نويسنده، از منابع يونانى (لاتين) تاريخ ساسانيان نيز مانند تاريخ روم، نوشته ديون كاسيوس (متوفى نزديك به 235م)، و مورخان حاضر در جنگ‌هاى ايران و روم نام مى‌برد و با اشاره به پاره‌هاى تاريخى موجود در آنها مى‌گويد: همه اين نويسندگان، از چيزهايى نوشته‌اند كه به روابط ايران و روم باز مى‌گردد. وى در پايان فهرستى از كتاب‌هاى يونانى درباره تاريخ روحانيان، رويدادهاى مذهبى و فرقه‌اى نصرانيان شرق و جنگ‌هاى سياسى و دينى اين دو كشور عرضه مى‌كند. | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۹: | ||
مرحوم رشيد ياسمى (مترجم اين كتاب) كه از 1392ش (1933م)، استاد كرسى تاريخ در دانش‌گاه تهران بود و افزون بر شاعرى، دست چيره‌اى در ترجمه و نوشتن داشت، كار دانشجويان را به دليل نبود منبع دقيق و سودمندى درباره روزگار پس از اشكانيان ناقص مى‌ديد و از اين رو، به ترجمه اين كتاب پرداخت. | مرحوم رشيد ياسمى (مترجم اين كتاب) كه از 1392ش (1933م)، استاد كرسى تاريخ در دانش‌گاه تهران بود و افزون بر شاعرى، دست چيره‌اى در ترجمه و نوشتن داشت، كار دانشجويان را به دليل نبود منبع دقيق و سودمندى درباره روزگار پس از اشكانيان ناقص مى‌ديد و از اين رو، به ترجمه اين كتاب پرداخت. | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||