۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاريخ الإسماعيلية و فرق الفطحية، الواقفية، القرامطة، الدروز و النصيرية: تفاوت میان نسخهها
تاريخ الإسماعيلية و فرق الفطحية، الواقفية، القرامطة، الدروز و النصيرية (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۰۹:۴۹
، ۲۸ آوریل ۲۰۱۸لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - 'سبحاني تبريزي، جعفر' به 'سبحانی تبریزی، جعفر') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR31434J1.jpg|بندانگشتی|تاريخ الإسماعيلية و فرق الفطحية، الواقفية، القرامطة، الدروز و النصيرية]] | [[پرونده:NUR31434J1.jpg|بندانگشتی|تاريخ الإسماعيلية و فرق الفطحية، الواقفية، القرامطة، الدروز و النصيرية]] | ||
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | ||
|+ | |+ | ||
|- | |- | ||
! نام کتاب!! data-type= | ! نام کتاب!! data-type="bookName" |تاريخ الإسماعيلية و فرق الفطحية، الواقفية، القرامطة، الدروز و النصيرية | ||
|- | |- | ||
|نام های دیگر کتاب | |نام های دیگر کتاب | ||
|data-type= | | data-type="otherBookNames" | | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
|data-type= | | data-type="authors" |[[سبحانی تبریزی، جعفر]] (نويسنده) | ||
|- | |- | ||
|زبان | |زبان | ||
|data-type= | | data-type="language" |عربي | ||
|- | |- | ||
|کد کنگره | |کد کنگره | ||
|data-type= | | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" | | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
|data-type= | | data-type="subject" | | ||
|- | |- | ||
|ناشر | |ناشر | ||
|data-type= | | data-type="publisher" |دار الأضواء | ||
|- | |- | ||
|مکان نشر | |مکان نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishPlace" |لبنان - بيروت | ||
|- | |- | ||
||سال نشر | ||سال نشر | ||
|ata-type= | | ata-type="publishYear" |مجلد1: 1999م , 1419ق , | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type= | | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE31434AUTOMATIONCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''تاريخ الإسماعيلية و فرق الفطحية، الواقفية، القرامطة، الدروز و النصيرية'''، اثر آیتالله جعفر | '''تاريخ الإسماعيلية و فرق الفطحية، الواقفية، القرامطة، الدروز و النصيرية'''، اثر [[سبحانی تبریزی، جعفر|آیتالله جعفر سبحانی]]، کتابی است که به اسماعیلیه و فرق منشعب از آن پرداخته است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
اسماعیلیه برای حفظ کیان خود گروهی از انسانها را بهعنوان فداییان برای حفظ ائمه و دعات خود تربیت مینمودند. در اینباره نقل شده که سلطان سلجوقی در سال 501ق، قلعه الموت را محاصره نمود و فرستادهای بهسوی حسن بن صباح فرستاد تا او را به تسلیم شدن دعوت کند. حسن صباح یکی از آن فداییان را صدا زد و به او دستور داد که خودش را از برج به پایین پرت کند و او چنین کرد، به دومی گفت که خود را با خنجر از پای دربیاورد و او چنین کرد؛ آنگاه به آن فرستاده گفت: برو و به مولای خود بگو که نزد من هفتاد هزار از این فداییان مخلص هست...<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>. | اسماعیلیه برای حفظ کیان خود گروهی از انسانها را بهعنوان فداییان برای حفظ ائمه و دعات خود تربیت مینمودند. در اینباره نقل شده که سلطان سلجوقی در سال 501ق، قلعه الموت را محاصره نمود و فرستادهای بهسوی حسن بن صباح فرستاد تا او را به تسلیم شدن دعوت کند. حسن صباح یکی از آن فداییان را صدا زد و به او دستور داد که خودش را از برج به پایین پرت کند و او چنین کرد، به دومی گفت که خود را با خنجر از پای دربیاورد و او چنین کرد؛ آنگاه به آن فرستاده گفت: برو و به مولای خود بگو که نزد من هفتاد هزار از این فداییان مخلص هست...<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>. | ||
اسماعیلیه، اسناد، کتب، تألیفات و هر آنچه به آنها ارتباط داشته را مخفی مینمودند و به هیچکس غیر از خود اجازه دسترسی نمیدادند؛ بنابراین بحث از اسماعیلیه و طوایف آن یک امر غیر ممکن است، مگر اینکه به کتب و آثار مخالفانشان مراجعه کرد و این عمل خارج از ادبیات پژوهشی صادقانه است<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. دراینبین، برخی از مستشرقان، همچون «ایوانف»، | اسماعیلیه، اسناد، کتب، تألیفات و هر آنچه به آنها ارتباط داشته را مخفی مینمودند و به هیچکس غیر از خود اجازه دسترسی نمیدادند؛ بنابراین بحث از اسماعیلیه و طوایف آن یک امر غیر ممکن است، مگر اینکه به کتب و آثار مخالفانشان مراجعه کرد و این عمل خارج از ادبیات پژوهشی صادقانه است<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. دراینبین، برخی از مستشرقان، همچون «ایوانف»، «[[ماسینیون، لویی|لویس ماسینیون]]»، «شتروطمان»، «[[کربن، هانری|هانری کوربن]]» و «برنارد لویس»، به اسنادی درباره اسماعیلیه دست یافتند و آنها را منتشر نمودند<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>. | ||
اسماعیلیه برای ائمه خود رتبه و درجاتی در نظر گرفته است که یکی از آنها امام مستور است. امامان مستور در نظر آنها چهار نفرند: محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق(ع)، عبدالله بن محمد بن اسماعیل، احمد بن عبدالله بن محمد بن اسماعیل، حسین بن احمد بن عبدالله بن محمد<ref>ر.ک: همان، ص15-16</ref>. | اسماعیلیه برای ائمه خود رتبه و درجاتی در نظر گرفته است که یکی از آنها امام مستور است. امامان مستور در نظر آنها چهار نفرند: محمد بن اسماعیل بن جعفر الصادق(ع)، عبدالله بن محمد بن اسماعیل، احمد بن عبدالله بن محمد بن اسماعیل، حسین بن احمد بن عبدالله بن محمد<ref>ر.ک: همان، ص15-16</ref>. | ||
فصل دوم کتاب به بازگویی مطالبی درباره اسماعیلیه با توجه به معاجم و کتب ملل و نحل اختصاص یافته است. نویسنده در اینباره میگوید: مطالبی که درباره اسماعیلیه در این منابع آمده، از زندگینامه اسماعیل بن جعفر صادق و مطالبی جزئی درباره عقیده آنها تجاوز نمیکند. ایشان در ادامه قول نوبختی، ابوالحسن | فصل دوم کتاب به بازگویی مطالبی درباره اسماعیلیه با توجه به معاجم و کتب ملل و نحل اختصاص یافته است. نویسنده در اینباره میگوید: مطالبی که درباره اسماعیلیه در این منابع آمده، از زندگینامه اسماعیل بن جعفر صادق و مطالبی جزئی درباره عقیده آنها تجاوز نمیکند. ایشان در ادامه قول نوبختی، [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]]، [[بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر|بغدادی]]، اسفراینی، [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانی]]، [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] و [[امین، محسن|سید محسن امین]] در [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]] را نقل میکند<ref>ر.ک: همان، ص23-27</ref>. | ||
نویسنده در ادامه میگوید: از اسماعیلیه در این زمان فقط دو فرقه «آغاخانیه» و «بهره» باقی ماندهاند؛ که امام آغاخانیه به نام محمد شاه (آغاخان سوم) هماکنون در بمبئی است. شمار بهره (بر وزن زهره)، در هند و یمن، حدود چهارصد هزار نفر است و همگی اهل کار و تلاشند و هیچ نیازمندی در میان آنها یافت نمیشود (اساسا واژه بهره، یک واژه هندی و به معنای تلاش و جدیت میباشد)<ref>ر.ک: همان، ص27-28</ref>. | نویسنده در ادامه میگوید: از اسماعیلیه در این زمان فقط دو فرقه «آغاخانیه» و «بهره» باقی ماندهاند؛ که امام آغاخانیه به نام محمد شاه (آغاخان سوم) هماکنون در بمبئی است. شمار بهره (بر وزن زهره)، در هند و یمن، حدود چهارصد هزار نفر است و همگی اهل کار و تلاشند و هیچ نیازمندی در میان آنها یافت نمیشود (اساسا واژه بهره، یک واژه هندی و به معنای تلاش و جدیت میباشد)<ref>ر.ک: همان، ص27-28</ref>. | ||
محمد بن مقلاص معروف به ابوالخطاب اسدی، مغیرة بن سعید، بشار شعیری و... از جمله کسانی هستند که حرکات باطنی را ابداع و گروهی از شیعیان ائمه اهلبیت(ع) را اغفال نمودند. امام صادق(ع) آشکار از آنها برائت جست<ref>همان، ص33</ref>. | محمد بن مقلاص معروف به ابوالخطاب اسدی، مغیرة بن سعید، بشار شعیری و... از جمله کسانی هستند که حرکات باطنی را ابداع و گروهی از شیعیان ائمه اهلبیت(ع) را اغفال نمودند. [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] آشکار از آنها برائت جست<ref>همان، ص33</ref>. | ||
علاوه بر روایاتی که از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] در مذمت خطابیه رسیده، نصوص تاریخی، حاکی از آن است که مذهب اسماعیلیه در دامان خطابیه متولد شد و پرورش یافت. | |||
خطابیه بعد از کشته شدن رهبرشان، به محمد بن اسماعیل متوجه شدند و او را بهعنوان امام معرفی نمودند<ref>ر.ک: همان، ص40-41</ref>. | خطابیه بعد از کشته شدن رهبرشان، به محمد بن اسماعیل متوجه شدند و او را بهعنوان امام معرفی نمودند<ref>ر.ک: همان، ص40-41</ref>. | ||
نویسنده در فصل چهارم، به سخن پیرامون عبدالله بن میمون قداح، با استناد به کتب رجالی شیعه و سنی پرداخته است. | نویسنده در فصل چهارم، به سخن پیرامون عبدالله بن میمون قداح، با استناد به کتب رجالی شیعه و سنی پرداخته است. | ||
شخص مزبور، از اصحاب امام صادق(ع) و پدرش از اصحاب امام سجاد(ع)، امام باقر(ع) و امام صادق(ع) بوده است و کشی او را به نیکی و نجاشی از او بهعنوان ثقه یاد نموده است<ref>ر.ک: همان، ص48-49</ref>. | شخص مزبور، از اصحاب [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] و پدرش از اصحاب [[امام سجاد(ع)]]، امام باقر(ع) و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] بوده است و کشی او را به نیکی و نجاشی از او بهعنوان ثقه یاد نموده است<ref>ر.ک: همان، ص48-49</ref>. | ||
عبدالله بن میمون بن دیصان، از موالی و دوستداران امام صادق بود. او متولد حدود 190 و متوفای 270ق و اصالتاً اهوازی یا کوفی است. وی از بنیانگذران فرقه اسماعیلیه بشمار میرود<ref>ر.ک: همان، ص50-53</ref>. | عبدالله بن میمون بن دیصان، از موالی و دوستداران [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق]] بود. او متولد حدود 190 و متوفای 270ق و اصالتاً اهوازی یا کوفی است. وی از بنیانگذران فرقه اسماعیلیه بشمار میرود<ref>ر.ک: همان، ص50-53</ref>. | ||
تمام فرق اسماعیلیه بر امامت سیزده امام که اولین آنها اسماعیل بن جعفر و آخرین آنها معد بن علی المستنصر است، متفقند؛ لکن فرقه مستعلیه، معتقد به امامت سه نفر دیگر بعد از مستنصر هستند و فرقه نزاریه معتقدند که بعد از مستنصر پنج امام دیگر وجود دارند که ائمه این دو فرقه با یکدیگر متفاوت هستند<ref>ر.ک: همان، ص69-70</ref>. | تمام فرق اسماعیلیه بر امامت سیزده امام که اولین آنها اسماعیل بن جعفر و آخرین آنها معد بن علی المستنصر است، متفقند؛ لکن فرقه مستعلیه، معتقد به امامت سه نفر دیگر بعد از مستنصر هستند و فرقه نزاریه معتقدند که بعد از مستنصر پنج امام دیگر وجود دارند که ائمه این دو فرقه با یکدیگر متفاوت هستند<ref>ر.ک: همان، ص69-70</ref>. | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۱: | ||
یکی دیگر از فرقههایی اسماعیلیه که نویسنده به آن میپردازد، فرقه دروزیه است. او بعد از معرفی این فرقه، به عقایدشان اشاره میکند. اعتقاد دروزیان به تأویل، باعث برداشتهای مختلفی از فرایض دینی شده است که در برخی از موارد به اسقاط تکلیف میانجامد. آنها نماز را به معنای اتصال قلب با مولای حاکم خویش، زکات را به معنای اعتقاد به یگانگی مولای حاکم و تزکیه قلب، روزه را به معنای حفظ قلب نسبت به یگانگی مولای حاکم و حج را به معنای شناخت مولای حاکم میدانند<ref>ر.ک: همان، ص352-353</ref>. | یکی دیگر از فرقههایی اسماعیلیه که نویسنده به آن میپردازد، فرقه دروزیه است. او بعد از معرفی این فرقه، به عقایدشان اشاره میکند. اعتقاد دروزیان به تأویل، باعث برداشتهای مختلفی از فرایض دینی شده است که در برخی از موارد به اسقاط تکلیف میانجامد. آنها نماز را به معنای اتصال قلب با مولای حاکم خویش، زکات را به معنای اعتقاد به یگانگی مولای حاکم و تزکیه قلب، روزه را به معنای حفظ قلب نسبت به یگانگی مولای حاکم و حج را به معنای شناخت مولای حاکم میدانند<ref>ر.ک: همان، ص352-353</ref>. | ||
آیتالله سبحانی به دنبال این فصل، به ترجمه برخی از اعلام آنها از قبیل حمزة بن علی فارسی، جمالالدین عبدالله تنوخی، یوسف کفرقوقی و محمد ابوهلال میپردازد. | [[سبحانی تبریزی، جعفر|آیتالله سبحانی]] به دنبال این فصل، به ترجمه برخی از اعلام آنها از قبیل حمزة بن علی فارسی، جمالالدین عبدالله تنوخی، یوسف کفرقوقی و محمد ابوهلال میپردازد. | ||
دو فصل پایانی کتاب، به فتحیه و واقفیه اختصاص یافته است. | دو فصل پایانی کتاب، به فتحیه و واقفیه اختصاص یافته است. | ||