۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ادبیات فارسی بر مبنای تألیف استوری: تفاوت میان نسخه‌ها
لینک درون متنی
جز (جایگزینی متن - 'سرگذشت نامه' به 'سرگذشت‌نامه') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR11699J1.jpg|بندانگشتی|ادبیات فارسی بر مبنای تأليف استوری]] | [[پرونده:NUR11699J1.jpg|بندانگشتی|ادبیات فارسی بر مبنای تأليف استوری]] | ||
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right" | ||
|+ | |+ | ||
|- | |- | ||
! نام کتاب!! data-type= | ! نام کتاب!! data-type="bookName" |ادبیات فارسی بر مبنای تأليف استوری | ||
|- | |- | ||
|نام‌های دیگر کتاب | |نام‌های دیگر کتاب | ||
|data-type= | | data-type="otherBookNames" | | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
|data-type= | | data-type="authors" |[[برگل، یوری انوخوویچ]] (مترجم) | ||
[[منزوی، احمد]] (محرر) | [[منزوی، احمد]] (محرر) | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
|- | |- | ||
|زبان | |زبان | ||
|data-type= | | data-type="language" |فارسی | ||
|- | |- | ||
|کد کنگره | |کد کنگره | ||
|data-type= | | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |Z 7835 /الف52 الف4 | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
|data-type= | | data-type="subject" |ادبیات فارسی - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی | ||
قرآن - کتاب‌شناسی | قرآن - کتاب‌شناسی | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
|- | |- | ||
|ناشر | |ناشر | ||
|data-type= | | data-type="publisher" |وزارت فرهنگ و آموزش عالی، موسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگی (پژوهشگاه) | ||
|- | |- | ||
|مکان نشر | |مکان نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishPlace" |تهران - ایران | ||
|- | |- | ||
|سال نشر | |سال نشر | ||
|data-type= | | data-type="publishYear" | 1362 هـ.ش | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد اتوماسیون | |کد اتوماسیون | ||
|data-type= | | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE11699AUTOMATIONCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''ادبیات فارسی بر مبنای تالیف استوری'''، برگردانى فارسى، در دو جلد، از ترجمه روسى اثر معروف [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] در معرفى متون فارسى است. [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] اين کتاب را بيشتر به عنوان راهنما تنظيم كرده است تا کتاب تاريخ ادبيات به معناى متعارف كلمه. ترجمه روسى اين اثر توسط «يو.ا.برگل» و ترجمه فارسى آن توسط آقايان «يحيى آرين‌پور»، «كريم كشاورز» و «سيروس ايزدى» صورت گرفته و احمد منزوى كل كار را ويرايش و يكدست كرده است. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
کتاب در دو جلد تنظيم شده و مشتمل بر پيشگفتار چاپ فارسى به قلم احمد منزوى، پيشگفتار چاپ روسى به قلم يو.ى.بورشچفسكى و يو.ا.برگل، پيشگفتار جلد سوم چاپ روسى کتاب به قلم يو.ا.برگل، پيشگفتارهاى چاپ انگليسى به قلم استورى و پنج بخش مى‌باشد. | کتاب در دو جلد تنظيم شده و مشتمل بر پيشگفتار چاپ فارسى به قلم احمد منزوى، پيشگفتار چاپ روسى به قلم يو.ى.بورشچفسكى و يو.ا.برگل، پيشگفتار جلد سوم چاپ روسى کتاب به قلم يو.ا.برگل، پيشگفتارهاى چاپ انگليسى به قلم [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] و پنج بخش مى‌باشد. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
اين مجموعه بزرگ‌ترين كار تحقيقى استورى است كه بيشتر عمر خويش را بر سر تأليف آن نهاده است و شامل فهرست بسيارى از کتاب‌هاى فارسى همراه با زندگى‌نامه موجز و سودمندى از نويسندگان آنهاست. چنان‌كه استورى در مقدمه جلد اول مى‌گويد: وى در نگارش اين کتاب بر آن بوده كه اثرى چون تاريخ آثار عربى بروكلمان گرد آورد؛ اما شيوه طبقه‌بندى، متفاوت از شيوه بروكلمان است. او برخلاف بروكلمان كه تقسيم‌بندى کتاب خود را بر پايه دوره‌هاى تاريخى قرار داده بود، موضوع کتاب‌ها را پايه طبقه‌بندى قرار داد. در طبقه‌بندى بروكلمان همه آثارى كه متعلق به يك دوره تاريخى هستند، در يك بخش جاى مى‌گيرند، اما در حال حاضر طبقه‌بندى استورى مناسب‌تر به نظر مى‌رسد. از سوى ديگر استورى در هر موضوع، مؤلفان را پايه طبقه‌بندى قرار داد و نه کتاب‌ها را و به اين ترتيب ناچار شد آثارى را كه مؤلف آنها شناخته‌شده نيست، در بخش جداگانه‌اى به نام «ملحقات» در پايان هر فصل جاى دهد؛ بدين ترتيب مآخذى كه متعلق به يك دوره هستند، در يك جا گردآورده نشده و پراكنده هستند. | اين مجموعه بزرگ‌ترين كار تحقيقى [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] است كه بيشتر عمر خويش را بر سر تأليف آن نهاده است و شامل فهرست بسيارى از کتاب‌هاى فارسى همراه با زندگى‌نامه موجز و سودمندى از نويسندگان آنهاست. چنان‌كه [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] در مقدمه جلد اول مى‌گويد: وى در نگارش اين کتاب بر آن بوده كه اثرى چون تاريخ آثار عربى بروكلمان گرد آورد؛ اما شيوه طبقه‌بندى، متفاوت از شيوه بروكلمان است. او برخلاف بروكلمان كه تقسيم‌بندى کتاب خود را بر پايه دوره‌هاى تاريخى قرار داده بود، موضوع کتاب‌ها را پايه طبقه‌بندى قرار داد. در طبقه‌بندى بروكلمان همه آثارى كه متعلق به يك دوره تاريخى هستند، در يك بخش جاى مى‌گيرند، اما در حال حاضر طبقه‌بندى [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] مناسب‌تر به نظر مى‌رسد. از سوى ديگر [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] در هر موضوع، مؤلفان را پايه طبقه‌بندى قرار داد و نه کتاب‌ها را و به اين ترتيب ناچار شد آثارى را كه مؤلف آنها شناخته‌شده نيست، در بخش جداگانه‌اى به نام «ملحقات» در پايان هر فصل جاى دهد؛ بدين ترتيب مآخذى كه متعلق به يك دوره هستند، در يك جا گردآورده نشده و پراكنده هستند. | ||
ترتيب مطالب و مواد بدين شرح است: | ترتيب مطالب و مواد بدين شرح است: | ||
| خط ۷۱: | خط ۶۸: | ||
مشخصات نسخه‌هاى خطى موجود اثر، به ترتيب تاريخ کتابت - به استناد فهرست‌هاى کتاب‌هاى خطى كه به چاپ رسيده - با دقت تمام ذكر شده است. نسخه‌هاى خطى كه در فهرست‌هاى چاپى از آنها ذكرى نشده، ولى در جاهاى ديگر، مانند مقالات يا در پيشگفتار کتاب‌ها از آنها ياد شده، جداگانه آورده شده است. در معرفى هر نسخه خطى، درباره مزايا يا نقايص وضعيت آغاز و انجام، تاريخ دقيق يا تقريبى کتابت و تصاوير و تزيينات (مينياتور يا طلاكارى) آن اطلاعاتى داده شده است. | مشخصات نسخه‌هاى خطى موجود اثر، به ترتيب تاريخ کتابت - به استناد فهرست‌هاى کتاب‌هاى خطى كه به چاپ رسيده - با دقت تمام ذكر شده است. نسخه‌هاى خطى كه در فهرست‌هاى چاپى از آنها ذكرى نشده، ولى در جاهاى ديگر، مانند مقالات يا در پيشگفتار کتاب‌ها از آنها ياد شده، جداگانه آورده شده است. در معرفى هر نسخه خطى، درباره مزايا يا نقايص وضعيت آغاز و انجام، تاريخ دقيق يا تقريبى کتابت و تصاوير و تزيينات (مينياتور يا طلاكارى) آن اطلاعاتى داده شده است. | ||
چاپ‌هاى متعدد اثر، اعم از كامل و ناتمام، همچنين ترجمه‌هاى آن و تحقيقاتى كه درباره آن شده، معرفى شده است. آثارى كه صاحبان آنها معلوم نبوده، جداگانه، در پايان هر بخش فهرست شده است. استورى در تأليف جامع خود از فهرست‌هاى معتبر متعددى كه به كوشش محققان غربى و شرقى تدوين شده بود، بهره جسته است. | چاپ‌هاى متعدد اثر، اعم از كامل و ناتمام، همچنين ترجمه‌هاى آن و تحقيقاتى كه درباره آن شده، معرفى شده است. آثارى كه صاحبان آنها معلوم نبوده، جداگانه، در پايان هر بخش فهرست شده است. [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] در تأليف جامع خود از فهرست‌هاى معتبر متعددى كه به كوشش محققان غربى و شرقى تدوين شده بود، بهره جسته است. | ||
مستندات استورى براى فراهم آوردن اطلاعات کتاب‌شناختى اين اثر عبارت است از: | مستندات [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] براى فراهم آوردن اطلاعات کتاب‌شناختى اين اثر عبارت است از: | ||
1. اطلاعات مستقيمى كه او از طريق رؤيت کتاب‌هاى خطى و چاپى فارسى به دست مى‌آورد. | 1. اطلاعات مستقيمى كه او از طريق رؤيت کتاب‌هاى خطى و چاپى فارسى به دست مى‌آورد. | ||
| خط ۸۱: | خط ۷۸: | ||
3. فهرست‌هاى کتاب‌هاى چاپى موجود كه در زمان تأليف کتاب ظاهرا شمار آنها چندان قابل توجه نبوده است. | 3. فهرست‌هاى کتاب‌هاى چاپى موجود كه در زمان تأليف کتاب ظاهرا شمار آنها چندان قابل توجه نبوده است. | ||
استورى در طرح كلى خود، پنج مجلد براى متون فارسى در نظر گرفته بود كه مجلد اول آن در دو بخش و بخش اول از مجلد دوم آن در زمان حيات خود او منتشر شد. بقيه يادداشت‌هاى وى طى چهار دهه اخير، به همت انجمن سلطنتى آسيايى انگلستان و با همكارى کتاب‌شناسانى چند تنظيم، تكميل و منتشر شده يا در شرف انتشار است. | [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] در طرح كلى خود، پنج مجلد براى متون فارسى در نظر گرفته بود كه مجلد اول آن در دو بخش و بخش اول از مجلد دوم آن در زمان حيات خود او منتشر شد. بقيه يادداشت‌هاى وى طى چهار دهه اخير، به همت انجمن سلطنتى آسيايى انگلستان و با همكارى کتاب‌شناسانى چند تنظيم، تكميل و منتشر شده يا در شرف انتشار است. | ||
موضوع بخش اول از مجلد اول (1927م) نوشته‌هاى قرآنى، تاريخ و شرح حال و موضوع بخش دوم از همين مجلد (1953م) ادامه شرح حال‌ها همراه با مقدارى اضافات و اصلاحات هر دو بخش است. در پايان اين بخش، فهرست جامعى از مندرجات مجلد اول آمده است. | موضوع بخش اول از مجلد اول (1927م) نوشته‌هاى قرآنى، تاريخ و شرح حال و موضوع بخش دوم از همين مجلد (1953م) ادامه شرح حال‌ها همراه با مقدارى اضافات و اصلاحات هر دو بخش است. در پايان اين بخش، فهرست جامعى از مندرجات مجلد اول آمده است. | ||
| خط ۹۰: | خط ۸۷: | ||
از اثر استورى تاكنون بخش‌هايى به شرح زير به فارسى ترجمه شده است: | از اثر [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] تاكنون بخش‌هايى به شرح زير به فارسى ترجمه شده است: | ||
جزء يكم، ادبيات قرآنى به قلم [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال]] كه در دفتر يكم نشريه کتابخانه مركزى دانشگاه تهران (1339ش)، پس از مرگ مترجم به چاپ رسيد. ترجمه باب رياضيات از جلد دوم، به قلم تقى بينش، كه در مجله دانشكده ادبيات مشهد (سال سوم، شماره يكم، 1346ش) منتشر شد. ترجمه «شرح احوال شعرا» (ج1، بخش2، از شماره 1088)، به قلم تقى بينش كه در مجله دانشكده ادبيات مشهد (سال سوم، شماره يكم، 1346ش) منتشر شده است. | جزء يكم، ادبيات قرآنى به قلم [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال]] كه در دفتر يكم نشريه کتابخانه مركزى دانشگاه تهران (1339ش)، پس از مرگ مترجم به چاپ رسيد. ترجمه باب رياضيات از جلد دوم، به قلم تقى بينش، كه در مجله دانشكده ادبيات مشهد (سال سوم، شماره يكم، 1346ش) منتشر شد. ترجمه «شرح احوال شعرا» (ج1، بخش2، از شماره 1088)، به قلم تقى بينش كه در مجله دانشكده ادبيات مشهد (سال سوم، شماره يكم، 1346ش) منتشر شده است. | ||
«تذكره‌نويسى فارسى در هند و پاكستان» (تهران، 1343ش) نيز بى‌گمان ترجمه‌اى است از بخش‌هايى از اثر استورى با مطالب اضافى. | «تذكره‌نويسى فارسى در هند و پاكستان» (تهران، 1343ش) نيز بى‌گمان ترجمه‌اى است از بخش‌هايى از اثر [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] با مطالب اضافى. | ||
گسترده‌ترين تلاش براى ترجمه تأليف استورى به همت دو تن از کتاب‌شناسان روسى، «يو.ى. بورشچفسكى» و «يو.ا.برگل» (شامل دو بخش در 3 مجلد) صورت پذيرفت. در اين ترجمه و تكميل، تجديد نظر كلى در کتاب مورد نظر نبوده، چنان‌كه موضوع اصلى کتاب، ساختمان و شيوه انتخاب مطالب آن تغيير نكرده است. اصلاح در متن استورى تا آنجا صورت گرفته كه مطالب و آگاهى‌هاى تازه و در دسترس ايجاب مى‌كرده است. اين آگاهى‌ها عمدتا بر فهرست‌هاى نسخ خطى، چاپ‌هاى مختلف هر کتاب، تحقيقات مستقل و نگاشته‌هاى کتاب‌شناختى متكى است. مترجمان روسى، اصلاحات و اضافات مؤلف را تماماً و گاه با دشوارى وارد متن كرده و همه افزودگى‌ها و اصلاحات خود را از هرگونه و به هر اندازه كه بوده در جاى خود آورده است. از آنچه به دليل نادرستى يا به هر دليل ديگر از متن استورى حذف شده، جز در موارد معدود ياد نشده است. حاصل كار اين دو مترجم روسى همان است كه در برنامه حاضر موجود است. | گسترده‌ترين تلاش براى ترجمه تأليف [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] به همت دو تن از کتاب‌شناسان روسى، «يو.ى. بورشچفسكى» و «يو.ا.برگل» (شامل دو بخش در 3 مجلد) صورت پذيرفت. در اين ترجمه و تكميل، تجديد نظر كلى در کتاب مورد نظر نبوده، چنان‌كه موضوع اصلى کتاب، ساختمان و شيوه انتخاب مطالب آن تغيير نكرده است. اصلاح در متن [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] تا آنجا صورت گرفته كه مطالب و آگاهى‌هاى تازه و در دسترس ايجاب مى‌كرده است. اين آگاهى‌ها عمدتا بر فهرست‌هاى نسخ خطى، چاپ‌هاى مختلف هر کتاب، تحقيقات مستقل و نگاشته‌هاى کتاب‌شناختى متكى است. مترجمان روسى، اصلاحات و اضافات مؤلف را تماماً و گاه با دشوارى وارد متن كرده و همه افزودگى‌ها و اصلاحات خود را از هرگونه و به هر اندازه كه بوده در جاى خود آورده است. از آنچه به دليل نادرستى يا به هر دليل ديگر از متن [[استوری، چارلز آمبروز|استورى]] حذف شده، جز در موارد معدود ياد نشده است. حاصل كار اين دو مترجم روسى همان است كه در برنامه حاضر موجود است. | ||
چاپ روسى کتاب در سه مجلد فراهم آمده است: جلد اول شامل نگاشته‌هاى قرآنى، تاريخ عمومى، تاريخ پيامبران و صدر اسلام و جز آن و جلد دوم دربرگيرنده بخش‌هاى مربوط به تاريخ ايران، آسياى ميانه و سرزمين‌هاى ديگر (جز هندوستان)، و بالاخره جلد سوم مشتمل بر افزودگى‌ها و فهرست‌هاى راهنما بر جلدهاى يكم تا سوم. | چاپ روسى کتاب در سه مجلد فراهم آمده است: جلد اول شامل نگاشته‌هاى قرآنى، تاريخ عمومى، تاريخ پيامبران و صدر اسلام و جز آن و جلد دوم دربرگيرنده بخش‌هاى مربوط به تاريخ ايران، آسياى ميانه و سرزمين‌هاى ديگر (جز هندوستان)، و بالاخره جلد سوم مشتمل بر افزودگى‌ها و فهرست‌هاى راهنما بر جلدهاى يكم تا سوم. | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۲: | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
# پيشگفتار احمد منزوى بر کتاب. | |||
# كيوانى، مجدالدين، فرهنگ آثار ايرانى - اسلامى، ج1، ص172-173. | |||
# همو، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج8، ص216-217، زير نظر [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|كاظم موسوى بجنوردى]]، تهران، 1377. | |||
# روح‌بخشان، ع، دانشنامه زبان و ادب فارسى، ج1، ص375. | |||
# ياحقى، محمدجعفر، همان، ج2، ص180. | |||
# كرم رضايى، پريسا، کتاب ماه كليات، شهريور و مهر 1382، ش69 و70، ص138-145. | |||
== پیوندها == | == پیوندها == | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||