۶۱٬۱۸۹
ویرایش
مهدویت و ختم ولایت در عرفان اسلامی (نقدی بر نظرات ابن عربی): تفاوت میان نسخه‌ها
مهدویت و ختم ولایت در عرفان اسلامی (نقدی بر نظرات ابن عربی) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۳ اکتبر ۲۰۱۷، ساعت ۰۹:۲۲
، ۲۳ اکتبر ۲۰۱۷جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - ' (عج)' به '(عج)') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
درباره اصطلاح اين واژه، معانى و تعبيرات بسيارى گفته شده است؛ چرا كه گاه چنان عرشى‌اش مى‌دانند كه جز خدا را لايقش نمى‌شمارند و گاه چنان فرشى‌اش مى‌دارند كه جمله موجودات را صاحبش مى‌خوانند. | درباره اصطلاح اين واژه، معانى و تعبيرات بسيارى گفته شده است؛ چرا كه گاه چنان عرشى‌اش مى‌دانند كه جز خدا را لايقش نمى‌شمارند و گاه چنان فرشى‌اش مى‌دارند كه جمله موجودات را صاحبش مى‌خوانند. | ||
نويسنده علت اين امر را ذو مراتب بودن اين واژه دانسته است و ضمن بررسى اقوال بزرگانى؛ چون نجم‌الدين كبرى، [[جامی، عبدالرحمن|جامى]]، مولانا، [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]]، قيصرى، نيفى، هجويرى، ترمذى، [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]]، [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]](ره) و [[قاشی، حیدر بن علی|سيد حيدر آملى]] | نويسنده علت اين امر را ذو مراتب بودن اين واژه دانسته است و ضمن بررسى اقوال بزرگانى؛ چون نجم‌الدين كبرى، [[جامی، عبدالرحمن|جامى]]، مولانا، [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]]، قيصرى، نيفى، هجويرى، ترمذى، [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]]، [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]](ره) و [[قاشی، حیدر بن علی|سيد حيدر آملى]] در اين رابطه، به تعريف جامعى از آن اشاره كرده است: «ولايت، حقيقت كليه و صفت الهيه و شأنى از شئون ذاتيه است كه اقتضاى ظهور دارد و منشأ بروز تعينات و علت ظهور حقايق خلقيه، بلكه مبدأ تعيين اسماء الهيه در حضرت علميه است.» | ||
دوم، به بررسى مهدويت و ختم ولايت در آراء و نظريات ابن‌عربى پرداخته است. به نظر نويسنده، اين موضوع، از جمله مباحثى است كه عبارات ابن‌عربى در آن سخت مضطرب بوده و دامنه اين اضطراب و تضاد، به گونه‌اى است كه بر اساس برخى عبارات، وى هم از مشهور عامه و هم از تشيع فاصله مى‌گيرد؛ اما بر اساس پاره‌اى عبارات ديگر، كاملا با تشيع هم نظر است. | دوم، به بررسى مهدويت و ختم ولايت در آراء و نظريات ابن‌عربى پرداخته است. به نظر نويسنده، اين موضوع، از جمله مباحثى است كه عبارات ابن‌عربى در آن سخت مضطرب بوده و دامنه اين اضطراب و تضاد، به گونه‌اى است كه بر اساس برخى عبارات، وى هم از مشهور عامه و هم از تشيع فاصله مى‌گيرد؛ اما بر اساس پاره‌اى عبارات ديگر، كاملا با تشيع هم نظر است. | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
وى در «فتوحات» تصريح كرده كه ختم ولايت على الاطلاق، عيسى(ع) بوده و در همين باره شعرى نيز از او نقل شده است. در «عنقاء مغرب» نيز ميان خاتم الاولياء و امام مهدى(عج) فرق مى‌گذارد؛ گر چه به امامت آن حضرت اعتراف مى‌كند؛ اما خاتم الاولياء را مردى از عجم مى‌داند نه از عرب. | وى در «فتوحات» تصريح كرده كه ختم ولايت على الاطلاق، عيسى(ع) بوده و در همين باره شعرى نيز از او نقل شده است. در «عنقاء مغرب» نيز ميان خاتم الاولياء و امام مهدى(عج) فرق مى‌گذارد؛ گر چه به امامت آن حضرت اعتراف مى‌كند؛ اما خاتم الاولياء را مردى از عجم مى‌داند نه از عرب. | ||
وى در برخى از عباراتش تصريح مى‌كند كه خاتم ولايتِ خاص محمديه، حضرت مهدى(عج) كه به منتظَر معروف است نمى‌باشد، چون معتقد است مهدى منتظَر از عترت و سلاله حسى پيامبر(ص) بوده و خاتم به اين معنا، از سلاله غير حسى و معنوى پيامبر(ص) است. وى در باب ششم از آغاز خلق و نخستين موجود، نزديك‌ترين فرد به اين حقيقت را [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] | وى در برخى از عباراتش تصريح مى‌كند كه خاتم ولايتِ خاص محمديه، حضرت مهدى(عج) كه به منتظَر معروف است نمى‌باشد، چون معتقد است مهدى منتظَر از عترت و سلاله حسى پيامبر(ص) بوده و خاتم به اين معنا، از سلاله غير حسى و معنوى پيامبر(ص) است. وى در باب ششم از آغاز خلق و نخستين موجود، نزديك‌ترين فرد به اين حقيقت را [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] مى‌شمارد. | ||
نويسنده با بررسى اين نظريات، اضطراب و تضاد وى را به خوبى نشان داده است. | نويسنده با بررسى اين نظريات، اضطراب و تضاد وى را به خوبى نشان داده است. | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
#ولايتى كه حقيقتش فقط تصرف در معنى است. | #ولايتى كه حقيقتش فقط تصرف در معنى است. | ||
در سوم، به طور جداگانه و مشخص، موضوعات مربوط به آثار وجودى و كاركرد ظهور حضرت مهدى(عج) با تأكيد بر نظرات شبسترى و [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]] | در سوم، به طور جداگانه و مشخص، موضوعات مربوط به آثار وجودى و كاركرد ظهور حضرت مهدى(عج) با تأكيد بر نظرات شبسترى و [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]] كه در واقع شرحى بر ديدگاه‌ها ابن‌عربى مى‌باشد، پى‌گيرى شده است. | ||
به نظر [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]]، همان طور كه نبوت انبياء بر نبوت احمد مصطفى(ص) ختم شده است، ولايت نيز به على مرتضى(ع) ختم شده و بعد از او بر حضرت مهدى(عج) كه هادى و راهنماى دين الهى است. | به نظر [[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]]، همان طور كه نبوت انبياء بر نبوت احمد مصطفى(ص) ختم شده است، ولايت نيز به على مرتضى(ع) ختم شده و بعد از او بر حضرت مهدى(عج) كه هادى و راهنماى دين الهى است. | ||