۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاریخ نگارش‌های عربی: تفاوت میان نسخه‌ها
لینک درون متنی
(لینک درون متنی) |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
|- | |- | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| data-type="authors" |[[ | | data-type="authors" |[[سزگین، فؤاد]] (نويسنده) | ||
[[خانه کتاب]] (مترجم) | [[خانه کتاب]] (مترجم) | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''تاریخ نگارش‌های عربی'''، ترجمه‌ای سلیس و روان از «[[تاريخ التراث العربي]]» [[سزگین، فؤاد|فؤاد سزگین]] است. ترجمه و تدوین این اثر توسط گروهی از مترجمین به سرویراستاری احمدرضا رحیمی ریسه به انجام رسیده و به «ترجمه خانه کتاب» معروف است. از آنجا که کتاب‌شناسی | '''تاریخ نگارش‌های عربی'''، ترجمه‌ای سلیس و روان از «[[تاريخ التراث العربي]]» [[سزگین، فؤاد|فؤاد سزگین]] است. ترجمه و تدوین این اثر توسط گروهی از مترجمین به سرویراستاری احمدرضا رحیمی ریسه به انجام رسیده و به «ترجمه خانه کتاب» معروف است. از آنجا که کتاب‌شناسی «[[تاريخ التراث العربي]]» در برنامه موجود است، در این نوشتار مطالبی درباره ترجمه ارائه می‌شود: | ||
شناسه و پیشینه نشر و ترجمه | شناسه و پیشینه نشر و ترجمه «[[تاريخ التراث العربي]]» برای بار نخست به سال 1967م، به زبان آلمانی در مؤسسه بریل لیدن انتشار یافت و بدین‌وسیله جلد نخست این مجموعه روانه کاروان علم و ادب گردید و انتشار جلدهای بعدی این اثر از سال 1970م، دوباره دنبال شد و در سال 2000م پایان یافت. | ||
چاپ نخست این اثر که به قلم خود سزگین، تألیف شد، نسبت به چاپ‌های دیگر آن که به زبان های عربی و فارسی هستند، از کاستی‌های کمتری برخوردار است؛ آن‌گونه که خود سزگین نیز از نواقص و کاستی‌های راه‌یافته به ترجمه عربی اثر خویش گله‌‌مند بوده و ترجمه فارسی اثر خویش را مطابق با متن اصلی آن (آلمانی) و مشروط به عدم استفاده از ترجمه عربی آن، قبول کرده است. | چاپ نخست این اثر که به قلم خود سزگین، تألیف شد، نسبت به چاپ‌های دیگر آن که به زبان های عربی و فارسی هستند، از کاستی‌های کمتری برخوردار است؛ آن‌گونه که خود سزگین نیز از نواقص و کاستی‌های راه‌یافته به ترجمه عربی اثر خویش گله‌‌مند بوده و ترجمه فارسی اثر خویش را مطابق با متن اصلی آن (آلمانی) و مشروط به عدم استفاده از ترجمه عربی آن، قبول کرده است. | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
در برگردان فارسی، اساس کار مترجمان، متن آلمانی کتاب سزگین بوده، لکن به ترجمه عربی و بخش ترجمه فارسی دکتر پهلوان نیز مراجعاتی جهت اطمینان بیشتر صورت پذیرفته است. بر آغاز جلد اول این مجموعه چهار جلدی، آقای احمدرضا رحیمی ریسه (سرویراستار ترجمه فارسی) مقدمه‌ای کوتاه نگاشته و در ضمن آن به مراحل مختلف این ترجمه، معرفی اجمالی از سزگین و اثر او به‌همراه شیوه و علایم ترجمه فارسی و مطالبی چند اشاره نموده است<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>. | در برگردان فارسی، اساس کار مترجمان، متن آلمانی کتاب سزگین بوده، لکن به ترجمه عربی و بخش ترجمه فارسی دکتر پهلوان نیز مراجعاتی جهت اطمینان بیشتر صورت پذیرفته است. بر آغاز جلد اول این مجموعه چهار جلدی، آقای احمدرضا رحیمی ریسه (سرویراستار ترجمه فارسی) مقدمه‌ای کوتاه نگاشته و در ضمن آن به مراحل مختلف این ترجمه، معرفی اجمالی از سزگین و اثر او به‌همراه شیوه و علایم ترجمه فارسی و مطالبی چند اشاره نموده است<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>. | ||
ناگفته نماند که در برگردان فارسی این اثر افزوده‌‌هایی به قلم سرویراستار، درباره نمایه و شناسه شماری از متون کهن که در سال‌‌های اخیر به چاپ رسیده و در کتاب سزگین از آنها یاد نشده، آورده شده است. این افزوده‌ها که به‌طور عمده درباره مؤلّفان امامیه و آثار آنهاست، در بخش‌‌های مختلف این مجموعه، به‌ویژه جلد یک و بخش فقه در داخل علایم () مشخص شده‌اند و جناب رحیمی ریسه، نقدهایی بر شیوه و اثر سزگین دارند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ناگفته نماند که در برگردان فارسی این اثر افزوده‌‌هایی به قلم سرویراستار، درباره نمایه و شناسه شماری از متون کهن که در سال‌‌های اخیر به چاپ رسیده و در کتاب سزگین از آنها یاد نشده، آورده شده است. این افزوده‌ها که به‌طور عمده درباره مؤلّفان امامیه و آثار آنهاست، در بخش‌‌های مختلف این مجموعه، به‌ویژه جلد یک و بخش فقه در داخل علایم () مشخص شده‌اند و جناب رحیمی ریسه، نقدهایی بر شیوه و اثر [[سزگین، فؤاد|سزگین]] دارند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
احمدرضا رحیمی ریسه، درباره ترجمه و شیوه آن چنین می‌نویسد: | احمدرضا رحیمی ریسه، درباره ترجمه و شیوه آن چنین می‌نویسد: | ||
# عنوان مقالات در متن آلمانی با حروف خمیده آمده و نام نشریه‌ها با حروف ایستاده؛ در ترجمه نام تمام مقالات فارسی و عربی را داخل «» و مقالات لاتین را داخل "" قرار داده و عنوان نشریه را حروف خمیده آورده‌ایم. | # عنوان مقالات در متن آلمانی با حروف خمیده آمده و نام نشریه‌ها با حروف ایستاده؛ در ترجمه نام تمام مقالات فارسی و عربی را داخل «» و مقالات لاتین را داخل "" قرار داده و عنوان نشریه را حروف خمیده آورده‌ایم. | ||
# عنوان تمامى مقالات و کتابهایى که به زبانهاى اروپایى است (مگر موارد بسیار اندک) به فارسى ترجمه شده است و نام مقاله و کتاب به زبان اصلى در پانویس آمده است. | # عنوان تمامى مقالات و کتابهایى که به زبانهاى اروپایى است (مگر موارد بسیار اندک) به فارسى ترجمه شده است و نام مقاله و کتاب به زبان اصلى در پانویس آمده است. | ||
# نامهاى مؤلفان، مصحّحان و ویراستاران اروپایى با حروف فارسى آمده است. در انتهاى کتاب نیز | # نامهاى مؤلفان، مصحّحان و ویراستاران اروپایى با حروف فارسى آمده است. در انتهاى کتاب نیز نمایهاى به ترتیب الفباى فارسى از همهى این نامها با اصل لاتینى آنها به دست داده‌ایم. | ||
# مؤلف گاه اصطلاحات | # مؤلف گاه اصطلاحات حوزهى تمدن اسلامى را ترجمه و گاه عیناً آن را آوانگارى کرده و با حروف خمیده آورده است. در غالب موارد سعى کرده‌ایم تا اصطلاحات آوانگارى شده را داخل «» بیاوریم تا خوانندهى فارسى متوجه این نکته باشد که این اصطلاح ترجمهى ما از واژهى آلمانى نیست؛ از این دست است اصطلاحات «فقه»، «ادب»، «انساب»، «صحابه» و... | ||
# شیوهى کلّى در چیدن عددها از چپ به راست است؛ مثلا 99- 77. در غالب موارد و البتّه به‌لحاظ ضرورتهاى صفحهبندى، عددهاى تکرارى عدد سمت راست (بزرگتر) حذف شده: 9-127، به‌جاى 129-127؛ 73-1467، به‌جاى 1473-1467. | # شیوهى کلّى در چیدن عددها از چپ به راست است؛ مثلا 99- 77. در غالب موارد و البتّه به‌لحاظ ضرورتهاى صفحهبندى، عددهاى تکرارى عدد سمت راست (بزرگتر) حذف شده: 9-127، به‌جاى 129-127؛ 73-1467، به‌جاى 1473-1467. | ||
# در ضبط نامهاى مؤلفان معاصر اروپایى سعى کرده‌ایم تا شیوهى قرائت آن نام را در زبان اصلى آنان بیابیم و سپس آن را به خط فارسى برگردانیم؛ اما از آنجا که به دست آوردن ملیت | # در ضبط نامهاى مؤلفان معاصر اروپایى سعى کرده‌ایم تا شیوهى قرائت آن نام را در زبان اصلى آنان بیابیم و سپس آن را به خط فارسى برگردانیم؛ اما از آنجا که به دست آوردن ملیت همهى مؤلفان دشوار است و از سوى دیگر مؤلفانى هستند که به زبانى غیر از زبان مادرى خود مىنویسند، همیشه در این کار موفق نبودهایم. در اینجا از دو مرجع مهم در زبان فارسى یاد مى‌کنیم که در غالب موارد با مراجعه به آنها بسیارى از مشکلات ما حل شده است: نخست دایرةالمعارف فارسى به سرپرستى مرحوم غلامحسین مصاحب و دوم ترجمهى خلاصهى زندگىنامهى علمى دانشوران زیر نظر احمد بیرشک. در مورد نامها، همچنین به‌ناچار از بعضى فرهنگهاى بین‌المللى همچونneduD و مانند آن به‌خصوص براى نامهاى ناآشناى اروپایى استفاده کرده‌ایم. | ||
# تمام ارجاعات سزگین از یک جلد به جلدهاى دیگر کتاب مطابق با صفحات، ترجمهى فارسى شده است<ref>ر.ک: ج2، یادداشت سرویراستار، ص15-17</ref>. | # تمام ارجاعات سزگین از یک جلد به جلدهاى دیگر کتاب مطابق با صفحات، ترجمهى فارسى شده است<ref>ر.ک: ج2، یادداشت سرویراستار، ص15-17</ref>. | ||