۶٬۵۹۱
ویرایش
والدین دو فرشته جهان آفرینش: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
'''والدين، دو فرشته جهان آفرينش'''، اثر | '''والدين، دو فرشته جهان آفرينش'''، اثر محمد امينى گلستانى، كتابى است تحقيقى و تحليلى در باره حقوق متقابل والدين و اولاد، از نظر آيات، اخبار و گفتار بزرگان كه به زبان فارسى و در سال 1386ش، نوشته شده است. | ||
انگيزه نويسنده از تأليف اين اثر، فراهم آوردن كتابى در باره پدرها و مادرها و تقديم ثواب آن به روح عموم پدران و مادران، بوده است | انگيزه نويسنده از تأليف اين اثر، فراهم آوردن كتابى در باره پدرها و مادرها و تقديم ثواب آن به روح عموم پدران و مادران، بوده است <ref>پيشگفتار، ص 11</ref>. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
كتاب با پيشگفتارى از نويسنده آغاز و مطالب كه بيان وظايف و تكاليف اولاد در باره والدين و تبيين مسئوليت والدين در برابر حقوق اولاد مى‌باشد، در دو بخش تنظيم شده است. | كتاب با پيشگفتارى از نويسنده آغاز و مطالب كه بيان وظايف و تكاليف اولاد در باره والدين و تبيين مسئوليت والدين در برابر حقوق اولاد مى‌باشد، در دو بخش تنظيم شده است. | ||
بخش‌ها و فصل‌هاى اين كتاب، هريك داراى روايات اختصاصى است، ولى قسمتى از روايات و مطالب، مشترك است، لذا مقدارى از حقوق و وظايف والدين در بخش اولاد و قسمتى از وظايف و مطالب بخش اولاد، در روايات بخش والدين آورده شده است. از اين جهت، تعدادى از مطالب بخش‌ها مختلط است، چون رواياتش آن‌گونه آمده است، پس براى مطلع شدن از محتواى كتاب، مطالعه همه فصل‌هاى آن، لازم و ضرورى است | بخش‌ها و فصل‌هاى اين كتاب، هريك داراى روايات اختصاصى است، ولى قسمتى از روايات و مطالب، مشترك است، لذا مقدارى از حقوق و وظايف والدين در بخش اولاد و قسمتى از وظايف و مطالب بخش اولاد، در روايات بخش والدين آورده شده است. از اين جهت، تعدادى از مطالب بخش‌ها مختلط است، چون رواياتش آن‌گونه آمده است، پس براى مطلع شدن از محتواى كتاب، مطالعه همه فصل‌هاى آن، لازم و ضرورى است <ref>پيشگفتار، ص 17</ref>. | ||
روايات كتاب، از نظر رجال و سند، مورد بررسى قرار نگرفته و فقط روايات از اسناد و مصادر مورد قبول آورده شده است | روايات كتاب، از نظر رجال و سند، مورد بررسى قرار نگرفته و فقط روايات از اسناد و مصادر مورد قبول آورده شده است <ref>همان، ص 18</ref>. | ||
تمامى فصول كتاب، احتياج به توضيح، تفسير و روشنگرى دارد، ولى از آنجا كه بناى نويسنده بر اختصار بوده و خوانندگان كتاب را آشنا به مراتب انسانيت دانسته است، جز در بعضى از موارد، از توضيح بيشتر، صرف نظر كرده است | تمامى فصول كتاب، احتياج به توضيح، تفسير و روشنگرى دارد، ولى از آنجا كه بناى نويسنده بر اختصار بوده و خوانندگان كتاب را آشنا به مراتب انسانيت دانسته است، جز در بعضى از موارد، از توضيح بيشتر، صرف نظر كرده است <ref>همان</ref>. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در پيشگفتار، توضيحاتى پيرامون مطالب و فصول كتاب، داده شده است | در پيشگفتار، توضيحاتى پيرامون مطالب و فصول كتاب، داده شده است <ref>پيشگفتار، ص 11</ref>. | ||
مطالب بخش اول، در شش قسمت زير، سامان يافته است: | مطالب بخش اول، در شش قسمت زير، سامان يافته است: | ||
#«آيات نازله در باره والدين»: در باره والدين در قرآن، آيات زيادى نازل شده است كه نويسنده به چند مورد از آن‌ها، اشاره كرده و توضيح مختصرى پيرامون آن‌ها داده است | #«آيات نازله در باره والدين»: در باره والدين در قرآن، آيات زيادى نازل شده است كه نويسنده به چند مورد از آن‌ها، اشاره كرده و توضيح مختصرى پيرامون آن‌ها داده است <ref>متن كتاب، ص 21</ref>. | ||
#:به عقيده نويسنده، اين آيات، سرآغازى است براى بيان يك سلسله از احكام اساسى اسلام كه با مسئله توحيد و ايمان، شروع مى‌شود؛ توحيدى كه خميرمايه همه فعاليت‌هاى مثبت و كارهاى نيك و سازنده است | #:به عقيده نويسنده، اين آيات، سرآغازى است براى بيان يك سلسله از احكام اساسى اسلام كه با مسئله توحيد و ايمان، شروع مى‌شود؛ توحيدى كه خميرمايه همه فعاليت‌هاى مثبت و كارهاى نيك و سازنده است <ref>همان، ص 25</ref>. | ||
#«قسمتى از روايات فراوان در مورد والدين»: آيات متعدد و اخبار و احاديث فراوانى در مدح و ذم و لعن و نفرين در باره وصل و قطع رحم آمده است كه به نظر نويسنده، شامل موضوع اين كتاب نيز مى‌باشند؛ زيرا به عقيده وى، موضوع كتاب، مصداق كامل آن آيات و روايات است؛ بنابراين، وى فقط به اخبار مربوط به موضوع كتاب، پرداخته و آن‌ها را مورد بررسى قرار داده است | #«قسمتى از روايات فراوان در مورد والدين»: آيات متعدد و اخبار و احاديث فراوانى در مدح و ذم و لعن و نفرين در باره وصل و قطع رحم آمده است كه به نظر نويسنده، شامل موضوع اين كتاب نيز مى‌باشند؛ زيرا به عقيده وى، موضوع كتاب، مصداق كامل آن آيات و روايات است؛ بنابراين، وى فقط به اخبار مربوط به موضوع كتاب، پرداخته و آن‌ها را مورد بررسى قرار داده است <ref>همان، ص 49</ref>. | ||
#«حقوق مشترك پدر و مادر»: در آيات متعدد قرآن، دستور نيكى به پدر و مادر، بلافاصله پس از مبارزه با شرك و قبل از دستورهاى مهمى مانند تحريم قتل نفس و اجراى عدالت آمده و به عقيده نويسنده، اين دليل بر اهميت فوق‌العاده حق پدر و مادر در دستورهاى فقهى، تكليفى، اخلاقى، انسانى و اسلامى است | #«حقوق مشترك پدر و مادر»: در آيات متعدد قرآن، دستور نيكى به پدر و مادر، بلافاصله پس از مبارزه با شرك و قبل از دستورهاى مهمى مانند تحريم قتل نفس و اجراى عدالت آمده و به عقيده نويسنده، اين دليل بر اهميت فوق‌العاده حق پدر و مادر در دستورهاى فقهى، تكليفى، اخلاقى، انسانى و اسلامى است <ref>همان، ص 77</ref>. | ||
#«حقوق فردى پدر»: نويسنده ضمن اشاره به حقوق پدر، اين نكته را تذكر داده است كه پدر، اساس، ركن و استوانه زندگى و داراى امتيازات فراوان بوده و اوست كه شالوده حيات را پى‌ريزى و براى دوام و بقاى آن تلاش مى‌كند و در همه كوشش‌ها، هم‌سنگر مادر و شريك پرورش اولاد مى‌باشد | #«حقوق فردى پدر»: نويسنده ضمن اشاره به حقوق پدر، اين نكته را تذكر داده است كه پدر، اساس، ركن و استوانه زندگى و داراى امتيازات فراوان بوده و اوست كه شالوده حيات را پى‌ريزى و براى دوام و بقاى آن تلاش مى‌كند و در همه كوشش‌ها، هم‌سنگر مادر و شريك پرورش اولاد مى‌باشد <ref>همان، ص 88</ref>. | ||
#«حقوق اختصاصى مادر»: نويسنده در اين قسمت، ضمن بيان اين نكته كه در روايات زيادى در مقابل اين سؤال كه به چه كسى احسان و نيكى نمايند؟ دو بار و بلكه بيشتر، از مادر و فقط يك بار از پدر، نام برده شده است، به اين امر اشاره كرده كه هرچند پدر، از نظر فقهى و عظمت مقام و ركن زندگى، از مادر مقدم مى‌باشد، ولى مادر از نظر عاطفى و محبت، از پدر مقدم‌تر است؛ زيرا در جايى ديده نشده است كه پدر، به اندازه مادر فرزندانش را دوست داشته باشد | #«حقوق اختصاصى مادر»: نويسنده در اين قسمت، ضمن بيان اين نكته كه در روايات زيادى در مقابل اين سؤال كه به چه كسى احسان و نيكى نمايند؟ دو بار و بلكه بيشتر، از مادر و فقط يك بار از پدر، نام برده شده است، به اين امر اشاره كرده كه هرچند پدر، از نظر فقهى و عظمت مقام و ركن زندگى، از مادر مقدم مى‌باشد، ولى مادر از نظر عاطفى و محبت، از پدر مقدم‌تر است؛ زيرا در جايى ديده نشده است كه پدر، به اندازه مادر فرزندانش را دوست داشته باشد <ref>همان، ص 97</ref>. | ||
#«وظايف اولاد در برابر والدين»: از جمله وظايفى كه در اين بخش، به آن‌ها اشاره شده است، عبارتند از: آداب افت‌وخيز با والدين؛ آداب ورود به جايگاه خصوصى والدين؛ استيذان ورود به خلوتگاه والدين؛ فلسفه استيذان و مفاسد عدم رعايت آن؛ اجازه پدر در مستحبات و... <ref>همان، ص 121 - 176</ref> | #«وظايف اولاد در برابر والدين»: از جمله وظايفى كه در اين بخش، به آن‌ها اشاره شده است، عبارتند از: آداب افت‌وخيز با والدين؛ آداب ورود به جايگاه خصوصى والدين؛ استيذان ورود به خلوتگاه والدين؛ فلسفه استيذان و مفاسد عدم رعايت آن؛ اجازه پدر در مستحبات و... <ref>همان، ص 121 - 176</ref>. | ||
بخش دوم، چهار باب زير را در خود جاى داده است: | بخش دوم، چهار باب زير را در خود جاى داده است: | ||
#«فضايل اولاد»: نويسنده بر اين باور است كه همان اندازه كه اولاد در برابر والدين، مسئوليت‌ها و وظايفى دارند، والدين نيز در برابر آن‌ها، وظايفى دارند كه برخى از آن‌ها، عبارتند از: خوردن نان حلال قبل از انعقاد نطفه؛ حفظ آرامش مادر و عدم برخورد زشت والدين با يكديگر؛ عدم جرّوبحث والدين نزد نوزاد؛ انتخاب نام نيك؛ اهميت دادن به خواسته‌هاى اولاد؛ بازى نمودن و رفاقت كردن؛ تعليم قرآن و معالم ضرورى دين؛ آموزش و پرورش؛ رفتار و كردار نيك؛ راهنمايى در كارها و انتخاب دوست؛ پيدا كردن شغل؛ انتخاب همسر و ازدواج؛ عمل كردن به وعده‌هاى داده‌شده؛ اظهار محبت و علاقه با كردار و گفتار و | #«فضايل اولاد»: نويسنده بر اين باور است كه همان اندازه كه اولاد در برابر والدين، مسئوليت‌ها و وظايفى دارند، والدين نيز در برابر آن‌ها، وظايفى دارند كه برخى از آن‌ها، عبارتند از: خوردن نان حلال قبل از انعقاد نطفه؛ حفظ آرامش مادر و عدم برخورد زشت والدين با يكديگر؛ عدم جرّوبحث والدين نزد نوزاد؛ انتخاب نام نيك؛ اهميت دادن به خواسته‌هاى اولاد؛ بازى نمودن و رفاقت كردن؛ تعليم قرآن و معالم ضرورى دين؛ آموزش و پرورش؛ رفتار و كردار نيك؛ راهنمايى در كارها و انتخاب دوست؛ پيدا كردن شغل؛ انتخاب همسر و ازدواج؛ عمل كردن به وعده‌هاى داده‌شده؛ اظهار محبت و علاقه با كردار و گفتار و... <ref>همان، ص 180</ref>. | ||
#«وظايف والدين پيش از تولد اولاد»: برخى از آن‌ها، عبارتند از: دعاى بچه‌دار شدن و طلب فرزند؛ نام‌گذارى پيش از تولد؛ مدت حمل و بعد از آن و | #«وظايف والدين پيش از تولد اولاد»: برخى از آن‌ها، عبارتند از: دعاى بچه‌دار شدن و طلب فرزند؛ نام‌گذارى پيش از تولد؛ مدت حمل و بعد از آن و... <ref>همان، ص 189 - 203</ref>. | ||
#«وظايف والدين بعد از تولد اولاد»: از جمله مباحثى كه در اين باب، مورد بحث و بررسى قرار گرفته، عبارتند از: دوران شيردهى مادران و دستورات آن؛ اهميت شير مادر؛ كيفيت شيردادن؛ شيرهاى مستحب و مكروه؛ مدت شيردهى و اجرت آن؛ حكم دايه شيرده؛ حق حضانت و... <ref>همان، ص 205 - 223</ref> | #«وظايف والدين بعد از تولد اولاد»: از جمله مباحثى كه در اين باب، مورد بحث و بررسى قرار گرفته، عبارتند از: دوران شيردهى مادران و دستورات آن؛ اهميت شير مادر؛ كيفيت شيردادن؛ شيرهاى مستحب و مكروه؛ مدت شيردهى و اجرت آن؛ حكم دايه شيرده؛ حق حضانت و... <ref>همان، ص 205 - 223</ref>. | ||
#«شرح وظايف پدر در برابر اولاد»: نويسنده بر اين باور است كه دين اسلام، همان گونه كه به حقوق والدين توجه نموده، نسبت به حقوق اولاد نيز اهميت داده است؛ يعنى همان طور كه يك سلسله حقوق نسبت به والدين، در ذمه اولاد قرار داده، به همان اندازه نيز حقوق مسلم در ذمه والدين، مخصوصا پدر، نسبت به اولاد، الزام كرده است كه تعدادى از آن‌ها، عبارتند از: خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد؛ برداشتن كام نوزاد با آب فرات؛ وليمه دادن براى نوزاد؛ ناميدن با نام نيك؛ كراهت نام و لقب ناخوشايند؛ استحباب ناميدن با نام پيامبران و ائمه(ع)؛ عدم جبر اولاد به آداب خود؛ تعليم نماز و كيفيت آن؛ جداسازى خوابگاه در ده‌سالگى و... | #«شرح وظايف پدر در برابر اولاد»: نويسنده بر اين باور است كه دين اسلام، همان گونه كه به حقوق والدين توجه نموده، نسبت به حقوق اولاد نيز اهميت داده است؛ يعنى همان طور كه يك سلسله حقوق نسبت به والدين، در ذمه اولاد قرار داده، به همان اندازه نيز حقوق مسلم در ذمه والدين، مخصوصا پدر، نسبت به اولاد، الزام كرده است كه تعدادى از آن‌ها، عبارتند از: خواندن اذان و اقامه در گوش نوزاد؛ برداشتن كام نوزاد با آب فرات؛ وليمه دادن براى نوزاد؛ ناميدن با نام نيك؛ كراهت نام و لقب ناخوشايند؛ استحباب ناميدن با نام پيامبران و ائمه(ع)؛ عدم جبر اولاد به آداب خود؛ تعليم نماز و كيفيت آن؛ جداسازى خوابگاه در ده‌سالگى و... | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
[[رده:اخلاق اسلامی]] | [[رده:اخلاق اسلامی]] | ||
[[رده:مباحث خاص اخلاق اسلامی]] | [[رده:مباحث خاص اخلاق اسلامی]] | ||