پرش به محتوا

شرح توحيد الصدوق: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'مى آيد' به 'مى‌آيد'
جز (جایگزینی متن - 'مى كند' به 'مى‌كند')
جز (جایگزینی متن - 'مى آيد' به 'مى‌آيد')
خط ۶۰: خط ۶۰:
قاضى سعيد تألیف جلد دوم را حدودا از سال 1095 آغاز نموده و در محرم 1099 به اتمام رسانده است. او در اين جلد به شرح احاديث بابهاى سوم تا بيست و هفتم توحيد صدوق پرداخته و نهايت تلاش خويش را در حل معضلات احاديث و تفسير و توضيح آنها مبذول داشته است. در اين مجلد موضوعاتى از قبيل: معناى واحد و توحيد و موحد، تفسير قل هو الله احد، معناى توحيد و عدل، نفى جسميت و صورت از بارى تعالى، رويت خداوند، قدرت و علم حق تعالى، صفات ذات و صفات افعال، معناى عين و اذن و لسان در مورد خداوند، معناى رضا و سخط الهى و... مورد بحث و بررسى واقع شده است.  
قاضى سعيد تألیف جلد دوم را حدودا از سال 1095 آغاز نموده و در محرم 1099 به اتمام رسانده است. او در اين جلد به شرح احاديث بابهاى سوم تا بيست و هفتم توحيد صدوق پرداخته و نهايت تلاش خويش را در حل معضلات احاديث و تفسير و توضيح آنها مبذول داشته است. در اين مجلد موضوعاتى از قبيل: معناى واحد و توحيد و موحد، تفسير قل هو الله احد، معناى توحيد و عدل، نفى جسميت و صورت از بارى تعالى، رويت خداوند، قدرت و علم حق تعالى، صفات ذات و صفات افعال، معناى عين و اذن و لسان در مورد خداوند، معناى رضا و سخط الهى و... مورد بحث و بررسى واقع شده است.  


جلد سوم شرح توحيد صدوق آخرين مجلد از اين اثر است كه در دسترس قرار دارد و از گفتار شارح چنين بر مى آيد كه اين كتاب جلد چهارمى هم داشته و [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعه]] گفته كه آن را در کرمانشاه ديده است. تاريخ شروع تألیف جلد سوم دقيقا مشخص نمى باشد اما از قبل از سال 1103 تا 8 رمضان سال 1107 هجرى به طول انجاميده است.
جلد سوم شرح توحيد صدوق آخرين مجلد از اين اثر است كه در دسترس قرار دارد و از گفتار شارح چنين بر مى‌آيد كه اين كتاب جلد چهارمى هم داشته و [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعه]] گفته كه آن را در کرمانشاه ديده است. تاريخ شروع تألیف جلد سوم دقيقا مشخص نمى باشد اما از قبل از سال 1103 تا 8 رمضان سال 1107 هجرى به طول انجاميده است.


مرحوم قاضى سعيد در اين مجلد به شرح احاديث ابواب بيست و هشتم تا چهل و يكم كتاب «التوحيد» پرداخته است. وى در اين مجلد از ترتيب ابواب كتاب التوحيد عدول كرده است. اما در نسخه حاضر در برنامه، محقق ملتزم به رعايت ترتيب ابواب كتاب بر حسب التوحيد بوده است.
مرحوم قاضى سعيد در اين مجلد به شرح احاديث ابواب بيست و هشتم تا چهل و يكم كتاب «التوحيد» پرداخته است. وى در اين مجلد از ترتيب ابواب كتاب التوحيد عدول كرده است. اما در نسخه حاضر در برنامه، محقق ملتزم به رعايت ترتيب ابواب كتاب بر حسب التوحيد بوده است.
خط ۸۷: خط ۸۷:
3- آيات و روايات با اعراب كامل و حروف مشخص درج شده اند، هكذا اعلام و اسامى كتب با حروفى متمايز از متن مشخص شده اند و براى مطالب كتاب عناوينى از جانب مصحح برگزار شده‌اند. متن با قواعد جديد كتابت تزئين شده و نسبتا كم غلط است.  
3- آيات و روايات با اعراب كامل و حروف مشخص درج شده اند، هكذا اعلام و اسامى كتب با حروفى متمايز از متن مشخص شده اند و براى مطالب كتاب عناوينى از جانب مصحح برگزار شده‌اند. متن با قواعد جديد كتابت تزئين شده و نسبتا كم غلط است.  


4- مصحح در يافتن مصادر اقوال فراوانى كه شارح به نقل آنها مبادرت كرده، زحمت فراوانى متحمل شده است. نشانى آيات، روايات، اشعار، اقوال برگرفته از عناوينى از قبيل بعض العرفاء، بعض اهل المعرفه، قيل و مانند آنها، ارجاعات شارح به مطال گذشته يا آينده، در پاورقى به اسلوب علمى ارائه شده و از امتيازات اين چاپ به شمار مى آيد. گاهى بعضى لغات دشوار متن نيز توضيح داده شده است. با توجه به تلخيص اقوال منقول از جانب شارح و عدم ذكر گوينده يا كتاب به طور صريح، يافتن مصادر اصلى كارى ساده نبوده است. اما با وجود زحمت فراوان مصحح، موارد متعددى از متن بدون ذكر مصادر اصلى اقوال، رها شده است؛ براى نمونه:
4- مصحح در يافتن مصادر اقوال فراوانى كه شارح به نقل آنها مبادرت كرده، زحمت فراوانى متحمل شده است. نشانى آيات، روايات، اشعار، اقوال برگرفته از عناوينى از قبيل بعض العرفاء، بعض اهل المعرفه، قيل و مانند آنها، ارجاعات شارح به مطال گذشته يا آينده، در پاورقى به اسلوب علمى ارائه شده و از امتيازات اين چاپ به شمار مى‌آيد. گاهى بعضى لغات دشوار متن نيز توضيح داده شده است. با توجه به تلخيص اقوال منقول از جانب شارح و عدم ذكر گوينده يا كتاب به طور صريح، يافتن مصادر اصلى كارى ساده نبوده است. اما با وجود زحمت فراوان مصحح، موارد متعددى از متن بدون ذكر مصادر اصلى اقوال، رها شده است؛ براى نمونه:


* روايات منقول از امير المومنين(ع) در صفحات 174 و 541 استخراج نشده است.
* روايات منقول از امير المومنين(ع) در صفحات 174 و 541 استخراج نشده است.
خط ۱۲۵: خط ۱۲۵:
* شرح فارسى مولى محمد باقربن محمد مومن سبزوارى (م1090)[5]  
* شرح فارسى مولى محمد باقربن محمد مومن سبزوارى (م1090)[5]  


كه هيچ يك تا كنون به زيور طبع آراسته نشده‌اند. بى شك شرح توحيد [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضى سعيد قمى]] برترين شروح صدوق به شمار مى آيد و احياى آن در حكم احياى يكى از آثار عرفانى روايى سلف صالح به حساب مى آيد.
كه هيچ يك تا كنون به زيور طبع آراسته نشده‌اند. بى شك شرح توحيد [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضى سعيد قمى]] برترين شروح صدوق به شمار مى‌آيد و احياى آن در حكم احياى يكى از آثار عرفانى روايى سلف صالح به حساب مى‌آيد.


9- مناسب بود موارد اقتباس قاضى سعيد از مصنفات [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فيض كاشانى]] در [[الوافي|وافى]]، حق اليقين، محجه البيضاء، اصول المعارف و مانند آن مشخص شود و در احاديث مشابه شرح قاضى سعيد با شرح اصول كافى صدرالمتالهين مقايسه گردد و در آراى متفرد فلسفى به آثار ملا رجبعلى استناد گردد. ضمناً مقايسۀ موارد مشابه آثار قاضى سعيد با يكديگر بسيار مفيد است. براى مثال ارجاع بحث اسرار الفرائض شرح توحيد الصدوق به كتاب اسرار العبادات همو كه پيشتر به چاپ رسيده است، يا ارجاع بحث معراج شرح توحيد الصدوق به رسالۀ الحديقه الورديه فى السوانح المراجعيه از خود او.
9- مناسب بود موارد اقتباس قاضى سعيد از مصنفات [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فيض كاشانى]] در [[الوافي|وافى]]، حق اليقين، محجه البيضاء، اصول المعارف و مانند آن مشخص شود و در احاديث مشابه شرح قاضى سعيد با شرح اصول كافى صدرالمتالهين مقايسه گردد و در آراى متفرد فلسفى به آثار ملا رجبعلى استناد گردد. ضمناً مقايسۀ موارد مشابه آثار قاضى سعيد با يكديگر بسيار مفيد است. براى مثال ارجاع بحث اسرار الفرائض شرح توحيد الصدوق به كتاب اسرار العبادات همو كه پيشتر به چاپ رسيده است، يا ارجاع بحث معراج شرح توحيد الصدوق به رسالۀ الحديقه الورديه فى السوانح المراجعيه از خود او.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش