۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
شرح توحيد الصدوق: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'مى كند' به 'مى‌كند'
جز (جایگزینی متن - 'محمدباقر' به 'محمد باقر') |
جز (جایگزینی متن - 'مى كند' به 'مى‌كند') |
||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
قاضى سعيد در جلد اول اين اثر به شرح احاديث بابهاى اول و دوم كتاب توحيد صدوق پرداخته و به ارائه ديدگاههاى مختلف و نقد و بررسى آنها مبادرت ورزيده است. موضوعات مختلف فلسفى و كلامى مرتبط با موضوع را متعرض گشته و از مشربهاى ذوقى و عرفانى و به ويژه تاويل احاديث طبق يافته هاى خويش بهره هاى فراوانى برده است. وى در كنار تمسك به آيات قرآنى و احاديث معصومان(ع) به سخنان بسيارى از متقدمين و متاخرين استناد مى جويد. يكى از معضلات و نقايص اثر حاضر آن است كه شارح در مواردى احاديث را نقل به معنا نموده و لفظ و عبارت اصلى حديث را ذكر نمى نمايد. با آنكه ظاهر عبارت موهم آن است كه وى عين عبارت حديث را نقل كرده است. در اثر حاضر از امورى كه بسيار مورد توجه مؤلف است، پرداختن به مبحث صفات الهى و تلاش در جهت رد ديدگاه كسانى است كه به عينيت صفات با ذات يا زيادت صفات بر ذات قائلند. وى در اثبات نظريه خويش به احاديث فراوانى استناد مى نمايد. | قاضى سعيد در جلد اول اين اثر به شرح احاديث بابهاى اول و دوم كتاب توحيد صدوق پرداخته و به ارائه ديدگاههاى مختلف و نقد و بررسى آنها مبادرت ورزيده است. موضوعات مختلف فلسفى و كلامى مرتبط با موضوع را متعرض گشته و از مشربهاى ذوقى و عرفانى و به ويژه تاويل احاديث طبق يافته هاى خويش بهره هاى فراوانى برده است. وى در كنار تمسك به آيات قرآنى و احاديث معصومان(ع) به سخنان بسيارى از متقدمين و متاخرين استناد مى جويد. يكى از معضلات و نقايص اثر حاضر آن است كه شارح در مواردى احاديث را نقل به معنا نموده و لفظ و عبارت اصلى حديث را ذكر نمى نمايد. با آنكه ظاهر عبارت موهم آن است كه وى عين عبارت حديث را نقل كرده است. در اثر حاضر از امورى كه بسيار مورد توجه مؤلف است، پرداختن به مبحث صفات الهى و تلاش در جهت رد ديدگاه كسانى است كه به عينيت صفات با ذات يا زيادت صفات بر ذات قائلند. وى در اثبات نظريه خويش به احاديث فراوانى استناد مى نمايد. | ||
قاضى سعيد در صفات حق قائل است: اثبات صفات مقتضى آن است كه آنها زائد بر ذات باشند، لذا معنى ندارد كه براى حضرت حق اثبات اوصاف نماييم. بلكه كمال توحيد سلب صفات از اوست و معناى الله عالم انه ليس بجاهل و معناى الله حى انه ليس بميت است. او اين حرف را به استاد ملا رجبعلى تبريزى نسبت داده است. او در ذيل روايات متعددى از اين كتاب اين نظريه را متذكر شده و گاه با رواياتى به آنها استناد | قاضى سعيد در صفات حق قائل است: اثبات صفات مقتضى آن است كه آنها زائد بر ذات باشند، لذا معنى ندارد كه براى حضرت حق اثبات اوصاف نماييم. بلكه كمال توحيد سلب صفات از اوست و معناى الله عالم انه ليس بجاهل و معناى الله حى انه ليس بميت است. او اين حرف را به استاد ملا رجبعلى تبريزى نسبت داده است. او در ذيل روايات متعددى از اين كتاب اين نظريه را متذكر شده و گاه با رواياتى به آنها استناد مى‌كند. | ||
از ديگر موضوعات مورد توجه شارح، موضوع اسرار عبادات است كه ايشان در اين موضوع به پيروى از طريقۀ [[ابن‌عربی، محمد بن علی|محى‌الدين عربى]] در «الفتوحات المكيه» روى آورده و مطالب فراوانى از آن اقتباس نموده و علاوه بر آن به احاديث معصومين(ع) نيز استناد جسته است. | از ديگر موضوعات مورد توجه شارح، موضوع اسرار عبادات است كه ايشان در اين موضوع به پيروى از طريقۀ [[ابن‌عربی، محمد بن علی|محى‌الدين عربى]] در «الفتوحات المكيه» روى آورده و مطالب فراوانى از آن اقتباس نموده و علاوه بر آن به احاديث معصومين(ع) نيز استناد جسته است. | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
مرحوم قاضى سعيد در اين مجلد به شرح احاديث ابواب بيست و هشتم تا چهل و يكم كتاب «التوحيد» پرداخته است. وى در اين مجلد از ترتيب ابواب كتاب التوحيد عدول كرده است. اما در نسخه حاضر در برنامه، محقق ملتزم به رعايت ترتيب ابواب كتاب بر حسب التوحيد بوده است. | مرحوم قاضى سعيد در اين مجلد به شرح احاديث ابواب بيست و هشتم تا چهل و يكم كتاب «التوحيد» پرداخته است. وى در اين مجلد از ترتيب ابواب كتاب التوحيد عدول كرده است. اما در نسخه حاضر در برنامه، محقق ملتزم به رعايت ترتيب ابواب كتاب بر حسب التوحيد بوده است. | ||
شارح در باب اول اين مجلد به بيان معناى اصطلاحات «سرمد، دهر، زمان» و نيز برخى اصطلاحات عرفا نظير «زمان عقلى، زمان مثالى و زمان حسى» پرداخته است. در باب دوم (باب 29 التوحيد) به دفاع از ديدگاه خويش در باب اشتراك لفظى صفات مشترك بين خالق و مخلوق پرداخته و تمام صفات را به سلب نقيض ارجاع داده است. وى قبل از شرح احاديث اين باب ديدگاههاى مختلف را در باب اسماء و صفات يادآور ميشود و از كسانى كه صفات مشترك بين خالق و مخلوق را مشترك لفظى مى دانند، نه مشترك معنوى با عنوان «طائفۀ محقّه» ياد | شارح در باب اول اين مجلد به بيان معناى اصطلاحات «سرمد، دهر، زمان» و نيز برخى اصطلاحات عرفا نظير «زمان عقلى، زمان مثالى و زمان حسى» پرداخته است. در باب دوم (باب 29 التوحيد) به دفاع از ديدگاه خويش در باب اشتراك لفظى صفات مشترك بين خالق و مخلوق پرداخته و تمام صفات را به سلب نقيض ارجاع داده است. وى قبل از شرح احاديث اين باب ديدگاههاى مختلف را در باب اسماء و صفات يادآور ميشود و از كسانى كه صفات مشترك بين خالق و مخلوق را مشترك لفظى مى دانند، نه مشترك معنوى با عنوان «طائفۀ محقّه» ياد مى‌كند و ديدگاه ايشان را مبتنى بر روايت امام محمد باقر(ع) كه دربارۀ صفات خداوند نقل شده، مى داند. قال الامام(ع): هل هو عالم قادر الا انه وهب العلم للعلماء و القدره للقادرين. | ||
بهترين مباحثى كه در باب سوم (باب 30 التوحيد) اين مجلد مطرح است، كلام الله و كيفيت آن و ديدگاههاى فرق مختلف كلامى در اين باره و نيز روش اهل بيت(ع) دربارۀ قرآن، بحث ار ايمان و حقيقت آن و... مى باشد. | بهترين مباحثى كه در باب سوم (باب 30 التوحيد) اين مجلد مطرح است، كلام الله و كيفيت آن و ديدگاههاى فرق مختلف كلامى در اين باره و نيز روش اهل بيت(ع) دربارۀ قرآن، بحث ار ايمان و حقيقت آن و... مى باشد. | ||