پرش به محتوا

مصباح الهداية و مفتاح الكفاية: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' الدين' به 'الدين')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۹: خط ۳۹:




«مصباح الهداية و مفتاح الكفاية»، اثر عز الدّين، محمود بن على كاشانى است. اين كتاب كه مهم‌ترين اثر نويسنده است، در موضوع خود كه عبارت از تصوّف و اخلاق است، در ميان آثار فارسى قرن هفتم به بعد ممتاز و منحصر به فرد است.
'''مصباح الهداية و مفتاح الكفاية'''، اثر عز الدّين، محمود بن على كاشانى است. اين كتاب كه مهم‌ترين اثر نويسنده است، در موضوع خود كه عبارت از تصوّف و اخلاق است، در ميان آثار فارسى قرن هفتم به بعد ممتاز و منحصر به فرد است.


اشخاصى همچون [[جامی، عبدالرحمن|جامى]] در «نفحات الانس» و مرحوم نايب الصدر در «طرائق الحقائق» كه به بيان شرح حال عزالدين محمود كاشانى پرداخته‌اند و يا مانند حاجى خليفه در «[[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]]» كه به معرّفى كتاب «مصباح الهداية» اهتمام داشته‌اند، عموماً وى را جزء مترجمان و شارحان دانسته‌اند و كتاب او را جزء ترجمه‌هاى فارسی «عوارف المعارف» معرّفى نموده‌اند؛ در حالى كه اين كتاب، به تصريح خود مؤلّف، در مقدّمه و از روى مقايسه هر دو كتاب با يك‌ديگر، كتاب مستقلّى در تصوّف است كه اكثر اصول و فروع «عوارف المعارف» را شامل مى‌شود، ولى در نقل حكايات و روايات، سلسله اساتيد را كه سهروردى آورده، حذف كرده و مطالب را به ترتيب كتاب «عوارف المعارف» نياورده، بلكه خود در ترتيب باب‌ها و فصول، شيوه خاصّى را انتخاب نموده كه با كتاب «عوارف المعارف» تفاوت دارد و هم‌چنين مطالبى را از خود بر آن افزوده است و در واقع مى‌توان گفت كه كتاب «مصباح الهداية» برداشت و ترجمه آزادى از كتاب «عوارف المعارف»، به زبان فارسى است.
اشخاصى همچون [[جامی، عبدالرحمن|جامى]] در «نفحات الانس» و مرحوم نايب الصدر در «طرائق الحقائق» كه به بيان شرح حال عزالدين محمود كاشانى پرداخته‌اند و يا مانند حاجى خليفه در «[[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]]» كه به معرّفى كتاب «مصباح الهداية» اهتمام داشته‌اند، عموماً وى را جزء مترجمان و شارحان دانسته‌اند و كتاب او را جزء ترجمه‌هاى فارسی «عوارف المعارف» معرّفى نموده‌اند؛ در حالى كه اين كتاب، به تصريح خود مؤلّف، در مقدّمه و از روى مقايسه هر دو كتاب با يك‌ديگر، كتاب مستقلّى در تصوّف است كه اكثر اصول و فروع «عوارف المعارف» را شامل مى‌شود، ولى در نقل حكايات و روايات، سلسله اساتيد را كه سهروردى آورده، حذف كرده و مطالب را به ترتيب كتاب «عوارف المعارف» نياورده، بلكه خود در ترتيب باب‌ها و فصول، شيوه خاصّى را انتخاب نموده كه با كتاب «عوارف المعارف» تفاوت دارد و هم‌چنين مطالبى را از خود بر آن افزوده است و در واقع مى‌توان گفت كه كتاب «مصباح الهداية» برداشت و ترجمه آزادى از كتاب «عوارف المعارف»، به زبان فارسى است.
خط ۵۰: خط ۵۰:
ابواب كتاب، از اين قرار است:
ابواب كتاب، از اين قرار است:


1. اعتقادات متصوفه؛
# اعتقادات متصوفه؛
 
# علوم؛
2. علوم؛
# معارف؛
 
# اصطلاحات صوفيان؛
3. معارف؛
# مستحسنات متصوّفه؛
 
# آداب؛
4. اصطلاحات صوفيان؛
# اعمال؛
 
# اخلاق؛
5. مستحسنات متصوّفه؛
# مقامات؛
 
# احوال.
6. آداب؛
 
7. اعمال؛
 
8. اخلاق؛
 
9. مقامات؛
 
10. احوال.


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
خط ۸۱: خط ۷۲:
با دقت در محتواى كتاب، معلوم مى‌شود كه مطالب كتاب، به‌طور كلى هفت قسمت است به اين شرح:
با دقت در محتواى كتاب، معلوم مى‌شود كه مطالب كتاب، به‌طور كلى هفت قسمت است به اين شرح:


1. بيان اصول عقايد دينى همچون توحيد، نبوّت و معاد؛
# بيان اصول عقايد دينى همچون توحيد، نبوّت و معاد؛
 
# علوم و معارف، از قبيل علم واجب، معرفت خواطر، تحقيق در وحى و الهام و كشف و شهود؛
2. علوم و معارف، از قبيل علم واجب، معرفت خواطر، تحقيق در وحى و الهام و كشف و شهود؛
# شرح اصطلاحات صوفيه، مانند جمع و تفرقه، سكر و صحو، الباس خرقه و اساس خانقاه؛
 
# توضيح آداب و رسوم فردى و اجتماعى، مثل تجرّد و تأهّل، آداب شيخ و مريد، تعهّدات نفس در غذا خوردن و لباس پوشيدن و ساير آداب؛
3. شرح اصطلاحات صوفيه، مانند جمع و تفرقه، سكر و صحو، الباس خرقه و اساس خانقاه؛
# بيان اعمال مذهبى، از قبيل واجبات و مستحبّات(اين قسمت، خود، به منزله كتابى است جامع مسائل فقهى در فرايض و سنن و دعاها و اوراد و اذكار وارد شده از پيشوايان دينى)؛
 
# اخلاق، همچون راستى، احسان، بردبارى، بذل، مواسات و...؛
4. توضيح آداب و رسوم فردى و اجتماعى، مثل تجرّد و تأهّل، آداب شيخ و مريد، تعهّدات نفس در غذا خوردن و لباس پوشيدن و ساير آداب؛
# مقامات و احوال سالكان، از مقام توبه تا وصول به حق.
 
5. بيان اعمال مذهبى، از قبيل واجبات و مستحبّات(اين قسمت، خود، به منزله كتابى است جامع مسائل فقهى در فرايض و سنن و دعاها و اوراد و اذكار وارد شده از پيشوايان دينى)؛
 
6. اخلاق، همچون راستى، احسان، بردبارى، بذل، مواسات و...؛
 
7. مقامات و احوال سالكان، از مقام توبه تا وصول به حق.


از ويژگى‌هاى مهمّ كتاب، مشتمل بودن بر عبارات حكيمانه و اشعار عارفانه عربى است كه مؤلّف، كتاب خود را به استشهاد و استدلال با آنها، مزين ساخته و خوانندگان از خواندن اين عبارات و اشعار، با مراجعه به ترجمه فارسى شيوا و فصيحى كه مصحّح محترم از آنها كرده است، استفاده مى‌كنند.
از ويژگى‌هاى مهمّ كتاب، مشتمل بودن بر عبارات حكيمانه و اشعار عارفانه عربى است كه مؤلّف، كتاب خود را به استشهاد و استدلال با آنها، مزين ساخته و خوانندگان از خواندن اين عبارات و اشعار، با مراجعه به ترجمه فارسى شيوا و فصيحى كه مصحّح محترم از آنها كرده است، استفاده مى‌كنند.
خط ۱۰۶: خط ۹۱:
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/6390 مطالعه کتاب مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/6390 مطالعه کتاب مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:قدیم 25 مرداد الی 24 شهریور]]
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش