۶۱٬۱۸۹
ویرایش
المواعظ و الإعتبار بذكر الخطط و الآثار المعروف بالخطط المقريزية (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۰:۱۲
، ۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۷جایگزینی متن - ' فى ' به ' في '
جز (جایگزینی متن - 'الدين' به ' الدين') |
جز (جایگزینی متن - ' فى ' به ' في ') |
||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
مقدمه، شامل مباحثى در جغرافياى تاريخى، وصف دقيق شهرها و آثار مصر دوران قديم و قرون وسطى بوده و فهرستى از آخرين كتابهاى نوشته شده در باب مصر را كه مورد استفاده نويسنده قرار گرفته، ذكر كرده است؛ از جمله، «الروضة البهية الزاهرة | مقدمه، شامل مباحثى در جغرافياى تاريخى، وصف دقيق شهرها و آثار مصر دوران قديم و قرون وسطى بوده و فهرستى از آخرين كتابهاى نوشته شده در باب مصر را كه مورد استفاده نويسنده قرار گرفته، ذكر كرده است؛ از جمله، «الروضة البهية الزاهرة في خطط المعزية القاهرة»، نوشته ابن عبدالظاهر (692ق) كه مأخذ اصلى نويسنده و تمامى كسانى است كه در مورد خطط قاهره مطالبى نوشتهاند. نويسنده به اين كتاب، با عنوان «خطط القاهرة» اشاره كرده است. | ||
توجه ويژه نويسنده به دو شهر فسطاط و قاهره، به حدى است كه نيمى از اثر خود را به احوال قاهره و اخبار خلفاى آن، نقشهها، مناطق، محلاّت، دروازهها، گرمابهها، بازارها، ميدانها، قلعهها، مساجد، معابد، مقابر و صاحبان مذاهب مختلف ساكن آن شهر، اختصاص داده و كتاب را با ذكر عللى كه موجب خرابى اقليم مصر شده، به اتمام رسانده است. | توجه ويژه نويسنده به دو شهر فسطاط و قاهره، به حدى است كه نيمى از اثر خود را به احوال قاهره و اخبار خلفاى آن، نقشهها، مناطق، محلاّت، دروازهها، گرمابهها، بازارها، ميدانها، قلعهها، مساجد، معابد، مقابر و صاحبان مذاهب مختلف ساكن آن شهر، اختصاص داده و كتاب را با ذكر عللى كه موجب خرابى اقليم مصر شده، به اتمام رسانده است. | ||
توصيف مقريزى از نقشه داخلى قصر فاطمى، وصف ايوانهاى مختلف قصر و خزاين آن، چگونگى جلوس خليفه بر ايوان و مواكب خلافت، بسيار زيبا و خواندنى بوده و بهطور كامل از كتاب «نزهة المقتلين | توصيف مقريزى از نقشه داخلى قصر فاطمى، وصف ايوانهاى مختلف قصر و خزاين آن، چگونگى جلوس خليفه بر ايوان و مواكب خلافت، بسيار زيبا و خواندنى بوده و بهطور كامل از كتاب «نزهة المقتلين في اخبار الدولتين»، اثر القيسرانى گرفته شده است. | ||
تفصيل مطالب در خصوص انواع خوردنىها، زيورآلات و خلعتهايى كه در مراسم و مناسبتها براى بزرگان دولت فاطمى بهويژه در دوران خلافت الآمر باحكام الله (495 - 524ق) و وزارت مأمون البطائحى (بين سالهاى 515 و 519ق)، در نظر گرفته شده بود، از قسمتهاى جالب كتاب است. اين مطالب، از تاريخ ابن المأمون، نوشته ابوعلى موسى بطائحى (588ق)، اخذ شده كه جزء مصادر خطط ابن عبدالظاهر نيز بوده است. | تفصيل مطالب در خصوص انواع خوردنىها، زيورآلات و خلعتهايى كه در مراسم و مناسبتها براى بزرگان دولت فاطمى بهويژه در دوران خلافت الآمر باحكام الله (495 - 524ق) و وزارت مأمون البطائحى (بين سالهاى 515 و 519ق)، در نظر گرفته شده بود، از قسمتهاى جالب كتاب است. اين مطالب، از تاريخ ابن المأمون، نوشته ابوعلى موسى بطائحى (588ق)، اخذ شده كه جزء مصادر خطط ابن عبدالظاهر نيز بوده است. | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
وى، بر خلاف برخى از ديگر منابع فرقهشناختى كه تنها به عقايد، بسنده مىكردهاند، گاه به سير تحول درونى فرقهها نيز پرداخته است؛ هر چند كتاب او نيز بسان بسيارى از ديگر منابع، تحت تأثير تعصب فرقهاى است، تا جايى كه پس از تبيين مذهب اشعرى مىنويسد: «هر كس بر خلاف اين مذهب، مذهبى ديگر آشكار سازد، خونش ريخته شود». | وى، بر خلاف برخى از ديگر منابع فرقهشناختى كه تنها به عقايد، بسنده مىكردهاند، گاه به سير تحول درونى فرقهها نيز پرداخته است؛ هر چند كتاب او نيز بسان بسيارى از ديگر منابع، تحت تأثير تعصب فرقهاى است، تا جايى كه پس از تبيين مذهب اشعرى مىنويسد: «هر كس بر خلاف اين مذهب، مذهبى ديگر آشكار سازد، خونش ريخته شود». | ||
وصف عمومى شهر قاهره در خصوص محدوده شهر، بناها، ساكنان، خليجها و بركههاى موجود در آن، بر زيبايى كتاب افزوده است. اين مباحث نيز از كتاب «المغرب | وصف عمومى شهر قاهره در خصوص محدوده شهر، بناها، ساكنان، خليجها و بركههاى موجود در آن، بر زيبايى كتاب افزوده است. اين مباحث نيز از كتاب «المغرب في حلى المغرب» على بن موسى بن سعيد مغربى (685ق) اقتباس شده است. | ||
نويسنده، با ذكر مسائلى چون عمران و آبادى قاهره، روش زندگانى اميران و بزرگان، عادات و رسوم، نحوه اداره، توزيع و چگونگى دريافت مالياتها، موقعيت مستأجران و شيوههاى مختلف اجاره زمينها، اوضاع سياسى، ادارى، مالى، فرهنگى و عمرانى مصر و بهخصوص قاهره، قدرت خويش را به تصوير كشيده است. | نويسنده، با ذكر مسائلى چون عمران و آبادى قاهره، روش زندگانى اميران و بزرگان، عادات و رسوم، نحوه اداره، توزيع و چگونگى دريافت مالياتها، موقعيت مستأجران و شيوههاى مختلف اجاره زمينها، اوضاع سياسى، ادارى، مالى، فرهنگى و عمرانى مصر و بهخصوص قاهره، قدرت خويش را به تصوير كشيده است. | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
الذيل على كتاب الامراء كندى؛ | الذيل على كتاب الامراء كندى؛ | ||
اتمام كتاب الكندى | اتمام كتاب الكندى في اخبار امراء مصر؛ | ||
سيرة الاخشيد؛ | سيرة الاخشيد؛ | ||
| خط ۱۲۵: | خط ۱۲۵: | ||
علاوه بر آثار ذكر شده، مؤلف، كتابهاى عقد جواهر الاسفاط و اتعاظ الحنفا و السلوك را كه در مورد تاريخ مصر از فتح اسلامى تا پايان وقايع سال 844ق است، بهعنوان پيشنويس و مقدمهاى براى نگارش اثر خود قرار داده كه به دليل اهميت، آن را بر ساير آثار او مقدم دانستهاند. | علاوه بر آثار ذكر شده، مؤلف، كتابهاى عقد جواهر الاسفاط و اتعاظ الحنفا و السلوك را كه در مورد تاريخ مصر از فتح اسلامى تا پايان وقايع سال 844ق است، بهعنوان پيشنويس و مقدمهاى براى نگارش اثر خود قرار داده كه به دليل اهميت، آن را بر ساير آثار او مقدم دانستهاند. | ||
علاوه بر اينها، وى، از مصادر ديگرى كه در درجه دوم اهميت قرار داشته نيز بهره برده است؛ از آن جمله مىتوان به «ايقاظ المتغفل و اتعاظ المتأمل | علاوه بر اينها، وى، از مصادر ديگرى كه در درجه دوم اهميت قرار داشته نيز بهره برده است؛ از آن جمله مىتوان به «ايقاظ المتغفل و اتعاظ المتأمل في الخطط» ابن متوج، «اخبار مصر و عجائبها» نوشته ابراهيم بن وصيفشاه، «مفرج الكروب في اخبار بنى ايوب» اثر ابن واصل، «المختصر في اخبار البشر» ابوالفدا، «المنتظم» [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، «نهاية الارب» نويرى و «عقد الجمان العينى» اشاره كرد. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
«الروضه البهية | «الروضه البهية في تلخيص كتاب المواعظ و الاعتبار المقريزية» نوشته ابن عبدالظاهر، كتاب را از ابتدا تا مدينه رعماس، تلخيص كرده است. | ||
آخرين تصحيح كتاب، توسط محمد زينهم و مديحة الشرقاوى، با حواشى احمد احمد زياده در سال 1998م، در قاهره، در «مجموعه صفحاتى از تاريخ مصر»، در سه جلد و هفت فصل، به چاپ رسيده است. | آخرين تصحيح كتاب، توسط محمد زينهم و مديحة الشرقاوى، با حواشى احمد احمد زياده در سال 1998م، در قاهره، در «مجموعه صفحاتى از تاريخ مصر»، در سه جلد و هفت فصل، به چاپ رسيده است. | ||