انتخاب الجيد من تنبيهات السيد علی رجال التهذيب: تفاوت میان نسخه‌ها

محقق کتاب در مقدمه‌اش به اهميت دو علم رجال و حديث و اينكه به‌وسيله اين دو علم سند روايات و متن آنها از جهت تحصيل اطمينان و وثوق به آنها منقح مى‌شود، اشاره كرده است. سپس به معرفى برخى از آثار رجالى پرداخته كه از آن جمله است: [[تهذيب الأحكام]] [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، تنبيه الأريب و تذكرة اللبيب في إيضاح رجال التهذيب علامه [[بحرانی، هاشم بن سلیمان|سيد هاشم بحرانى]]، انتخاب الجيد من تنبيهات السيد نوشته شيخ حسن دمستانى، ترتيب التهذيب سيد توبلى. پس از آن شرح حال نويسنده و آثار او ذكر شده است ...<ref>ر.ك: مقدمه محقق، ص30-7</ref>

نويسنده همچنين در مقدمه، اقسام مختلف كتب رجالى را بيان كرده و چنين نتيجه مى‌گيرد كه در اين آثار، بحث يا کتابى پيرامون تمييز رجال نوشته نشده است. در بسيارى از اوقات محقق روايات نمى‌تواند يك راوى خاص را از خلال اين كتب بشناسد؛ لذا [[بحرانی، هاشم بن سلیمان|سيد هاشم بحرانى]] - كه عالمى آشنا به روايات اهل‌بيت(ع) است - کتاب «[[تهذيب الأحكام]]» را - كه وسيع‌ترين کتاب از ميان كتب اربعه است - انتخاب و اقدام به تمييز رجال آن نمود. مصنف در اين اثر بسيارى از اشكالات را حل نموده و ابهامات را از جميع اسامى مذكور در تهذيب برطرف كرده و با ادله قاطع آنچه را كه راوى مورد بحث را معين مى‌كند تبيين نموده است. پس از آن شيخ حسن دمستانى به اختصار کتاب اقدام كرد و نكات مهم کتاب را ذكر نمود و مطالب مهمى را كه نياز به بحث و تفصيل و توضيح داشت توضيج داد و آنچه را نيازمند اصلاح بود، اصلاح نمود ...<ref>ر.ك: همان، ص35-33</ref>

نويسنده همچنين در مقدمه متذكر شده كه در اسانيد بسيارى از كتب اخبار و به‌ويژه کتاب «[[تهذيب الأحكام]]»، رجال، مجرّد از مميزات ذكر شده‌اند (حتى از ذكر نام پدر)؛ لذا تعيين آن شخص بر محقق دشوار است و چه‌بسا شخصيت ثقه بزرگوارى در زمره ضعفاء و مجاهيل آورده شود. تتبع و دقت در قرائن، سهم بزرگى در برطرف شدن ابهام دارد و لذا نويسندگان زيادى و از جمله [[بحرانی، هاشم بن سلیمان|سيد هاشم بحرانى]] تصميم به نگارش اثرى در اين زمينه گرفته‌اند. دمستانى سپس به قواعد كلى و رموزى كه به جهت اختصار در کتاب به كار برده، اشاره كرده است ...<ref>ر.ك: مقدمه مؤلف، ص65-60</ref>

کتاب با باب طهارت آغاز شده است. اولين فردى كه معرفى شده «سماعه» است. نويسنده، معتقد است كه اين شخص همان «ابن مهران» است؛ چراكه عثمان بن عيسى فراوان از وى نقل كرده است؛ همان‌طوركه در طريق سماعه در [[رجال النجاشي|رجال نجاشى]] و در باب حكم ساهى و غالط در صيام اين‌گونه است. در کتاب [[الکافی|كافى]] نيز در باب كسى كه خواب برود و از نماز باز بماند و نيز كسى كه در نماز سخن بگويد، فراوان است و چون در اسانيد، مقيد به غير اين دو نشده، پس اطلاق منصرف به اين دو مى‌شود و به آن قاعده كامل مى‌شود. سند اين روايت با وجود «عثمان» ضعيف است ...<ref>ر.ك: متن کتاب، ص69</ref>

در برخى از موارد، سند روايات مورد بررسى قرار گرفته‌اند؛ مثلاً در «باب تفصيل آنچه ذكرش در نماز گذشت» به روايت ابن ابى‌عمير از ابى‌بصير از زراره اشاره شده است. نويسنده سند اين روايت را صحيح مى‌داند و دليل اين امر را چنين مى‌آورد كه در زيادات زكات هم همين‌گونه آمده است. در کتاب [[من‌لايحضره‌الفقيه]] نيز در «باب الفطرة» (مقصود زكات فطر است) حماد بن عيسى از ابوبصير از زراره نقل كرده است ...<ref>ر.ك: همان، ص325</ref>

محقق در تحقيق کتاب از پنج نسخه خطى بهره گرفته است. وى اين پنج نسخه را به دو مجموعه تقسيم كرده؛ چراكه مجموعه اول از دوم در بعضى جمله‌ها و عبارات با مجموعه دوم اختلاف دارد؛ لذا بين نسخه‌هاى مختلف تلفيق كرده و متن صحيح را متن قرار داده و اختلافات مهم بين دو مجموعه را در پاورقى کتاب ذكر كرده است ...<ref>ر.ك: همان، ص40</ref>