جرجانی، اسماعیل بن حسن: تفاوت میان نسخه‌ها

جرجانی، اسماعیل بن حسن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۳ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۱۵

۲۳ بایت حذف‌شده ، ‏۲۳ مهٔ ۲۰۱۷

بدون خلاصۀ ویرایش

Hbaghizadeh@noornet.net

۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش

@@ خط ۴۲: / خط ۴۲: @@
-جُرْجانى، اسماعيل بن حسن بن محمد بن محمود بن احمد، طبيب نامدار سده‌هاى 5-6ق است. براى او القاب و كنيه‌هاى متفاوتى ذكر كرده‌اند: زين الدين، شرف الدين، ابوابراهيم، ابوالفتح، ابوالفضائل، الامير السيد الامام، علوى حسينى، سپاهانى گرگانى، و طبيب علوى. درباره سير زندگى او آگاهى چندانى در دست نيست. برخى محل تولد وى را گرگان دانسته‌اند و با توجه به اينكه او خود در مقدمه ذخيره خوارزمشاهى از ورود خويش به خوارزم در 504ق ياد كرده و در مقدمه ويرايش عربى ذخيره سن خود را هنگام نگارش آن كتاب 70 سال گفته است، مى‌توان تولد وى را در 434ق، يا اندكى پس از آن دانست. او احتمالاً مقدمات طب را در گرگان فراگرفت. برخى از محققان او را از شاگردان ابن ابى صادق نيشابورى دانسته‌اند؛ حال آن‌كه جرجانى در ذخيره تنها از ابن ابى صادق نقل كرده است و از عبارت او پيداست كه ابن ابى صادق را شخصاً نمى‌شناخته است.
+'''جُرْجانى، اسماعيل بن حسن بن محمد بن محمود بن احمد'''، طبيب نامدار سده‌هاى 5-6ق است. براى او القاب و كنيه‌هاى متفاوتى ذكر كرده‌اند: زين الدين، شرف الدين، ابوابراهيم، ابوالفتح، ابوالفضائل، الامير السيد الامام، علوى حسينى، سپاهانى گرگانى، و طبيب علوى. درباره سير زندگى او آگاهى چندانى در دست نيست. برخى محل تولد وى را گرگان دانسته‌اند و با توجه به اينكه او خود در مقدمه ذخيره خوارزمشاهى از ورود خويش به خوارزم در 504ق ياد كرده و در مقدمه ويرايش عربى ذخيره سن خود را هنگام نگارش آن كتاب 70 سال گفته است، مى‌توان تولد وى را در 434ق، يا اندكى پس از آن دانست. او احتمالاً مقدمات طب را در گرگان فراگرفت. برخى از محققان او را از شاگردان ابن ابى صادق نيشابورى دانسته‌اند؛ حال آن‌كه جرجانى در ذخيره تنها از ابن ابى صادق نقل كرده است و از عبارت او پيداست كه ابن ابى صادق را شخصاً نمى‌شناخته است.
 جرجانى در ذخيره به سفر خود به قم و ديدار با فرزندان كوشيار گيلانى، اخترشناس سده 4ق و نيز سفر به مرو اشاره كرده است. تا جايى كه مى‌دانيم، وى مابقى عمر خويش را در شهرهاى خوارزم و مرو گذراند و مدتى نيز در خوارزم سرپرستى داروخانه بهاء الدوله را برعهده داشت. درباره زمان و محل مرگ وى نيز گزارش‌هاى متفاوتى وجود دارد. [[سمعانی، عبدالکریم بن محمد |سمعانى]] محل وفات او را شهر مرو دانسته و از محمود بن محمد بن عباس صاحب كتاب تاريخ خوارزم نقل كرده است كه جرجانى در 531ق در مرو درگذشت. بيهقى مى‌گويد كه جرجانى را در 531 ق، هنگامى كه او در سنين كهولت به سر مى‌برده، در سرخس ديده است. حاجى خليفه نيز به 3 تاريخ مختلف، 530، 531 و 535ق اشاره كرده است كه اگر تاريخ تولد او را در حدود سال 434ق بدانيم، بايد گفت كه او عمر درازى كرده است. [[خواند‌میر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین|خواندمير]]  او را تا زمان علاء الدين محمد بن تكش زنده دانسته و ابن ابى اصيبعه او را ملازم علاء الدين شمرده است. با اين فرض جرجانى بايد بيش از 150 سال عمر كرده باشد كه ظاهراً اين اشتباهات به سبب خلط نام دو خوارزمشاه رخ داده است.
@@ خط ۵۳: / خط ۵۳: @@
-- ذخيره خوارزمشاهى (به عربى و فارسى)؛
+# ذخيره خوارزمشاهى (به عربى و فارسى)؛
+# خُفّى علايى؛
-- خُفّى علايى؛
+# الاغراض الطبية و المباحث العلائية؛
+# يادگار؛
-- الاغراض الطبية و المباحث العلائية؛
+# كتاب فى حفظ الصحة؛
+# كتاب در علم تشريح؛
-- يادگار؛
+# الزبيدة فى الطب؛
+# التذكرة الاشرفية فى الصناعة الطبية؛
-- كتاب فى حفظ الصحة؛
+# كتاب تدبير اليوم و الليلة؛
+# فى القياس، رساله كوتاهى است در منطق؛
-- كتاب در علم تشريح؛
+# فى التحليل، رساله كوتاهى است در فلسفه؛
+# رسالة المنبهة، رساله مختصرى است در اخلاق؛
-- الزبيدة فى الطب؛
+# الكاظمية.
-- التذكرة الاشرفية فى الصناعة الطبية؛
-- كتاب تدبير اليوم و الليلة؛
-- فى القياس، رساله كوتاهى است در منطق؛
-- فى التحليل، رساله كوتاهى است در فلسفه؛
-- رسالة المنبهة، رساله مختصرى است در اخلاق؛
-- الكاظمية.
 علاوه بر كتاب‌هاى ياد شده، آثارى نيز به جرجانى منسوب است كه تاكنون نسخه‌اى از آن‌ها يافت نشده است. از آن جمله‌اند: الطب الملوكى، وصيت‌نامه، كتاب الرد على الفلاسفة و ترجمه قانون [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]. اشعارى نيز به وى منسوب شده است.