پرش به محتوا

فهرست کتب خطی پزشکی و داروسازی کتابخانه ظاهریه دمشق: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>'
جز (جایگزینی متن - 'فارسي' به 'فارسی')
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>')
خط ۶۰: خط ۶۰:
در هر مورد، ابتدا نام کتاب و سپس نام نویسنده و تاریخ وفات وی بیان شده و سپس، توضیحات مختصری پیرامون مطالب کتاب، ارائه گردیده است.
در هر مورد، ابتدا نام کتاب و سپس نام نویسنده و تاریخ وفات وی بیان شده و سپس، توضیحات مختصری پیرامون مطالب کتاب، ارائه گردیده است.


منابع و مصادری که نویسنده در تدوین کتاب، از آن‌ها بهره برده، عبارتند از: «عیون الأنباء فی طبقات الأطباء» ابن ابیاصیبعه؛ «معجم الأطباء» احمد عیسی بک؛ «طبقات الأطباء و الحکماء» ابن جلجل؛ «تاریخ الطب» شوکت شطی؛ «مؤلفات ابن سینا» جورج شحاته قنواتی؛ «کشف الظنون عن أسامی الکتب و الفنون» حاجی خلیفه؛ «إیضاح المکنون» و «هدیة العارفین» اسماعیل پاشا بغدادی؛ «تاریخ الأدب العربی» کارل بروکلمان؛ «اکتفاء القنوع بما هو مطبوع» ادوارد فندیک؛ «معجم المطبوعات العربیة و المعربة» یوسف لیان سرکیس؛ «معجم المخطوطات المطبوعة» صلاح الدین منجد؛ «الأعلام» خیرالدین زرکلی؛ «معجم المؤلفین» عمر رضا کحاله و «نشرة الکتب العربیة التی نشرت فی الجمهوریة العربیة المتحدة» عایده ابراهیم نصیر<ref>ر.ک: مقدمه، ج2، ص5-6</ref>.
منابع و مصادری که نویسنده در تدوین کتاب، از آن‌ها بهره برده، عبارتند از: «عیون الأنباء فی طبقات الأطباء» ابن ابیاصیبعه؛ «معجم الأطباء» احمد عیسی بک؛ «طبقات الأطباء و الحکماء» ابن جلجل؛ «تاریخ الطب» شوکت شطی؛ «مؤلفات ابن سینا» جورج شحاته قنواتی؛ «کشف الظنون عن أسامی الکتب و الفنون» حاجی خلیفه؛ «إیضاح المکنون» و «هدیة العارفین» اسماعیل پاشا بغدادی؛ «تاریخ الأدب العربی» کارل بروکلمان؛ «اکتفاء القنوع بما هو مطبوع» ادوارد فندیک؛ «معجم المطبوعات العربیة و المعربة» یوسف لیان سرکیس؛ «معجم المخطوطات المطبوعة» صلاح الدین منجد؛ «الأعلام» خیرالدین زرکلی؛ «معجم المؤلفین» عمر رضا کحاله و «نشرة الکتب العربیة التی نشرت فی الجمهوریة العربیة المتحدة» عایده ابراهیم نصیر<ref>ر.ک: مقدمه، ج2، ص5-6</ref>


== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==
در دیباچه، اشاره کوتاهی به اهمیت و ارزش کتاب شده و این مطلب بیان گردیده است که اثر حاضر، تنها یک فهرست واره نیست، بلکه در حد خود، یک کتاب محققانه در تاریخ پزشکی نیز می‌باشد و محتوای آن، به خوبی نشان می‌دهد که این اثر، یک گنجینه بسیار مفید برای محققین منابع طب اسلامی و ایرانی است و اساتید و پژوهشگران طب سنتی نیز می‌توانند از آن، در تعمیق شناسی منابع و احیانا فراهم کردن زمینه دسترسی به آثار دور از دسترس، بهره ببرند<ref>ر.ک: دیباچه، ج1، ص3</ref>.
در دیباچه، اشاره کوتاهی به اهمیت و ارزش کتاب شده و این مطلب بیان گردیده است که اثر حاضر، تنها یک فهرست واره نیست، بلکه در حد خود، یک کتاب محققانه در تاریخ پزشکی نیز می‌باشد و محتوای آن، به خوبی نشان می‌دهد که این اثر، یک گنجینه بسیار مفید برای محققین منابع طب اسلامی و ایرانی است و اساتید و پژوهشگران طب سنتی نیز می‌توانند از آن، در تعمیق شناسی منابع و احیانا فراهم کردن زمینه دسترسی به آثار دور از دسترس، بهره ببرند<ref>ر.ک: دیباچه، ج1، ص3</ref>


جلد نخست، دارای یازده فصل می‌باشد. در فصل اول، ابتدا توضیحاتی پیرامون کتابخانه ظاهریه دمشق داده شده و سپس لیست کتب موجود در این کتابخانه ارائه گردیده است که از جمله آن‌ها، عبارتند از: «نهایة الأرب فی معرفة قبائل العرب» شهاب الدین ابوالعباس احمد بن عبدالله<ref>متن کتاب، ج1، ص9</ref>؛ «تعلیم المتعلم طریق التعلم» برهان الدین حمزة بن عباس زرنوجی<ref>همان، ص10</ref>؛ «قاموس المحیط و القابوس الوسیط الجامع لما ذهب من کلام العرب شماطیط» مجدالدین محمد بن یعقوب بن محمد بن ابراهیم فیروزآبادی شیرازی<ref>همان، ص11</ref> و...
جلد نخست، دارای یازده فصل می‌باشد. در فصل اول، ابتدا توضیحاتی پیرامون کتابخانه ظاهریه دمشق داده شده و سپس لیست کتب موجود در این کتابخانه ارائه گردیده است که از جمله آن‌ها، عبارتند از: «نهایة الأرب فی معرفة قبائل العرب» شهاب الدین ابوالعباس احمد بن عبدالله<ref>متن کتاب، ج1، ص9</ref>؛ «تعلیم المتعلم طریق التعلم» برهان الدین حمزة بن عباس زرنوجی<ref>همان، ص10</ref>؛ «قاموس المحیط و القابوس الوسیط الجامع لما ذهب من کلام العرب شماطیط» مجدالدین محمد بن یعقوب بن محمد بن ابراهیم فیروزآبادی شیرازی<ref>همان، ص11</ref> و...


در فصل دوم، ابتدا مقدمه ای پیرامون تاریخ طب عربی و آثار آن بیان گردیده و سپس مراحل هفت گانه ای که طی آن، کتب یونانی وارد طب اسلامی گردیده، ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص25-37</ref>.
در فصل دوم، ابتدا مقدمه ای پیرامون تاریخ طب عربی و آثار آن بیان گردیده و سپس مراحل هفت گانه ای که طی آن، کتب یونانی وارد طب اسلامی گردیده، ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص25-37</ref>


در فصل سوم، به تراث طبی یونانی بنا بر مصادر عربی اشاره گردیده و عنوان سایر فصول به ترتیب عبارتند از: عصر حنین و تأسیس طب عربی؛ عصر ابوبکر رازی و تمرکز علوم بهداشت در زبان عربی؛ عصر بیرونی و ابن سینا؛ طب در مغرب و عصر ابن جزار؛ طب در‌اندلس در عصر ابوالقاسم زهراوی؛ اطبای عراق و سوریه و مصر از قرن یازدهم تا سیزدهم؛ عصر ترجمه کتب از عربی به سایر زبان‌ها؛ فهرست آثار متعلق به فن بهداشت در ظاهریه.
در فصل سوم، به تراث طبی یونانی بنا بر مصادر عربی اشاره گردیده و عنوان سایر فصول به ترتیب عبارتند از: عصر حنین و تأسیس طب عربی؛ عصر ابوبکر رازی و تمرکز علوم بهداشت در زبان عربی؛ عصر بیرونی و ابن سینا؛ طب در مغرب و عصر ابن جزار؛ طب در‌اندلس در عصر ابوالقاسم زهراوی؛ اطبای عراق و سوریه و مصر از قرن یازدهم تا سیزدهم؛ عصر ترجمه کتب از عربی به سایر زبان‌ها؛ فهرست آثار متعلق به فن بهداشت در ظاهریه.
خط ۸۰: خط ۸۰:
#توصیف مشخصات کتب از جمله نوع ورق، جوهر، نوع خط، قیود تملک، قرائت، مقابله با نسخ خطی دیگر و...
#توصیف مشخصات کتب از جمله نوع ورق، جوهر، نوع خط، قیود تملک، قرائت، مقابله با نسخ خطی دیگر و...
#ذکر عدد اوراق نسخ و تعداد سطور در هر صفحه.
#ذکر عدد اوراق نسخ و تعداد سطور در هر صفحه.
#ذکر برخی از مصادر و مراجع<ref>ر.ک: مقدمه، ج2، ص3-6</ref>.
#ذکر برخی از مصادر و مراجع<ref>ر.ک: مقدمه، ج2، ص3-6</ref>
== وضعیت کتاب ==
== وضعیت کتاب ==
فهرست عام جلد نخست، در انتهای آن و سایر فهارس، در انتهای جلد دوم قرار گرفته است که عبارتند از فهرست:
فهرست عام جلد نخست، در انتهای آن و سایر فهارس، در انتهای جلد دوم قرار گرفته است که عبارتند از فهرست:
خط ۸۶: خط ۸۶:
#مؤلفین، به ترتیب حروف الفبا.
#مؤلفین، به ترتیب حروف الفبا.
#اعلام مذکور در کتاب.
#اعلام مذکور در کتاب.
#نساخ، به ترتیب حروف الفبا<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>.
#نساخ، به ترتیب حروف الفبا<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>
پاورقی‌ها بسیار‌اندک بوده و در آن‌ها، به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص521</ref>، اشاره شده است.
پاورقی‌ها بسیار‌اندک بوده و در آن‌ها، به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص521</ref>، اشاره شده است.


۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش