۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
فهرست کتب خطی پزشکی و داروسازی کتابخانه ظاهریه دمشق: تفاوت میان نسخه‌ها
فهرست کتب خطی پزشکی و داروسازی کتابخانه ظاهریه دمشق (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۶:۴۵
، ۱ مهٔ ۲۰۱۷جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>'
جز (جایگزینی متن - 'فارسي' به 'فارسی') |
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>') |
||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
در هر مورد، ابتدا نام کتاب و سپس نام نویسنده و تاریخ وفات وی بیان شده و سپس، توضیحات مختصری پیرامون مطالب کتاب، ارائه گردیده است. | در هر مورد، ابتدا نام کتاب و سپس نام نویسنده و تاریخ وفات وی بیان شده و سپس، توضیحات مختصری پیرامون مطالب کتاب، ارائه گردیده است. | ||
منابع و مصادری که نویسنده در تدوین کتاب، از آن‌ها بهره برده، عبارتند از: «عیون الأنباء فی طبقات الأطباء» ابن ابیاصیبعه؛ «معجم الأطباء» احمد عیسی بک؛ «طبقات الأطباء و الحکماء» ابن جلجل؛ «تاریخ الطب» شوکت شطی؛ «مؤلفات ابن سینا» جورج شحاته قنواتی؛ «کشف الظنون عن أسامی الکتب و الفنون» حاجی خلیفه؛ «إیضاح المکنون» و «هدیة العارفین» اسماعیل پاشا بغدادی؛ «تاریخ الأدب العربی» کارل بروکلمان؛ «اکتفاء القنوع بما هو مطبوع» ادوارد فندیک؛ «معجم المطبوعات العربیة و المعربة» یوسف لیان سرکیس؛ «معجم المخطوطات المطبوعة» صلاح الدین منجد؛ «الأعلام» خیرالدین زرکلی؛ «معجم المؤلفین» عمر رضا کحاله و «نشرة الکتب العربیة التی نشرت فی الجمهوریة العربیة المتحدة» عایده ابراهیم نصیر<ref>ر.ک: مقدمه، ج2، ص5-6</ref> | منابع و مصادری که نویسنده در تدوین کتاب، از آن‌ها بهره برده، عبارتند از: «عیون الأنباء فی طبقات الأطباء» ابن ابیاصیبعه؛ «معجم الأطباء» احمد عیسی بک؛ «طبقات الأطباء و الحکماء» ابن جلجل؛ «تاریخ الطب» شوکت شطی؛ «مؤلفات ابن سینا» جورج شحاته قنواتی؛ «کشف الظنون عن أسامی الکتب و الفنون» حاجی خلیفه؛ «إیضاح المکنون» و «هدیة العارفین» اسماعیل پاشا بغدادی؛ «تاریخ الأدب العربی» کارل بروکلمان؛ «اکتفاء القنوع بما هو مطبوع» ادوارد فندیک؛ «معجم المطبوعات العربیة و المعربة» یوسف لیان سرکیس؛ «معجم المخطوطات المطبوعة» صلاح الدین منجد؛ «الأعلام» خیرالدین زرکلی؛ «معجم المؤلفین» عمر رضا کحاله و «نشرة الکتب العربیة التی نشرت فی الجمهوریة العربیة المتحدة» عایده ابراهیم نصیر<ref>ر.ک: مقدمه، ج2، ص5-6</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در دیباچه، اشاره کوتاهی به اهمیت و ارزش کتاب شده و این مطلب بیان گردیده است که اثر حاضر، تنها یک فهرست واره نیست، بلکه در حد خود، یک کتاب محققانه در تاریخ پزشکی نیز می‌باشد و محتوای آن، به خوبی نشان می‌دهد که این اثر، یک گنجینه بسیار مفید برای محققین منابع طب اسلامی و ایرانی است و اساتید و پژوهشگران طب سنتی نیز می‌توانند از آن، در تعمیق شناسی منابع و احیانا فراهم کردن زمینه دسترسی به آثار دور از دسترس، بهره ببرند<ref>ر.ک: دیباچه، ج1، ص3</ref> | در دیباچه، اشاره کوتاهی به اهمیت و ارزش کتاب شده و این مطلب بیان گردیده است که اثر حاضر، تنها یک فهرست واره نیست، بلکه در حد خود، یک کتاب محققانه در تاریخ پزشکی نیز می‌باشد و محتوای آن، به خوبی نشان می‌دهد که این اثر، یک گنجینه بسیار مفید برای محققین منابع طب اسلامی و ایرانی است و اساتید و پژوهشگران طب سنتی نیز می‌توانند از آن، در تعمیق شناسی منابع و احیانا فراهم کردن زمینه دسترسی به آثار دور از دسترس، بهره ببرند<ref>ر.ک: دیباچه، ج1، ص3</ref> | ||
جلد نخست، دارای یازده فصل می‌باشد. در فصل اول، ابتدا توضیحاتی پیرامون کتابخانه ظاهریه دمشق داده شده و سپس لیست کتب موجود در این کتابخانه ارائه گردیده است که از جمله آن‌ها، عبارتند از: «نهایة الأرب فی معرفة قبائل العرب» شهاب الدین ابوالعباس احمد بن عبدالله<ref>متن کتاب، ج1، ص9</ref>؛ «تعلیم المتعلم طریق التعلم» برهان الدین حمزة بن عباس زرنوجی<ref>همان، ص10</ref>؛ «قاموس المحیط و القابوس الوسیط الجامع لما ذهب من کلام العرب شماطیط» مجدالدین محمد بن یعقوب بن محمد بن ابراهیم فیروزآبادی شیرازی<ref>همان، ص11</ref> و... | جلد نخست، دارای یازده فصل می‌باشد. در فصل اول، ابتدا توضیحاتی پیرامون کتابخانه ظاهریه دمشق داده شده و سپس لیست کتب موجود در این کتابخانه ارائه گردیده است که از جمله آن‌ها، عبارتند از: «نهایة الأرب فی معرفة قبائل العرب» شهاب الدین ابوالعباس احمد بن عبدالله<ref>متن کتاب، ج1، ص9</ref>؛ «تعلیم المتعلم طریق التعلم» برهان الدین حمزة بن عباس زرنوجی<ref>همان، ص10</ref>؛ «قاموس المحیط و القابوس الوسیط الجامع لما ذهب من کلام العرب شماطیط» مجدالدین محمد بن یعقوب بن محمد بن ابراهیم فیروزآبادی شیرازی<ref>همان، ص11</ref> و... | ||
در فصل دوم، ابتدا مقدمه ای پیرامون تاریخ طب عربی و آثار آن بیان گردیده و سپس مراحل هفت گانه ای که طی آن، کتب یونانی وارد طب اسلامی گردیده، ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص25-37</ref> | در فصل دوم، ابتدا مقدمه ای پیرامون تاریخ طب عربی و آثار آن بیان گردیده و سپس مراحل هفت گانه ای که طی آن، کتب یونانی وارد طب اسلامی گردیده، ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص25-37</ref> | ||
در فصل سوم، به تراث طبی یونانی بنا بر مصادر عربی اشاره گردیده و عنوان سایر فصول به ترتیب عبارتند از: عصر حنین و تأسیس طب عربی؛ عصر ابوبکر رازی و تمرکز علوم بهداشت در زبان عربی؛ عصر بیرونی و ابن سینا؛ طب در مغرب و عصر ابن جزار؛ طب در‌اندلس در عصر ابوالقاسم زهراوی؛ اطبای عراق و سوریه و مصر از قرن یازدهم تا سیزدهم؛ عصر ترجمه کتب از عربی به سایر زبان‌ها؛ فهرست آثار متعلق به فن بهداشت در ظاهریه. | در فصل سوم، به تراث طبی یونانی بنا بر مصادر عربی اشاره گردیده و عنوان سایر فصول به ترتیب عبارتند از: عصر حنین و تأسیس طب عربی؛ عصر ابوبکر رازی و تمرکز علوم بهداشت در زبان عربی؛ عصر بیرونی و ابن سینا؛ طب در مغرب و عصر ابن جزار؛ طب در‌اندلس در عصر ابوالقاسم زهراوی؛ اطبای عراق و سوریه و مصر از قرن یازدهم تا سیزدهم؛ عصر ترجمه کتب از عربی به سایر زبان‌ها؛ فهرست آثار متعلق به فن بهداشت در ظاهریه. | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
#توصیف مشخصات کتب از جمله نوع ورق، جوهر، نوع خط، قیود تملک، قرائت، مقابله با نسخ خطی دیگر و... | #توصیف مشخصات کتب از جمله نوع ورق، جوهر، نوع خط، قیود تملک، قرائت، مقابله با نسخ خطی دیگر و... | ||
#ذکر عدد اوراق نسخ و تعداد سطور در هر صفحه. | #ذکر عدد اوراق نسخ و تعداد سطور در هر صفحه. | ||
#ذکر برخی از مصادر و مراجع<ref>ر.ک: مقدمه، ج2، ص3-6</ref> | #ذکر برخی از مصادر و مراجع<ref>ر.ک: مقدمه، ج2، ص3-6</ref> | ||
== وضعیت کتاب == | == وضعیت کتاب == | ||
فهرست عام جلد نخست، در انتهای آن و سایر فهارس، در انتهای جلد دوم قرار گرفته است که عبارتند از فهرست: | فهرست عام جلد نخست، در انتهای آن و سایر فهارس، در انتهای جلد دوم قرار گرفته است که عبارتند از فهرست: | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
#مؤلفین، به ترتیب حروف الفبا. | #مؤلفین، به ترتیب حروف الفبا. | ||
#اعلام مذکور در کتاب. | #اعلام مذکور در کتاب. | ||
#نساخ، به ترتیب حروف الفبا<ref>ر.ک: همان، ص5</ref> | #نساخ، به ترتیب حروف الفبا<ref>ر.ک: همان، ص5</ref> | ||
پاورقی‌ها بسیار‌اندک بوده و در آن‌ها، به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص521</ref>، اشاره شده است. | پاورقی‌ها بسیار‌اندک بوده و در آن‌ها، به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص521</ref>، اشاره شده است. | ||