۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ه(' به 'ه ('
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
جز (جایگزینی متن - 'ه(' به 'ه (') |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
'''المواعظ و صفات الشيعة و فضائل الشيعة'''، حاوى سه كتاب به زبان عربى از ابى جعفر محمد بن على بن الحسين بن بابويه قمى، معروف به [[شيخ صدوق]] (متوفى 381ق) مىباشد كه توسط محمود بدرى، گردآورى و تحقيق شده است. | '''المواعظ و صفات الشيعة و فضائل الشيعة'''، حاوى سه كتاب به زبان عربى از ابى جعفر محمد بن على بن الحسين بن بابويه قمى، معروف به [[شيخ صدوق]] (متوفى 381ق) مىباشد كه توسط محمود بدرى، گردآورى و تحقيق شده است. | ||
در اين اثر، نگارنده با استناد به آيات قرآن كريم و روايات متعدد، مهمترين صفات و فضايل شيعيان را برمىشمارد كه از آن جمله عبارتند از: صبر، مقاومت، شجاعت، عبادت، اعتقاد به خداوند، زهد و تقوى، گذشت و دوستى اهل بيت(ع). بخشى از كتاب نيز به شرح كوتاهى از زندگى، سيره و سخنان ائمه(ع) اختصاص يافته است. | در اين اثر، نگارنده با استناد به آيات قرآن كريم و روايات متعدد، مهمترين صفات و فضايل شيعيان را برمىشمارد كه از آن جمله عبارتند از: صبر، مقاومت، شجاعت، عبادت، اعتقاد به خداوند، زهد و تقوى، گذشت و دوستى اهل بيت(ع). بخشى از كتاب نيز به شرح كوتاهى از زندگى، سيره و سخنان ائمه (ع) اختصاص يافته است. | ||
جلالت شأن مؤلف، بهخودىخود اعتماد به كتابهاى او را در بين عالمان شيعه موجب گرديده است و در صورت اثبات صحت انتساب بدو، بىنياز از اثبات اعتبار است. بسيارى از مجموعههاى روايى، از جمله «[[الدمعة الساكبة]]»، «[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ع)|بحار الانوار]]»، «[[وسائل الشيعة]]» و «[[مستدرك الوسائل]]» از كتب وى نقل حديث نمودهاند. | جلالت شأن مؤلف، بهخودىخود اعتماد به كتابهاى او را در بين عالمان شيعه موجب گرديده است و در صورت اثبات صحت انتساب بدو، بىنياز از اثبات اعتبار است. بسيارى از مجموعههاى روايى، از جمله «[[الدمعة الساكبة]]»، «[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ع)|بحار الانوار]]»، «[[وسائل الشيعة]]» و «[[مستدرك الوسائل]]» از كتب وى نقل حديث نمودهاند. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
«المواعظ»: اين كتاب، داراى 163 روايت است كه برخى بسيار طولانى و بعضى كوتاهند. مواعظ رسول اكرم(ص) - 82 روايت - و پس از آن روايات [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] - 49 روايت - بيشترين روايات اين مجموعه را تشكيل مىدهند. از اميرالمؤمنين (ع)، 16 روايت، از [[امام سجاد(ع)]]، 2 روايت، از امام رضا (ع)، 4 روايت و از امام هادى (ع)، امام باقر (ع) و امام حسين (ع)، هركدام، 1 روايت نقل شده است <ref>مدنى بجستانى، سيد محمود، ص 401</ref>. | «المواعظ»: اين كتاب، داراى 163 روايت است كه برخى بسيار طولانى و بعضى كوتاهند. مواعظ رسول اكرم(ص) - 82 روايت - و پس از آن روايات [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] - 49 روايت - بيشترين روايات اين مجموعه را تشكيل مىدهند. از اميرالمؤمنين (ع)، 16 روايت، از [[امام سجاد(ع)]]، 2 روايت، از امام رضا (ع)، 4 روايت و از امام هادى (ع)، امام باقر (ع) و امام حسين (ع)، هركدام، 1 روايت نقل شده است <ref>مدنى بجستانى، سيد محمود، ص 401</ref>. | ||
كتاب، پس از مقدمهاى كوتاه از مؤلف در اشاره به مضمون آن، با وصاياى بسيار مفصل رسول اكرم(ص) به [[امام على (ع)|اميرالمؤمنين (ع)]] شروع شده و سپس با مواعظ ديگرى از آن حضرت و پس از آن با مواعظ [[امام على (ع)|اميرالمؤمنين (ع)]] و ساير ائمه(ع) ادامه مىيابد. | كتاب، پس از مقدمهاى كوتاه از مؤلف در اشاره به مضمون آن، با وصاياى بسيار مفصل رسول اكرم(ص) به [[امام على (ع)|اميرالمؤمنين (ع)]] شروع شده و سپس با مواعظ ديگرى از آن حضرت و پس از آن با مواعظ [[امام على (ع)|اميرالمؤمنين (ع)]] و ساير ائمه (ع) ادامه مىيابد. | ||
پايانبخش اين مواعظ، روايتى از رسول اكرم(ص) در سفارش به اميرالمؤمنين (ع)، فاطمه زهرا (س) و حسنين (ع) است كه آنها را اهل بيت خود معرفى و براى آنها و دوستانشان، دعا مىكند. | پايانبخش اين مواعظ، روايتى از رسول اكرم(ص) در سفارش به اميرالمؤمنين (ع)، فاطمه زهرا (س) و حسنين (ع) است كه آنها را اهل بيت خود معرفى و براى آنها و دوستانشان، دعا مىكند. | ||
متأسفانه كتاب از هيچگونه نظم خاصى برخوردار نيست؛ اگرچه، ابتدا روايت رسول اكرم(ص) آمده است و بر اساس ترتيب منطقى، بايد مواعظ ساير ائمه(ع) به ترتيب ذكر مىشد، ولى چنين نشده است، بلكه پس از ذكر موعظهاى از اميرالمؤمنين (ع)، مواعظى از پيامبر (ص) و ساير ائمه(ع)، بدون هيچ ترتيب خاصى پشت سر هم ذكر شده است. | متأسفانه كتاب از هيچگونه نظم خاصى برخوردار نيست؛ اگرچه، ابتدا روايت رسول اكرم(ص) آمده است و بر اساس ترتيب منطقى، بايد مواعظ ساير ائمه (ع) به ترتيب ذكر مىشد، ولى چنين نشده است، بلكه پس از ذكر موعظهاى از اميرالمؤمنين (ع)، مواعظى از پيامبر (ص) و ساير ائمه (ع)، بدون هيچ ترتيب خاصى پشت سر هم ذكر شده است. | ||
در برخى موارد نيز تحت عنوانى كه در كتاب ذكر شده، رواياتى كه با آن همخوانى ندارد آمده است؛ مثلا تحت عنوان «مواعظ الصادق»، رواياتى از امام باقر (ع)، امام هادى (ع)، امام رضا (ع) و... نقل شده است؛ بنابراين، به نظر مىرسد تهيه فهرست موضوعى و فهرستى بر اساس گوينده روايات، براى كتاب ضرورى است <ref>همان، ص 400</ref>. | در برخى موارد نيز تحت عنوانى كه در كتاب ذكر شده، رواياتى كه با آن همخوانى ندارد آمده است؛ مثلا تحت عنوان «مواعظ الصادق»، رواياتى از امام باقر (ع)، امام هادى (ع)، امام رضا (ع) و... نقل شده است؛ بنابراين، به نظر مىرسد تهيه فهرست موضوعى و فهرستى بر اساس گوينده روايات، براى كتاب ضرورى است <ref>همان، ص 400</ref>. | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۲۳: | ||
برخى ديگر از وصيتهاى پيامبر (ص) و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] در بخش ششم و هفتم، گنجانده شده است كه از جمله آنها عبارتند از: | برخى ديگر از وصيتهاى پيامبر (ص) و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] در بخش ششم و هفتم، گنجانده شده است كه از جمله آنها عبارتند از: | ||
- رسول الله(ص): خوشا به حال كسى كه عمرش طولانى گردد و كارهايش به نيكى بگذرد و سرانجامش نيكو باشد و خداوند از وى راضى گردد و واى بر آن كسى كه زندگانىاش به طول انجامد و كارهايش بد باشد و پايان كارش بهخوبى نينجامد و خداوند را برخود خشمگين كند. | - رسول الله (ص): خوشا به حال كسى كه عمرش طولانى گردد و كارهايش به نيكى بگذرد و سرانجامش نيكو باشد و خداوند از وى راضى گردد و واى بر آن كسى كه زندگانىاش به طول انجامد و كارهايش بد باشد و پايان كارش بهخوبى نينجامد و خداوند را برخود خشمگين كند. | ||
- [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]: هركس در هنگام ميل و رغبت به يك چيز و يا ترس از چيزى، خود را از شهوت و غضب، نگه دارد و به آنچه خداوند به او ارزانى داشته است، راضى باشد، پروردگار بدن او را بر آتش جهم حرام مىكند. | - [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]: هركس در هنگام ميل و رغبت به يك چيز و يا ترس از چيزى، خود را از شهوت و غضب، نگه دارد و به آنچه خداوند به او ارزانى داشته است، راضى باشد، پروردگار بدن او را بر آتش جهم حرام مىكند. | ||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
وصيتهاى حضرت باقر (ع) در بخش هشتم آمده است. آن حضرت مىفرمايند: عزتى بالاتر از بردبارى، حسبى بهتر از ادب، مشقتى سختتر از غضب و تندخويى، زيبايىاى بيشتر از عقل، بدىاى بدتر از دروغ، نگهدارىاى نگهدارندهتر از سكوت، لباسى از عافيت و غايبى نزديكتر از مرگ نيست. | وصيتهاى حضرت باقر (ع) در بخش هشتم آمده است. آن حضرت مىفرمايند: عزتى بالاتر از بردبارى، حسبى بهتر از ادب، مشقتى سختتر از غضب و تندخويى، زيبايىاى بيشتر از عقل، بدىاى بدتر از دروغ، نگهدارىاى نگهدارندهتر از سكوت، لباسى از عافيت و غايبى نزديكتر از مرگ نيست. | ||
در آخرين بخش، وصايايى از ديگر ائمه(ع)، آمده است از جمله: | در آخرين بخش، وصايايى از ديگر ائمه (ع)، آمده است از جمله: | ||
- [[امام سجاد(ع)]]: محبوبترين شما در نزد خداوند، كسى است كه اعمالش از همگان بيشتر و نيكوتر باشد. | - [[امام سجاد(ع)]]: محبوبترين شما در نزد خداوند، كسى است كه اعمالش از همگان بيشتر و نيكوتر باشد. | ||
| خط ۱۴۵: | خط ۱۴۵: | ||
ج) رواياتى كه بدون سند و بهصورت مرسل به معصومين (ع) نسبت داده شده است كه اكثر روايات كتاب را تشكيل مىدهد <ref>همان، ص 401</ref>. | ج) رواياتى كه بدون سند و بهصورت مرسل به معصومين (ع) نسبت داده شده است كه اكثر روايات كتاب را تشكيل مىدهد <ref>همان، ص 401</ref>. | ||
«صفات الشيعة»: حاوى تعداد زيادى از منقولات، احاديث و سخنان معصومين (ع) در توصيف شيعيان واقعى و مناقب و فضايل آنهاست. اين روايات از متون كهن روايى شيعه، مانند «امالى» طوسى، تفسير «نور الثقلين»، «بشارة المصطفى»، «[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ع)|بحار الانوار]]»، «الكافى»، «امالى» صدوق و ديگر مجامع روايى نقل شده و مضامين مشترك آنها اشاره به پيوند شيعه با ائمه(ع)، جايگاه بهشتى شيعيان، خلق شدن شيعيان از طينت ائمه(ع)، مجالست با اشرار و اخيار، مودت اهل بيت(ع)، تقواى شيعيان و كثرت دشمنان ايشان، سيماى شيعه، اوامر ائمه(ع) به شيعيان، برائت از جبت و طاغوت، سرنوشت اعمال عبادى شيعه و پاداشها و بشارتهاى بسيار به شيعيان واقعى است؛ ضمن اينكه صفات شيعه و تفاوتهاى ايمان و اسلام نيز در اين روايات آمده است. | «صفات الشيعة»: حاوى تعداد زيادى از منقولات، احاديث و سخنان معصومين (ع) در توصيف شيعيان واقعى و مناقب و فضايل آنهاست. اين روايات از متون كهن روايى شيعه، مانند «امالى» طوسى، تفسير «نور الثقلين»، «بشارة المصطفى»، «[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ع)|بحار الانوار]]»، «الكافى»، «امالى» صدوق و ديگر مجامع روايى نقل شده و مضامين مشترك آنها اشاره به پيوند شيعه با ائمه (ع)، جايگاه بهشتى شيعيان، خلق شدن شيعيان از طينت ائمه (ع)، مجالست با اشرار و اخيار، مودت اهل بيت(ع)، تقواى شيعيان و كثرت دشمنان ايشان، سيماى شيعه، اوامر ائمه (ع) به شيعيان، برائت از جبت و طاغوت، سرنوشت اعمال عبادى شيعه و پاداشها و بشارتهاى بسيار به شيعيان واقعى است؛ ضمن اينكه صفات شيعه و تفاوتهاى ايمان و اسلام نيز در اين روايات آمده است. | ||
مؤلف در «فضائل الشيعة»، مجموعه رواياتى را از ائمه(ع) درباره مقام و منزلت شيعيان آورده و آنها را تنها راهيان حق و پيروان حقيقى حضرت رسول(ص) مىداند. در اين كتاب كه روايات اخلاقى و اعتقادى را بيان كرده است، از زمان نگارش، مانند ساير كتابهاى شيخ، مورد توجه علماء و بزرگان شيعه قرار گرفته است. بسيارى از علماء و محدثان، از جمله [[علامه مجلسى]] در بحار، از روايات آن بهره جستهاند. | مؤلف در «فضائل الشيعة»، مجموعه رواياتى را از ائمه (ع) درباره مقام و منزلت شيعيان آورده و آنها را تنها راهيان حق و پيروان حقيقى حضرت رسول(ص) مىداند. در اين كتاب كه روايات اخلاقى و اعتقادى را بيان كرده است، از زمان نگارش، مانند ساير كتابهاى شيخ، مورد توجه علماء و بزرگان شيعه قرار گرفته است. بسيارى از علماء و محدثان، از جمله [[علامه مجلسى]] در بحار، از روايات آن بهره جستهاند. | ||
اولين حديث اين كتاب، بيان مىكند كه گروهى درباره حضرت على (ع) از پيامبر (ص) سؤال كردند. حضرت خشمناك شد و فرمود: «چرا گروهى پيرامون كسى به جستوجو و پرسش پرداختهاند كه منزلتش نزد من، همچون منزلت من نزد خداست» <ref>همان، ص 396</ref>. | اولين حديث اين كتاب، بيان مىكند كه گروهى درباره حضرت على (ع) از پيامبر (ص) سؤال كردند. حضرت خشمناك شد و فرمود: «چرا گروهى پيرامون كسى به جستوجو و پرسش پرداختهاند كه منزلتش نزد من، همچون منزلت من نزد خداست» <ref>همان، ص 396</ref>. | ||
اين اثر، براى شناخت مقام و منزلت اهل بيت(ع)، شيعيان و پيروان ايشان، كتابى بس ارزشمند و بىنظير است؛ بهطورى كه خواننده با مطالعه آن به جايگاه واقعى شيعه در اسلام و نزد پيامبر (ص) و ائمه(ع) پى مىبرد. | اين اثر، براى شناخت مقام و منزلت اهل بيت(ع)، شيعيان و پيروان ايشان، كتابى بس ارزشمند و بىنظير است؛ بهطورى كه خواننده با مطالعه آن به جايگاه واقعى شيعه در اسلام و نزد پيامبر (ص) و ائمه (ع) پى مىبرد. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||