نزهة الأنام في تاريخ الإسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ')ا' به ') ا'
جز (جایگزینی متن - ')م' به ') م')
جز (جایگزینی متن - ')ا' به ') ا')
خط ۹۸: خط ۹۸:
الف) كتب تاريخ عمومى.
الف) كتب تاريخ عمومى.


- المختصر فى اخبار البشر، اثر ملك مؤيد اسماعيل، مشهور به ابوالفداء(672-732) مى‌باشد. او از خاندان ايوبيان و امير حماة بوده است. اين اثر يك دوره تاريخى عمومى و متضمن اطلاعات مربوط به ادوار پيش از اسلام «دوران با مليّت» تا 729 قمرى است: محقق از مجلد سوم و چهارم كه در رابطه با دوران ايوبيان،جنگ‌هاى صليبى، ملوك، ملوك مصر، شام و تونس و همچنين از فتح قيصريّه و مرگ هلاكوخان و حوادث ديگر تاريخ اسلام تا 729 قمرى بازگو نموده است، استفاده كرده است. اشخاصى چون ابن‌حبيب دمشقى و ديگران ذيل‌هايى بر تاريخ او نوشته‌اند كه معروف‌ترين آنها، تتمة المختصر فى اخبار البشر ابن‌وردى(متوفاى 749 قمرى)است كه حوادث تا سال 749 را آورده است. [[البداية و النهاية (دارالفکر)|البداية و النهاية]] مهم‌ترين اثر ابن‌كثير(701-774) مى‌باشد. اين اثر نوعى تاريخ عمومى است كه مؤلف آن حوادثى را كه از ابتدا آفرينش تا 751 رخ داده، ضمن آن آورده است.
- المختصر فى اخبار البشر، اثر ملك مؤيد اسماعيل، مشهور به ابوالفداء(672-732) مى‌باشد. او از خاندان ايوبيان و امير حماة بوده است. اين اثر يك دوره تاريخى عمومى و متضمن اطلاعات مربوط به ادوار پيش از اسلام «دوران با مليّت» تا 729 قمرى است: محقق از مجلد سوم و چهارم كه در رابطه با دوران ايوبيان،جنگ‌هاى صليبى، ملوك، ملوك مصر، شام و تونس و همچنين از فتح قيصريّه و مرگ هلاكوخان و حوادث ديگر تاريخ اسلام تا 729 قمرى بازگو نموده است، استفاده كرده است. اشخاصى چون ابن‌حبيب دمشقى و ديگران ذيل‌هايى بر تاريخ او نوشته‌اند كه معروف‌ترين آنها، تتمة المختصر فى اخبار البشر ابن‌وردى(متوفاى 749 قمرى) است كه حوادث تا سال 749 را آورده است. [[البداية و النهاية (دارالفکر)|البداية و النهاية]] مهم‌ترين اثر ابن‌كثير(701-774) مى‌باشد. اين اثر نوعى تاريخ عمومى است كه مؤلف آن حوادثى را كه از ابتدا آفرينش تا 751 رخ داده، ضمن آن آورده است.


- مرآةالجنان و عبراليقظان، اثر عبدالله يافعى مصرى (متوفاى 766) است كه دربر دارنده تاريخ اسلام، از هجرت پيامبر اكرم(ص) تا 750 به شيوۀ سالشمارى مى‌باشد و به پيوست رويدادها، وفيات مشاهير را نيز آورده است.
- مرآةالجنان و عبراليقظان، اثر عبدالله يافعى مصرى (متوفاى 766) است كه دربر دارنده تاريخ اسلام، از هجرت پيامبر اكرم(ص) تا 750 به شيوۀ سالشمارى مى‌باشد و به پيوست رويدادها، وفيات مشاهير را نيز آورده است.
خط ۱۳۶: خط ۱۳۶:
- الانتصار لواسطة عقد الامصار، تألیف ابن دقماق كه تاريخ و جغرافياى ده شهر بزرگ اسلامى موضوع آن مى‌باشد كه تنها جلدهاى چهارم و پنجم آن، درباره فسطاط(بازارها، مدارس، ابنيه، خيابان‌ها...) و اسكندريه و بعضى از قريه‌ها مصر در آن است.
- الانتصار لواسطة عقد الامصار، تألیف ابن دقماق كه تاريخ و جغرافياى ده شهر بزرگ اسلامى موضوع آن مى‌باشد كه تنها جلدهاى چهارم و پنجم آن، درباره فسطاط(بازارها، مدارس، ابنيه، خيابان‌ها...) و اسكندريه و بعضى از قريه‌ها مصر در آن است.


فصل سوم، با پيش‌گفتارى در رابطه با بررسى دوران حيات علمى و ادبى در زمانى كه ابن دقماق در آن زيست و نمو نمود است، آغاز مى‌شود. دوران حيات او معاصر با سال‌هاى پايانى دولت مماليك بحرى(648-792) و آغاز حاكميّت مماليك برجى و چركسى(782-922)است كه بر مصر و شام حكومت مى‌كردند. اين دورانى است كه ابن دقماق متولّد و در آن رشد نموده است و از آنجا كه مماليك، حمايت از علوم دينى را درپيش گرفته بودند، مواجهه با ساختن و تجديد بناى مدارس و مساجد جامع در مصر و ديگر شهرهاى دور هستيم؛ از جمله مدرسه ظاهريه، مدرسه منصوريه، جامع عمر و جامع ابن‌طولون و تجديد بناى جامع ازهر و به خاطر همين حمايت معنوى و مالى از علوم دينى حاكمان، مماليك است كه مى‌بينم اصولا دانش تاريخ و هم دانش‌هاى ديگر در اين قرن، بيش از هر نقطه، در مصر و شامات رشد و نمو داشت و به عكس، شرق از يك‌سو گرفتار مغولان و ايلخانان و سپس تيموريان شده، به همين دليل براى مدّتى براى طولانى از دانش امروزى به دور افتاد.
فصل سوم، با پيش‌گفتارى در رابطه با بررسى دوران حيات علمى و ادبى در زمانى كه ابن دقماق در آن زيست و نمو نمود است، آغاز مى‌شود. دوران حيات او معاصر با سال‌هاى پايانى دولت مماليك بحرى(648-792) و آغاز حاكميّت مماليك برجى و چركسى(782-922) است كه بر مصر و شام حكومت مى‌كردند. اين دورانى است كه ابن دقماق متولّد و در آن رشد نموده است و از آنجا كه مماليك، حمايت از علوم دينى را درپيش گرفته بودند، مواجهه با ساختن و تجديد بناى مدارس و مساجد جامع در مصر و ديگر شهرهاى دور هستيم؛ از جمله مدرسه ظاهريه، مدرسه منصوريه، جامع عمر و جامع ابن‌طولون و تجديد بناى جامع ازهر و به خاطر همين حمايت معنوى و مالى از علوم دينى حاكمان، مماليك است كه مى‌بينم اصولا دانش تاريخ و هم دانش‌هاى ديگر در اين قرن، بيش از هر نقطه، در مصر و شامات رشد و نمو داشت و به عكس، شرق از يك‌سو گرفتار مغولان و ايلخانان و سپس تيموريان شده، به همين دليل براى مدّتى براى طولانى از دانش امروزى به دور افتاد.


و به دليل همين حركت علمى و ادبى در اين دوران، ملاحظه مى‌كنيم كه به تعداد قابل شمارى براى فراگيرى علوم اشتياق نشان مى‌دهند و از آثار ديگران كثرت بسيارى از علماء و ادباء در زمينه‌هاى مختلف در اين عصر مى‌باشد؛ از جمله [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن‌حجر عسقلانى]] بدر عينى.
و به دليل همين حركت علمى و ادبى در اين دوران، ملاحظه مى‌كنيم كه به تعداد قابل شمارى براى فراگيرى علوم اشتياق نشان مى‌دهند و از آثار ديگران كثرت بسيارى از علماء و ادباء در زمينه‌هاى مختلف در اين عصر مى‌باشد؛ از جمله [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن‌حجر عسقلانى]] بدر عينى.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش