۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الخطاب القرآني: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - '،ن' به '، ن'
جز (جایگزینی متن - '،پ' به '، پ') |
جز (جایگزینی متن - '،ن' به '، ن') |
||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
همچنين مراحل گوناگون تحوّل اين نظريه در عرصههاى علم دلالت، استعمال،فقه لغت و ميدان نقد و بلاغت جديد و بررسىهاى روشمندانه آشكار ساخته است.سپس از چشماندازهاى اين نظريه از نگاه زبانشناسى توصيفى و خطابشناسى پرده برداشته و تلاشهاى دانشمند فانديك بنيانگذار متنشناسى را مورد نظر قرار داده است در اثر فانديك بنام النص و السياق، اقتراحات؟؟؟ لازم براى تطور لغت مورد بحث قرار گرفته است. | همچنين مراحل گوناگون تحوّل اين نظريه در عرصههاى علم دلالت، استعمال،فقه لغت و ميدان نقد و بلاغت جديد و بررسىهاى روشمندانه آشكار ساخته است.سپس از چشماندازهاى اين نظريه از نگاه زبانشناسى توصيفى و خطابشناسى پرده برداشته و تلاشهاى دانشمند فانديك بنيانگذار متنشناسى را مورد نظر قرار داده است در اثر فانديك بنام النص و السياق، اقتراحات؟؟؟ لازم براى تطور لغت مورد بحث قرار گرفته است. | ||
مبحث سوم به نظريه ارتباط بين نص و سياق در پژوهشهاى عربى مىپردازد در اين بحث چشماندازهاى اين نظريه و ابعاد آن در عرصههاى لغت و | مبحث سوم به نظريه ارتباط بين نص و سياق در پژوهشهاى عربى مىپردازد در اين بحث چشماندازهاى اين نظريه و ابعاد آن در عرصههاى لغت و نحو، نقد و بلاغت و عرصه علوم قرآن، اصول فقه و علوم تفسير مورد بررسى قرار مىگيرد. | ||
مبحث چهارم به تجارب روششناسى پرداخته مىشود و از پروژه فكرى ادوارد سعيد و نصر حامد ابوزيد صحبت مىشود.ادوارد سعيد در كتاب متن، منتقد و جهان، متنگرايى را تا حدودى خميرمايه رازآلود و ضدعفونى شده نظريه ادبى مىشمرد.او نقد صرفا مبتنى بر متن را رويكردى در خدمت قدرت مىداند.چرا كه اينگونه از نقد، با قراردادن متن در چارچوبهايى ادبى و كارشناسانه و مجزا كردن آن از واقعيت اجتماعى و سياسى به اصطلاح آن را پالايش متن مىداند. | مبحث چهارم به تجارب روششناسى پرداخته مىشود و از پروژه فكرى ادوارد سعيد و نصر حامد ابوزيد صحبت مىشود.ادوارد سعيد در كتاب متن، منتقد و جهان، متنگرايى را تا حدودى خميرمايه رازآلود و ضدعفونى شده نظريه ادبى مىشمرد.او نقد صرفا مبتنى بر متن را رويكردى در خدمت قدرت مىداند.چرا كه اينگونه از نقد، با قراردادن متن در چارچوبهايى ادبى و كارشناسانه و مجزا كردن آن از واقعيت اجتماعى و سياسى به اصطلاح آن را پالايش متن مىداند. | ||
تجربه ديگر مربوط به ابوزيد متفكر مسلمان مصرى است پروژه فكرى ابوزيد در دو كتاب او به نامهاى معناى متن (مفهوم النص)و متن،قدرت و حقيقت(النص و السلطة و الحقيقة) مطرح شده است.ايشان يك نوآورى | تجربه ديگر مربوط به ابوزيد متفكر مسلمان مصرى است پروژه فكرى ابوزيد در دو كتاب او به نامهاى معناى متن (مفهوم النص)و متن،قدرت و حقيقت(النص و السلطة و الحقيقة) مطرح شده است.ايشان يك نوآورى | ||
دارد و آن اين است كه گفته،قرآن يك متن و محصول فرهنگى است.همانطور كه مىتوانيم بقيّه متون را تحليل... زبانشناسانه كنيم، بايد بتوانيم قرآن را هم تجليل زبانشناسانه نمائيم.خداوند سبحان هنگام فرستادن وحى بر پيامبر (ص)نظام زبانى مخصوص همان نخستين گيرندهى وحى را برگزيده است.گزينش زبان، انتخاب يك ظرف خالى نيست.زبان مهمترين ابزار هر قوم،در فهم و نظامبخشى جهان است.بر اين | دارد و آن اين است كه گفته،قرآن يك متن و محصول فرهنگى است.همانطور كه مىتوانيم بقيّه متون را تحليل... زبانشناسانه كنيم، بايد بتوانيم قرآن را هم تجليل زبانشناسانه نمائيم.خداوند سبحان هنگام فرستادن وحى بر پيامبر (ص)نظام زبانى مخصوص همان نخستين گيرندهى وحى را برگزيده است.گزينش زبان، انتخاب يك ظرف خالى نيست.زبان مهمترين ابزار هر قوم،در فهم و نظامبخشى جهان است.بر اين اساس، نمىتوان دربارهى هيچ زبانى جدا از فرهنگ و واقعيّت آن سخن گفت و به همين لحاظ نمىتوان از متنى منفصل از فرهنگ و واقعيت سخن گفت چرا كه هر متنى در چارچوب نظام زبانى فرهنگ خود قرار دارد يعنى قرآن، نخست درفرهنگ شكل گرفته و سپس به فرهنگ شكل داده است به گمان او اساس كتابهاى او همين مسئله تاريخمندى و زمانمندى متن قرآن و ارتباط وثيق آن با فرهنگ منتسب به آن است.او معترف است كه در تمام اين مراحل، از تحليلهاى زبانى،زبانشناختى و فرهنگى-مردمشناختى بهره برده است و از سوى ديگر، كتاب خود را، كتابى سنّتى مىداند يعنى هم به موضوعى كهن در ميراث اسلامى مىپردازد و هم مواد و مصالح اصلى آن عمدتا متون و نظريات تدوين يافته در سنّت گذشته ريشه دارد براى همين است كه اثر او را اثرى نوانديشانه و جديد مىتوان به شمار آورد. | ||
فصل دوم | فصل دوم | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
وصف متقين در 4 آيه، وصف كافرين در 2 آيه و 13 آيه ديگر در وصف منافقين مىباشد.پس قسم اول از آيه 21 تا آيه 167 ادامه مىيابد كه به موضوع تقوى و طريق سلوك آن و بحث عبادت و توحيد تاكيد مىكند.و بعد از آن قسم دوم كه از آيه 168 تا 202 ادامه و موضوعات آنها مىپردازد و قسم سوم از آيه 202 تا 284 مىآيد كه اين آيات به بحث دعوت به اسلام مىپردازد.پس بحث سياق مقامى (خارجى)در سوره بقره مطرح كه عبارت از زمان و مكان نزول اين سوره، و مراحل آن، اسباب نزول، مخاطبين اين سوره و موضوع خطاب مىپردازد.بعد از اين مقام، بحث سياق داخلى سوره بقره در كتب علوم قرآن پرداخته مىشود و در اين بحث مناسبت بين آيات و سوره مورد كنكاش از نظر روابط عقلى،ذهنى و لغوى بررسى مىشود. | وصف متقين در 4 آيه، وصف كافرين در 2 آيه و 13 آيه ديگر در وصف منافقين مىباشد.پس قسم اول از آيه 21 تا آيه 167 ادامه مىيابد كه به موضوع تقوى و طريق سلوك آن و بحث عبادت و توحيد تاكيد مىكند.و بعد از آن قسم دوم كه از آيه 168 تا 202 ادامه و موضوعات آنها مىپردازد و قسم سوم از آيه 202 تا 284 مىآيد كه اين آيات به بحث دعوت به اسلام مىپردازد.پس بحث سياق مقامى (خارجى)در سوره بقره مطرح كه عبارت از زمان و مكان نزول اين سوره، و مراحل آن، اسباب نزول، مخاطبين اين سوره و موضوع خطاب مىپردازد.بعد از اين مقام، بحث سياق داخلى سوره بقره در كتب علوم قرآن پرداخته مىشود و در اين بحث مناسبت بين آيات و سوره مورد كنكاش از نظر روابط عقلى،ذهنى و لغوى بررسى مىشود. | ||
در بحث دوم اين | در بحث دوم اين فصل، نظريه ارتباط بين متن سوره بقره با سياق آن در كتب تفسير آورده مىشود. | ||
فهم متن قرآن بردانستن دانش لغت، آگاهى از وضع لغوى و معانى الفاظ، علم اشتقاق و تصريف كه همگى | فهم متن قرآن بردانستن دانش لغت، آگاهى از وضع لغوى و معانى الفاظ، علم اشتقاق و تصريف كه همگى | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
خطاب را به اعتبار سامع به نص،ظاهر و مفسر تقسيم نمودهاند.مثال براى ظاهر آيه'''«احل الله البيع و حرم الربوا»''' | خطاب را به اعتبار سامع به نص،ظاهر و مفسر تقسيم نمودهاند.مثال براى ظاهر آيه'''«احل الله البيع و حرم الربوا»''' | ||
و مثال بر مفسّر'''«اقيموا الصلوة و آتوا الزكوة و كتب عليكم الصيام»'''كه الفاظ صلوة،زكوة و صيام با اقوال و افعال متواتر، پيامبر (ص)تفسير و بر دلالت لفظ بر معنا قطعى شدهاند.اما قسم خفى الدلالة از اقسام مشكل است كهدرك فهم معنا احتياج به نظر و اجتهاد دارد كه مثال آن آيه'''«فاتو احرثكم انى شئتم»'''است كه اين بحث در مباحث | و مثال بر مفسّر'''«اقيموا الصلوة و آتوا الزكوة و كتب عليكم الصيام»'''كه الفاظ صلوة،زكوة و صيام با اقوال و افعال متواتر، پيامبر (ص)تفسير و بر دلالت لفظ بر معنا قطعى شدهاند.اما قسم خفى الدلالة از اقسام مشكل است كهدرك فهم معنا احتياج به نظر و اجتهاد دارد كه مثال آن آيه'''«فاتو احرثكم انى شئتم»'''است كه اين بحث در مباحث مخاطب، نص و سياق، سياق مقامى و فهم متن و دلالت خطاب بر حكم با اشاره آمده است. | ||
مبحث چهارم با عنوان نظريه ارتباط بين متن سوره بقره و سياق آن در كتب اعراب قرآن آمده است.و در | مبحث چهارم با عنوان نظريه ارتباط بين متن سوره بقره و سياق آن در كتب اعراب قرآن آمده است.و در | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
خاتمه، مرورى از بحثهاى كتاب است كه بهطور اختصار بيان شده است و آن اينكه هر سخن داراى كاركردى | خاتمه، مرورى از بحثهاى كتاب است كه بهطور اختصار بيان شده است و آن اينكه هر سخن داراى كاركردى | ||
اجتماعى است كه اين كاركرد از نظام خاصى پيروى مىكند و نمىتوان آنرا جداى از سياق كه سخن در آن واقع شده است بررسى كرد لذا بر فهم يك متن علاوه بر دانشهاى متن شناختى بايد عناصر جديدى ديگر به آن بيافزايم كه بحث از تعريف نص، خطاب و سياق شروع و سپس سياق به دو نوع سياق لغوى و حاقى؟؟؟ تقسيم و بحثهاى آن بطور مفصل ذكر شد. | اجتماعى است كه اين كاركرد از نظام خاصى پيروى مىكند و نمىتوان آنرا جداى از سياق كه سخن در آن واقع شده است بررسى كرد لذا بر فهم يك متن علاوه بر دانشهاى متن شناختى بايد عناصر جديدى ديگر به آن بيافزايم كه بحث از تعريف نص، خطاب و سياق شروع و سپس سياق به دو نوع سياق لغوى و حاقى؟؟؟ تقسيم و بحثهاى آن بطور مفصل ذكر شد. | ||
آنچه در پايان بايد به آن توجه كرد مصادر و منابعى فراوانى است كه مؤلف در نگارش اين اثر از آنها استفاده نموده كه شامل مصادر قديمى و جديد هم به زبان عربى و غير عربى است.از كتب تفسير، كتاب تفسير كشاف از [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]،جامع البيان [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]]، تفسير الكبير [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] مىباشد و از كتب جديد از مؤلفان صلاح فضل، سلام | آنچه در پايان بايد به آن توجه كرد مصادر و منابعى فراوانى است كه مؤلف در نگارش اين اثر از آنها استفاده نموده كه شامل مصادر قديمى و جديد هم به زبان عربى و غير عربى است.از كتب تفسير، كتاب تفسير كشاف از [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]،جامع البيان [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]]، تفسير الكبير [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] مىباشد و از كتب جديد از مؤلفان صلاح فضل، سلام مسدّى، نهاد الموسى، محمد مفتاح، نصر حامد ابوزيد، عبدالله غدّامى، احمد متوكّل،ثمام؟؟؟ حسّان، سعيد يقطين و عبدالقادر فهرى ؟؟؟و...مىتوان نام برد علاوه بر اينها از كتب نحو به ويژه كتب اعراب قرآن، معاجم و كتب نقد استفاده نموده است. | ||
==وضعيت كتاب== | ==وضعيت كتاب== | ||