۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
فهرست کتب خطی پزشکی و داروسازی کتابخانه ظاهریه دمشق (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۶ فوریهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۷:۰۰
، ۶ فوریهٔ ۲۰۱۷بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> پرونده:NUR12517J1.jpg|بندانگشتی|فهرست کتب خطي پزشکي و داروسازي کتابخ...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
|data-type='authors'|[[حمارنه، سامي خلف]] (نويسنده) | |data-type='authors'|[[حمارنه، سامي خلف]] (نويسنده) | ||
[[خيمي، صلاح محمد]] (نويسنده) | [[خيمي، صلاح محمد]] (نويسنده) | ||
[[اصفهاني، محمدمهدي]] (مقدمهنویس) | [[اصفهاني، محمدمهدي]] (مقدمهنویس) | ||
[[حمصي، اسماء]] (مصحح) | [[حمصي، اسماء]] (مصحح) | ||
|- | |- | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۸: | ||
</div> | </div> | ||
== معرفی اجمالی == | |||
'''فهرست کتب خطی پزشکی و داروسازی کتابخانه ظاهریه دمشق'''، اثر سامی خلف حمازنه و صلاح محمد خیمی، فهرستی است از کتب خطی و قدیمی موجود در کتابخانه ظاهریه دمشق که درباره علم پزشکی و داروسازی میباشند. | |||
این اثر، به زبان عربی بوده و در سال 1389ق/1969م تا 1409ق/1981م، گردآوری شده است. | |||
== ساختار == | |||
کتاب با دیباچه ای از دکتر محمدمهدی اصفهانی آغاز و اسامی کتب، در دو جلد تنظیم شده است. | |||
در جلد دوم نیز مقدمه ای از نویسنده آمده که در آن، توضیحات مختصری پیرامون کتاب داده شده است. | |||
در هر مورد، ابتدا نام کتاب و سپس نام نویسنده و تاریخ وفات وی بیان شده و سپس، توضیحات مختصری پیرامون مطالب کتاب، ارائه گردیده است. | |||
منابع و مصادری که نویسنده در تدوین کتاب، از آنها بهره برده، عبارتند از: «عیون الأنباء فی طبقات الأطباء» ابن ابی اصیبعه؛ «معجم الأطباء» احمد عیسی بک؛ «طبقات الأطباء و الحکماء» ابن جلجل؛ «تاریخ الطب» شوکت شطی؛ «مؤلفات ابن سینا» جورج شحاته قنواتی؛ «کشف الظنون عن أسامی الکتب و الفنون» حاجی خلیفه؛ «إیضاح المکنون» و «هدیة العارفین» اسماعیل پاشا بغدادی؛ «تاریخ الأدب العربی» کارل بروکلمان؛ «اکتفاء القنوع بما هو مطبوع» ادوارد فندیک؛ «معجم المطبوعات العربیة و المعربة» یوسف لیان سرکیس؛ «معجم المخطوطات المطبوعة» صلاح الدین منجد؛ «الأعلام» خیرالدین زرکلی؛ «معجم المؤلفین» عمر رضا کحاله و «نشرة الکتب العربیة التی نشرت فی الجمهوریة العربیة المتحدة» عایده ابراهیم نصیر<ref>ر.ک: مقدمه، ج2، ص5-6</ref>. | |||
== گزارش محتوا == | |||
در دیباچه، اشاره کوتاهی به اهمیت و ارزش کتاب شده و این مطلب بیان گردیده است که اثر حاضر، تنها یک فهرست واره نیست، بلکه در حد خود، یک کتاب محققانه در تاریخ پزشکی نیز میباشد و محتوای آن، به خوبی نشان میدهد که این اثر، یک گنجینه بسیار مفید برای محققین منابع طب اسلامی و ایرانی است و اساتید و پژوهشگران طب سنتی نیز میتوانند از آن، در تعمیق شناسی منابع و احیانا فراهم کردن زمینه دسترسی به آثار دور از دسترس، بهره ببرند<ref>ر.ک: دیباچه، ج1، ص3</ref>. | |||
جلد نخست، دارای یازده فصل میباشد. در فصل اول، ابتدا توضیحاتی پیرامون کتابخانه ظاهریه دمشق داده شده و سپس لیست کتب موجود در این کتابخانه ارائه گردیده است که از جمله آنها، عبارتند از: «نهایة الأرب فی معرفة قبائل العرب» شهاب الدین ابوالعباس احمد بن عبدالله<ref>متن کتاب، ج1، ص9</ref>؛ «تعلیم المتعلم طریق التعلم» برهان الدین حمزة بن عباس زرنوجی<ref>همان، ص10</ref>؛ «قاموس المحیط و القابوس الوسیط الجامع لما ذهب من کلام العرب شماطیط» مجدالدین محمد بن یعقوب بن محمد بن ابراهیم فیروزآبادی شیرازی<ref>همان، ص11</ref> و... | |||
در فصل دوم، ابتدا مقدمه ای پیرامون تاریخ طب عربی و آثار آن بیان گردیده و سپس مراحل هفت گانه ای که طی آن، کتب یونانی وارد طب اسلامی گردیده، ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص25-37</ref>. | |||
در فصل سوم، به تراث طبی یونانی بنا بر مصادر عربی اشاره گردیده و عنوان سایر فصول به ترتیب عبارتند از: عصر حنین و تأسیس طب عربی؛ عصر ابوبکر رازی و تمرکز علوم بهداشت در زبان عربی؛ عصر بیرونی و ابن سینا؛ طب در مغرب و عصر ابن جزار؛ طب دراندلس در عصر ابوالقاسم زهراوی؛ اطبای عراق و سوریه و مصر از قرن یازدهم تا سیزدهم؛ عصر ترجمه کتب از عربی به سایر زبانها؛ فهرست آثار متعلق به فن بهداشت در ظاهریه. | |||
فهرست کامل کتب، در جلد دوم کتاب جای گرفته است. روش کار نویسنده و ویژگیهای کتاب را میتوان در امور زیر، خلاصه نمود: | |||
#ذکر اسم کتاب یا رساله و تصحیح آن با مراجعه به کتب تراجم در صورت غیر صحیح بودن آن. | |||
#ذکر سال نوشتن کتاب همراه با اشاره به مکان آن در صورت ذکر شدن آن در کتاب. | |||
#ذکر اسم مؤلف به صورت کامل با اعتماد و استناد به کتب تراجم، همراه با مشخص کردن تاریخ هجری و میلادی وفات وی. | |||
#ذکر اقسام، ابواب، فصول و... کتابها. | |||
#اشاره به تاریخ نسخه برداری و نام ناسخ در صورت یافتن آن. | |||
#توصیف مشخصات کتب از جمله نوع ورق، جوهر، نوع خط، قیود تملک، قرائت، مقابله با نسخ خطی دیگر و... | |||
#ذکر عدد اوراق نسخ و تعداد سطور در هر صفحه. | |||
#ذکر برخی از مصادر و مراجع<ref>ر.ک: مقدمه، ج2، ص3-6</ref>. | |||
== وضعیت کتاب == | |||
فهرست عام جلد نخست، در انتهای آن و سایر فهارس، در انتهای جلد دوم قرار گرفته است که عبارتند از فهرست: | |||
#الفبایی، دربردارنده اسامی نسخ خطی به ترتیب معجم. | |||
#مؤلفین، به ترتیب حروف الفبا. | |||
#اعلام مذکور در کتاب. | |||
#نساخ، به ترتیب حروف الفبا<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>. | |||
پاورقیها بسیاراندک بوده و در آنها، به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص521</ref>، اشاره شده است. | |||
==پانویس == | |||
<references /> | |||
== منابع مقاله == | |||
مقدمه و متن کتاب. | |||
== وابستهها == | == وابستهها == | ||