۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
لطائف أخبار الأول فيمن تصرف في مصر من أرباب الدول (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳ فوریهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۰۴:۲۹
، ۳ فوریهٔ ۲۰۱۷جایگزینی متن - 'تاليف' به 'تألیف'
جز (جایگزینی متن - 'تاليفات' به 'تأليفات') |
جز (جایگزینی متن - 'تاليف' به 'تألیف') |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
«كتاب لطائف اخبار الاول فيمن تصرف فى مصر من ارباب الدول» اثر محمد بن عبدالمعطى بن ابى الفتح بن احمد بن عبدالغنى بن على اسحاقى (متوفاى 1032 ق) مىباشد. | «كتاب لطائف اخبار الاول فيمن تصرف فى مصر من ارباب الدول» اثر محمد بن عبدالمعطى بن ابى الفتح بن احمد بن عبدالغنى بن على اسحاقى (متوفاى 1032 ق) مىباشد. | ||
مورخان مسلمان در تدوين و تنظيم متون تاريخى شيوههاى گوناگونى از قبيل حديثى خبرى، طبقاتى و تبار شناختى در پيش گرفتهاند. يكى ديگر از اين شيوهها، تاريخنگارى محلّى است. در جهان اسلام تاريخهاى محلّى بسيارى با صبغه علمى و دينى يا سياسى تدوين شده است. اين كتب معمولاً مشتمل است بر پيش گفتارى درباره تاريخ احداث شهر و فتح آن به دست مسلمانان رواياتى در فضيلت شهر، محلهها و تاسيسات شهر در پيش و پس از اسلام؛ ولى به تدريج تاريخهاى محلّى جنبه عام يافت و علاوه بر تراجم رجال حديث و روايت، تراجم ديگر بزرگان و مشاهير را نيز در برگرفت كه آن نوعى تاريخهاى وقايع نگاشتى، مبتنى بر دوران حكومت خلفاء و سلاطين مىباشد. در تاريخهاى دودمانى كه پس از زوال قدرت مركزى خلافت اسلامى | مورخان مسلمان در تدوين و تنظيم متون تاريخى شيوههاى گوناگونى از قبيل حديثى خبرى، طبقاتى و تبار شناختى در پيش گرفتهاند. يكى ديگر از اين شيوهها، تاريخنگارى محلّى است. در جهان اسلام تاريخهاى محلّى بسيارى با صبغه علمى و دينى يا سياسى تدوين شده است. اين كتب معمولاً مشتمل است بر پيش گفتارى درباره تاريخ احداث شهر و فتح آن به دست مسلمانان رواياتى در فضيلت شهر، محلهها و تاسيسات شهر در پيش و پس از اسلام؛ ولى به تدريج تاريخهاى محلّى جنبه عام يافت و علاوه بر تراجم رجال حديث و روايت، تراجم ديگر بزرگان و مشاهير را نيز در برگرفت كه آن نوعى تاريخهاى وقايع نگاشتى، مبتنى بر دوران حكومت خلفاء و سلاطين مىباشد. در تاريخهاى دودمانى كه پس از زوال قدرت مركزى خلافت اسلامى تألیف شد، دوران حكومت حاكمان به عنوان تنها اصل تنظيم مطالب به كار رفت. اثر حاضر هم به اين شيوه تدوين شده است. اين اثر ضمن مراعات ترتيب حكومت حاكمان به شيوه فرهنگنامهاى تدوين شده و سراسر كتاب به شرح حال حاكمان و سلاطين كه از زمان فتح اسلامى تا 1031 ق در مصر روزگار حكومت مصطفى اوّل كه تقريباً زمان فوت مؤلف مىباشد، مى پردازد. در شرح شخصيتها به اجمال سخن گفته شده و بطور كامل به شرح احوال آنان پرداخته نشده و بيشتر به ذكر زمان خلافت، مدت حكومت و بعضى از حوادث تاريخى كه در زمان حكومت آنها به وقوع پيوسته كه شامل موضوعات مختلفى از جمله ادبى، جغرافيايى، اجتماعى و... مىباشند، مى پردازد و در پايان اثرى كه آن حادثه برجاى گذاشته و خواننده از آن مىتواند، بهره بردارى نمايد، با لفظ «فائده» مىآيد و در مواردى هم ذكرى از طرائف و عجائب و نصايح در اثر ديده مىشود. | ||
در اين اثر به منابع و مراجع متنوعى تكيه شده است؛ مثل «المواعظ و الاعتبار بذكر الخطط و الآثار» [[مقریزی، احمد بن علی|تقىالدين مقريزى]]، «حسن المحاضرة فى اخبار مصر و القاهره» و يكسف الصلصلة فى وصف الزلزلة هر دو از جلالالدين سيوطى، «الكواكب الدريّة فى مدح خيّر البريّه» معروف به قصيدة البردة از شرفالدين بوصيرى، تاريخ مدينة الدمشق ابنعساكر، مروجالذهب و معادن الجوهر ابوالحسن على بن حسن مسعودى، «الانس الجليل بتاريخ القدس و الخليل» مجيرالدين حنبلى، «الانسان الكامل فى معرفة الاواخر والاوائل» عبدالكريم جيلى، «حياة الحيوان» محمد كمال الدين دميرى، «ربيع الابرار و فصوصى الاخبار» [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]، «خريدة القصر و مزيدة العصر» عماد اصفهانى، «زهر الآداب و ثمرة الالباب» ابواسحاق ابراهيم بن على حصرى قيروانى، «لطائف المعارف» عبدالرحمن بن رجب حنبلى، تفسير بيضاوى و ديگر كتب مرجع. | در اين اثر به منابع و مراجع متنوعى تكيه شده است؛ مثل «المواعظ و الاعتبار بذكر الخطط و الآثار» [[مقریزی، احمد بن علی|تقىالدين مقريزى]]، «حسن المحاضرة فى اخبار مصر و القاهره» و يكسف الصلصلة فى وصف الزلزلة هر دو از جلالالدين سيوطى، «الكواكب الدريّة فى مدح خيّر البريّه» معروف به قصيدة البردة از شرفالدين بوصيرى، تاريخ مدينة الدمشق ابنعساكر، مروجالذهب و معادن الجوهر ابوالحسن على بن حسن مسعودى، «الانس الجليل بتاريخ القدس و الخليل» مجيرالدين حنبلى، «الانسان الكامل فى معرفة الاواخر والاوائل» عبدالكريم جيلى، «حياة الحيوان» محمد كمال الدين دميرى، «ربيع الابرار و فصوصى الاخبار» [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]]، «خريدة القصر و مزيدة العصر» عماد اصفهانى، «زهر الآداب و ثمرة الالباب» ابواسحاق ابراهيم بن على حصرى قيروانى، «لطائف المعارف» عبدالرحمن بن رجب حنبلى، تفسير بيضاوى و ديگر كتب مرجع. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
اثر حاضر، از يك مقدّمه كه توسط محقق «محمد رضوان مهنا» نگارش يافته و متن اصلى مؤلف تشكيل شده است. محمد رضوان مهنا در اين مقدّمه به دو بحث پرداخته اوّل به فوايد و اثرات كه مطالعه تاريخ در بردارد، مىپردازد و بيان مىكند كه تاريخ، به كسى كه دنبال درس آموزى و تدبّر باشد، موادى در دسترس او قرار مىدهد كه او مىتواند با تفكر در آنها؛ از جمله اين كه چگونه امتها سير صعود و نزول را پيمودهاند، حكّام و پادشاهان چگونه مدارج و مناصب را بدست آورده يا آنها را از دست دادهاند؟ و... عبرت گرفته و با كمك آنها راههاى موفقيّت و سعادت را طى نمود. | اثر حاضر، از يك مقدّمه كه توسط محقق «محمد رضوان مهنا» نگارش يافته و متن اصلى مؤلف تشكيل شده است. محمد رضوان مهنا در اين مقدّمه به دو بحث پرداخته اوّل به فوايد و اثرات كه مطالعه تاريخ در بردارد، مىپردازد و بيان مىكند كه تاريخ، به كسى كه دنبال درس آموزى و تدبّر باشد، موادى در دسترس او قرار مىدهد كه او مىتواند با تفكر در آنها؛ از جمله اين كه چگونه امتها سير صعود و نزول را پيمودهاند، حكّام و پادشاهان چگونه مدارج و مناصب را بدست آورده يا آنها را از دست دادهاند؟ و... عبرت گرفته و با كمك آنها راههاى موفقيّت و سعادت را طى نمود. | ||
دومين بحث اين مقدمه كه عنوان «التعريف بالكاتب» (شناخت نويسنده) دارد؛ شامل نام و نسب، سال وفات و دو نقل قول در اين مورد ذكر مىكند. يكى از «نهايه» كه سال فوت را 1032 ه. ق آورده و ديگر بروكلمان در اثر خود «تاريخ الادب العربى» فصل هشتم تاريخ | دومين بحث اين مقدمه كه عنوان «التعريف بالكاتب» (شناخت نويسنده) دارد؛ شامل نام و نسب، سال وفات و دو نقل قول در اين مورد ذكر مىكند. يكى از «نهايه» كه سال فوت را 1032 ه. ق آورده و ديگر بروكلمان در اثر خود «تاريخ الادب العربى» فصل هشتم تاريخ تألیف را 1033 مىگويد و در ادامه معرّفى نويسنده، به ذكر تأليفات او مىپردازد. در آخر نكتهها و مطالبى كه در اثر توسط مؤلف آمده را بيان مىكند. | ||
متن اصلى از يك مقدّمه، ده باب و خاتمه تشكيل شده است. | متن اصلى از يك مقدّمه، ده باب و خاتمه تشكيل شده است. | ||