نفحة الریحانة و رشحة طلاء الحانة (تحقیق احمد عنایة): تفاوت میان نسخه‌ها

نفحة الریحانة و رشحة طلاء الحانة (تحقیق احمد عنایة) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۶ ژانویهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۰۳

۱۰٬۴۴۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۶ ژانویهٔ ۲۰۱۷

بدون خلاصۀ ویرایش

Hbaghizadeh@noornet.net

۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش

@@ خط ۴۳: / خط ۴۳: @@
+== معرفی اجمالی ==
+'''نفحة الریحانة و رشحة طلاء الحانة'''، اثر محمدامین بن فضل الله بن محب الله بن محمد محب الدین بن ابی بکر تقی الدین بن داود المحبی (متوفی 1111ق)، با تحقیق احمد عنایه، کتابی است پیرامون شرح حال ادبا و شعرای عرب در قرن یازدهم هجری که به زبان عربی نوشته شده است.
+== ساختار ==
+کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در هشت باب، در ضمن شش جلد، ارائه شده است.
+هریک از ابواب کتاب، مربوط به معرفی ادبا و شعرای منطقه جغرافیایی و شهر خاصی می‌باشد و نویسنده پیش از پرداختن به شرح حال افراد، ابتدا به تشریح موقعیت جغرافیایی و خصوصیات و ویژگی‌های آن منطقه یا شهر پرداخته و سپس، شعرا و ادبای آن را معرفی کرده است.
+== گزارش محتوا ==
+در مقدمه محقق، زندگی نامه مختصری از نویسنده، ارائه گردیده است<ref>مقدمه محقق، ج1، ص3-4</ref>.
+در مقدمه نویسنده، ضمن الفاظی شاعرانه و عبارت پردازی‌هایی ادیبانه، به موضوع کتاب و موضوع ابواب آن، اشاره گردیده است<ref>مقدمه نویسنده، همان، ص5-31</ref>.
+در باب نخست که جلد اول و نیمی از جلد دوم را به خود اختصاص داده، به معرفی شعرای دمشق و اطراف آن پرداخته شده است که اولین آن‌ها، ابوبکر بن منصور عمری<ref>متن کتاب، ج1، ص41</ref> و آخرین آن‌ها، حسن بن محمد معروف به ابن اعوج<ref>همان، ج2، ص732</ref> می‌باشد.
+نویسنده در این باب، ضمن معرفی شعرای دمشق، شام و قدس، به شعرای جبل عامل، بقاع، طرابلس، حمص و حماة نیز پرداخته و برخی از بیوتات دمشق که به فضل و ادب معروف می‌باشند را متذکر گردیده است؛ از جمله آل حمزه، عماد، نابلسی، فرفور، کاری و محبی. در این باب ترجمه 103 تن از اهل ادب، علم و شعر، ذکر گردیده است<ref>الملوحی، عبدالمعین، 1386، ص221</ref>.
+باب دوم که در جلد دوم قرار گرفته است، نوادر ادبای حلب را در خود جای داده است. نویسنده حلب را شهری خوش آب وهوا با بناهایی زیبا و چشم نواز توصیف کرده است. از جمله افرادی که در این باب معرفی شده‌اند، عبارتند از: مصطفی بن عثمان بابی<ref>همان، ص442</ref>، سید موسی رامحمدانی<ref>همان، ص462</ref>، فتح الله بن نحاس<ref>همان، ص882</ref>، سید عبدالقادر بن قضیب البان<ref>همان، ص813</ref>، ناصرالدین حلفاوی<ref>همان، ص053</ref>، محمد بن احمد شیبانی<ref>همان، ص553</ref> و محمد بن شاه بندر<ref>همان، ص063</ref>.
+این باب دربردارنده 30 شرح حال بوده و اسامی خاندان‌های زیادی از حلب، از جمله کواکبی، کورانی، بیلونی، رام حمدانی، بابی و... در آن مشهود است<ref>ر.ک: الملوحی، عبدالمعین، 1386، ص221</ref>.
+جلد سوم، دربردارنده باب سوم تا پنجم می‌باشد که در آن به ترتیب، به قول خود نویسنده، به شرح حال و معرفی نوابغ بلغا و سخنوران روم (31 شرح حال)، ظرایف ظریفان و خردورزان عراق و بحرین و لطائف لطیفان و طنازان یمن پرداخته شده است. از جمله این افراد، می‌توان از شیخ محمد بن لطف الله بن زکریا بن بیرام<ref>همان، ج3، ص4</ref>، حسین بن رستم معروف به پاشازاده<ref>همان، ص26</ref>، امیر یونس موصلی معروف به سامی<ref>همان، ص17</ref>، سید ناصر بن سلیمان قارونی<ref>همان، ص201</ref>، حکیم ابوالحسین بن ابراهیم طبیب شیرازی<ref>همان، ص901</ref>، وجیه الدین عبدالقادر بن ناصر بن عبدالرب<ref>همان، ص551</ref> و سید محمد بن عبدالقادر مقاطعجی<ref>همان، ص582</ref> نام برد.
+باب چهارم، 17 شرح حال را در خود جای داده که 4 تن از عراق، 9 تن از بحرین و 4 تن عجم می‌باشند. باب پنجم، شرح حال 74 ادیب و شاعر از شعرای یمن را در خود جای داده که این تعداد، نشانگر جایگاه ویژه شعرا و انتشار ادب و شعر در یمن می‌باشد<ref>ر.ک: الملوحی، عبدالمعین، 1386، ص221</ref>.
+باب ششم و هفتم، در جلد چهارم جای گرفته است. باب ششم، دربردارنده شرح حال شعرا و ادبای حجاز بوده و مجموعا 61 ادیب را در خود جای داده است که از جمله آن‌ها عبارتند از: شریف ادریس بن حسن<ref>همان، ج4، ص4</ref>، محمد جمال الدین بن عبدالله طبری<ref>همان، ص62</ref>، محمد بن سعید باقشیر<ref>همان، ص07</ref>، سید محمد بن عبدالله مشهور به کبریت<ref>همان، ص471</ref> و ابراهیم بن محمد بن ابی حرم<ref>همان، ص481</ref> و باب هفتم، شامل 40 شرح حال از شعرای مصر می‌باشد که شهاب الدین احمد بن محمد خفاجی<ref>همان، ص491</ref>، احمد وارثی صدیقی<ref>همان، ص162</ref>، سید احمد بن قاضی شمس الدین منصوری<ref>همان، ص903</ref>، محمد بن عمر خوانکی<ref>همان، ص323</ref> و سید عبدالرحمن جیزی طباطبی<ref>همان، ص0332</ref> از جمله آن‌ها می‌باشند.
+آخرین باب، در جلد چهارم آمده است. این باب، به شرح حال شعرا و ادبای مغرب، از جمله طرابلس و جزایر مغرب اختصاص داشته و 12 شرح حال را در خود جای داده است. از جمله این افراد عبارتند از: علی بن اوجلی<ref>همان، ج5، ص3</ref>، محمد فاسی معروف به بدیع الزمان<ref>همان، ص11</ref>، علی ابوالحسن خزرجی<ref>همان، ص41</ref>، عمر بن علی فکرون<ref>همان، ص71</ref>، یحیی بن محمد شاوی جزائری<ref>همان، ص12</ref>.
+جلد ششم، به ذیل کتاب اختصاص یافته که توسط نویسنده نوشته شده است. در این جلد، در ضمن سه فصل دمشق، مدینه و حلب، شعرا و ادبایی که از قلم افتاده بودند، ذکر شده‌اند.
+از جمله ویژگی‌های کتاب آن است که مطالبی در آن یافت می‌شود که در سایر منابع، موجود نبوده و از این لحاظ، کتاب دارای اهمیت ویژه و فراوانی است. از آن جمله اینکه نویسنده به معرفی شعرای «جبل عامل» پرداخته و در ضمن شرح حال شاعران عاملی، از شیخ حسن صاحب معالم و نوه شهید ثانی، زین الدین بن محمد بن حسن یاد کرده است. وی در ضمن شرح حال شیخ حسن، در اشاره به شهید ثانی، پدر صاحب معالم، در عباراتی بسیار کوتاه، چنین نوشته است: «و أبوه زین الدین ممن کان له صیت یفلق الصخر و تقدم فیها بینهم ینفلق عنه فجر الفخر، إلا أن الأیام غالته بطوارقها و نازلته برواعدها و بوارقها علی جهد فی قتله جهید، حتی ألقی السمع و هو شهید». این عبارت، نشانگر اطلاع علمای دمشق از سرانجام زین الدین است و تأییدی بر گفته ابن عودی در سرگذشت شهید ثانی در فصلی از کتاب «بغیة المرید» - که اینک با تأسف موجود نیست و تنها فهرست کتاب و چند فصل آن در ضمن کتاب «الدرر المنثور» شیخ علی کبیر باقی مانده - و در آن فصل از پادرمیانی و شفاعت عالمان شام برای رهانیدن شهید ثانی سخن گفته است<ref>ر.ک: رحمتی، محمدکاظم، 1388، ص036-136</ref>.
+== وضعیت کتاب ==
+فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده و فهارس پنج جلد و نیز فهارس ذیل کتاب، در انتهای جلد ششم آمده است. فهارس مجموعه عبارتند از: فهرست آیات؛ روایات نبوی و قوافی شعری و فهرست ذیل نیز عبارت است از فهرست آیات؛ روایات
+نبوی؛ قوافی شعری؛ مترجمین و محتویات.
+==پانویس ==
+<references />
+== منابع مقاله ==
+#مقدمه و متن کتاب.
+#رحمتی، محمدکاظم، «چند اطلاع کوتاه درباره شهید ثانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: پیام بهارستان، دوره دوم، شماره 5، پاییز 1388 (18 صفحه، از 629 تا 646)، به آدرس:
+http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/477475
+#الملوحی، عبدالمعین، «محمدأمین المحبی و نفحة الریحانة»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: المجمع اللغة العربیة بدمشق، المجلد الثانی و الأربعون، الجزء 1، رمضان 1386 (7 صفحه، از 118 تا 124)، به آدرس:
+http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/542594