وصايا الملوك و أبناء الملوك من ولد قحطان بن هود المنسوب الي دعبل بن علي الخزاعي
| وصايا الملوک و أبناء الملوک من ولد قحطان بن هود المنسوب الي دعبل بن علي الخزاعي (148-246ه = 765-680م) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن دعبل خزاعی، علی بن محمد (نويسنده) اباظه، نزار (محقق) |
| ناشر | دار صادر |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1997م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /و6 3532 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
وصايا الملوك و أبناء الملوك من ولد قحطان بن هود، اثری منسوب به دعبل بن علی خزاعی (148-246ق)، از شاعران مشهور دوره عباسی است. این اثر ادبی و اخلاقی، به روایت علی بن محمد بن دعبل خزاعی است و توسط نزار اباظه تحقیق شده است.
نوشتار حاضر به گزارش‌ها و حکایاتی از دوران ملوک یمن اختصاص یافته[۱] و مشتمل بر توصیههای نقل‌شده از برخی سلاطین به فرزندانشان در امور مملکت‌داری و صیانت از مملکت است[۲].
برخی از محققان نسبت این کتاب را به نویسنده یادشده مورد تردید قرار داده‌اند و بر اساس شواهدی آن را متعلق به نویسنده‌ای دیگری مانند وشاء یا اصمعی دانسته‌اند. بااین‌وجود محقق کتاب بر این باور است که شواهد مطرح‌شده در این خصوص کافی نبوده و با وجود قرائنی دیگر نسبت این کتاب به نویسنده تقویت می‌گردد[۳].
نویسنده، مطالب کتاب را به‌صورت گزارش آورده است و هر گزارش را با واژه «حدثني» یا «قال» آغاز نموده است[۴].
وی کتاب را با پندهای حضرت هود(ع) به قوم خود آغاز کرده و با وصایای آخرین ملوک آنان از غساسنه در بلاد شام، به پایان رسانده است. توصیههای مطرح‌شده در کتاب تنها به‌صورت نثر نیامده، بلکه در مواردی در قالب شعر نیز ذکر شده‌اند. این اشعار مشتمل بر کلمات غریب است که از خصوصیات شعر جاهلی بشمار می‌آید. نویسنده در این اثر به ذکر داستان‌ها و وقایعی که به پادشاهان یمن نسبت داده شده نیز پرداخته است. در میان این مطالب، اشعاری مفاخره‌آمیز از پادشاهان و فرزندان آنها و همچنین شاعران آنان ذکر شده است[۵].
این اثر علاوه بر اینکه کتابی ادبی و حاوی نظم و نثر است، کتابی در تهذیب نیز شمرده شده است. از ویژگی‌های دیگر آن پرداختن به حیات دوره جاهلی و به تصویر کشیدن جوانب مختلف آن از جمله جنبه اخلاقی است[۶].
محقق، این اثر را تنها با تکیه بر یک نسخه موجود از آن تحقیق کرده و تلاش کرده است تا در تعلیق بر مطالب کتاب، جانب اختصار را رعایت نماید؛ ازاین‌رو تنها موارد ضروری را مورد توجه قرار داده است. او به شرح و بیان کلمات نامأنوس و ذکر پاره‌ای توضیحات در خصوص اماکن ذکرشده در متن و همچنین معرفی برخی از شخصیت‌های غیر مشهور و ثبت و ضبط اشعار و بیان بحرهای آنها پرداخته است[۷].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه.
- بوسنینه، منجى، «موسوعة أعلام العلماء و الأدباء العرب و المسلمين»، تونس، جامعة الدول العربية، المنظمة العربية للتربية و الثقافة و العلوم، 1425ق، چاپ اول.
- سزگین، فؤاد، «تاريخ التراث العربي»، قم، کتابخانه عمومى حضرت آیت‌الله‌العظمى مرعشى نجفى(ره)، 1412ق، چاپ دوم.