هیميان الزاد إلی دار المعاد
| هیميان الزاد إلی دار المعاد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اطفیش، محمد بن یوسف (نويسنده) |
| ناشر | سلطنة عمان. وزارة التراث القومي و الثقافة |
| مکان نشر | عمان |
| سال نشر | 1403ق - 1406ق - 1408ق - 1409ق - 1411ق - 1412ق - 1413ق - 1415ق - 1983م - 1986م - 1988م - 1989م - 1991م - 1993م - 1994م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 14 |
| کد کنگره | م6ه9 98 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هيميان الزاد إلی دار المعاد، اثر محمد بن یوسف اطفیش (1237-1332ق)، تفسیر قرآن کریم، نوشته یکی از علمای مورد اعتماد و بنام قرن چهارم مذهب اباضیه است.
اطفیش از نویسندگانی است که از آغاز جوانی به تألیف روی آورده و تفسیر هیمیان او، محصول این دوره و شاید از نخستین آثار وی است که با گستردگی و شمول در ابعاد مختلف ادبی، بیانی، کلامی و فقهی، به نگارش درآورده است. وی در اواخر زندگی، این تفسیر را مختصر کرده و برخی از مباحث پیشین آن را پالایش نموده است. حتی بنا بر نقل احمد بن حمد خلیلی، از علمای معاصر اباضیه و مفتی کشور عمان در تفسیر «جواهر التفسير»، اطفیش آرزوی جمع‌آوری این تفسیر را می‌کرده است[۱].
این تفسیر، طبق روال دیگر تفاسیر، با ذکر نام سوره، فضیلت سوره و قرائت‌های آن آغاز گردیده است. آنگاه با گزینش جمله‌ای از آیه، به تجزیه و ترکیب و بیان نکات ادبی و سپس توضیحات لغوی و قرائت، پرداخته شده است. مفسر به مسائل فقهی، توجه ویژه‌ای نشان داده و در سراسر تفسیر، در ذیل آیات الاحکام، به‌تفصیل، آراء و نظریه‌های فقهی مفسران را ذکر کرده است. در برخی مباحث فقهی، با فقه شیعه مطابقت دارد؛ گرچه در مجموع، به روال فقه حنفیه است[۲].
منابع این تفسیر در ادب، لغت، تاریخ، قرائت و تفسیر، بسیار است. از منابع مهم تفسیری این اثر، کشاف زمخشری، أنوار التنزيل بیضاوی و تفسیر هود بن محکم هواری است[۳].
اطفیش از کسانی است که به خواص آیات بسیار معتقد است و در این تفسیر، به‌مناسبت‌های مختلف، این خواص را یادآور می‌شود. گاه خواص بسیار عجیب و غریب را با تفصیل می‌آورد، بدون آنکه معلوم شود مدرک این خواص چیست. همچنین به مسائل طب، خواص اشیا و گیاهان نیز اهتمام ویژه‌ای دارد و هرجا که در قرآن، نام گیاه یا میوه و خوراکی برده شده، به‌تفصیل به اهمیت و عظمت و آثار و خواص آن، پرداخته است[۴].
اطفیش مانند سایر علمای اباضیه، با بنی‌امیه و به‌ویژه معاویه، سر سازگاری ندارد و به اندک مناسبتی، این ناسازگاری را با موضع‌گیری سیاسی و اعتقادی، نشان داده است[۵].
پانویس
منابع مقاله
ایازی، سید محمدعلی، «شناخت‌نامه تفاسیر؛ نگاهی اجمالی به 130 تفسیر برجسته از مفسران شیعه و اهل سنت»، رشت، کتاب مبین 1378.