نوادر الفلاسفة و الحکماء و آداب المعلمين القدماء
| نوادر الفلاسفة و الحکماء و آداب المعلمين القدماء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حنین بن اسحاق (نويسنده) بدوی، عبدالرحمن (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | و تسبقه رساله فی کتب جالینوس |
| ناشر | دار و مکتبة بيبليون |
| مکان نشر | لبنان - جبیل |
| سال نشر | 2009م |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نوادر الفلاسفة و الحكماء و آداب المعلمين القدماء، تألیف پزشک مسیحی دوره عباسی و مترجم آثار یونانی به عربی، حنین بن اسحاق (194-260ق) با تحقیق و مقدمه فلسفه‌پژوه معاصر مصری، عبدالرحمن بدوی (1917-2002م)، است که برخی از گفتارهای حکمت‌آموز حکیمان یونانی (سقراط، افلاطون، ارسطو و...) را درباره خودشناسی و... بیان می‌کند. در آغاز کتاب، اثر دیگری از حنین بن اسحاق به نام «رسالة في كتب جالينوس» آمده است که فهرست اسامی آثار جالینوس را نشان می‌دهد که حنین بن اسحاق یا دیگران از یونانی ترجمه کرده‌اند و همچنین کتاب‌هایی که ترجمه نشده‌اند.
انتشار غلط‌انداز
از عنوان کتاب حاضر، به نظر می‌رسد که متن کامل و اصلی «نوادر الفلاسفة و الحكماء و آداب المعلمين القدماء» در برابر ما قرار دارد؛ درحالی‌که متأسفانه چنین نیست و چنین متنی وجود ندارد، بلکه:
- نویسنده‌ای ناشناس به نام محمد بن علی بن ابراهیم بن احمد بن محمد انصاری خلاصه‌ای از کتاب مذکور («نوادر الفلاسفة ...») را به قلم خودش نوشته و عبدالرحمن بدوی قبلا آن را تصحیح و با افزودن مقدمه‌ای به‌صورت مستقلّ به نام آداب الفلاسفة منتشر کرده بود و اکنون نیز در کتاب حاضر، همان خلاصه در کتاب حاضر بدون هیچ کاهش یا افزایشی آمده است.
ساختار و محتوا
کتاب حاضر، در 5 بخش به‌ترتیب ذیل سامان یافته است:
- رساله حنین بن اسحاق در باب کتاب‌های جالینوس (129 کتاب)؛
- بررسی کتاب نوادر الفلاسفة (به قلم عبدالرحمن بدوی همان مقدمه تحقیقی است که قبلا برای کتاب آداب الفلاسفة نوشته و در اینجا هم بدون هیچ تغییری آورده است)؛
- آداب الفلاسفة (خلاصه‌ای به قلم محمد بن علی انصاری که قبلا به‌عنوان کتابی مستقل با همین نام، منتشر شده است)؛
- من كتاب «نوادر ألفاظ الفلاسفة الحكماء و آداب المعلمين القدماء» (7 صفحه باقی‌مانده از کتاب مذکور بر اساس نسخه خطی «اسکوریال»)؛
- «رسالة في آراء الحكماء اليونانيين» که نویسنده‌اش مجهول است (بر اساس نسخه خطی کتابخانه مرکزی تهران).
نمونه مباحث
- «نقوش فصوص خواتيم الفلاسفة: و يقال إنه كان علی خاتم... و علی خاتم أفلاطون: تحريك الساكن أسهل من تسكين المتحرك»[۱]. ترجمه: نقش نگین انگشتر فیلسوفان: و گفته می‌شود که بر روی انگشتر فلان فیلسوف، چنین و چنان و بر انگشتر افلاطون، نوشته بود: به حرکت درآوردن ساکن، آسان‌تر از ساکن کردن متحرک است.
- «و رأی أفلاطون رجلاً يكثر الكلامَ و يقلّ الاستماعَ فقال: يا هذا أنصف أُذنيك من فيك فإنّ الله جلّ ثنائه إنما جعل لنا أُذنين و لساناً واحداً لنسمع ضعفَ ما نتكلم»[۲]. ترجمه: افلاطون مردی را دید که بسیار سخن می‌گوید و کم گوش می‌دهد، پس به او گفت: ای مرد! بین دو گوش و زبانت با انصاف و عدالت رفتار کن؛ چه خدای متعال به این جهت به ما دو گوش و یک زبان داده که دو برابر مقداری که سخن می‌گوییم، به سخن دیگران گوش کنیم.
- «إحسانك إلی الحرّ يحرّكه علی المكافاة و إحسانك إلی الوغد يحركه علی معاودة المسألة»[۳]. ترجمه: نیکی کردن تو به آزاده، او را به پاداش و نیکی متقابل می‌کشاند، ولی نیکی کردن تو به فرومایه و سست‌عقل، او را به گدایی دوباره وامی‌دارد.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.