نظم البديع في مدح خير شفيع
| نظم البديع في مدح خير شفيع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده)
معوض، علی محمد (محقق) عبدالموجود، عادل احمد (محقق) ابو سنه، عبد الفتاح (مصحح) |
| ناشر | دار القلم العربي |
| مکان نشر | سوریه - حلب |
| سال نشر | 1416ق - 1995م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - مدایح و مناقب - شعر مذهبی عربی - قرن 7ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 6ن9س 2038 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نظم البديع في مدح خير شفيع، نوشته ادیب، محدّث، مورّخ، مفسّر، فقیه و نویسنده فعال شافعی قرن نهم و دهم قمری، جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی (849-911ق)، قصیده بدیعیه 132 بیتی در ستایش فضائل حضرت رسول اکرم(ص) و شرح مختصر آن با تأکید بر شناسایی انواع صنایع بدیعی و تطبیق آن بر ابیات این «میمیه» است.
هدف و روش
- عبدالفتاح ابوسنه نوشته است: سیوطی حضرت رسول(ص) را با صنایع رنگارنگ بدیعی (دوره جاهلی و اسلامی) در قصیده‌اش «نظم البديع في مدح خير شفيع» می‌ستاید و گوی سبقت را از دیگران می‌رباید؛ هرچند بسیاری از مدیحه‌ها قبل از او پدیدار شده‌اند.... من با مراجعه به این کتاب که دو اندیشور متخصص، آن را تحقیق و تصحیح کرده‌اند، دریافتم که اثری سودمند برای همه علاقه‌مندان است[۱].
- محققان کتاب، علی محمد معوض و عادل احمد عبدالموجود با اشاره به مراحل تکامل علم بدیع نوشته‌اند:... آنگاه صفی‌الدین حلی، انواع صنایع بدیعی را در قصیده نبوی به 140 رسانید و بعد سیوطی گفت که بر بدیعیه‌ای اطلاع یافته که در آن بیش از 200 نوع صنعت وجود دارد[۲].
- جلال‌الدین سیوطی، با بیان اینکه این، بدیعیه‌ای است که در آن کسی را مدح کرده‌ام که ستودنش بر همه مردمان واجب است، افزوده است: من به معارضه با بدیعیه شاعر ماهر تقی‌الدین ابوبکر بن حجه پرداخته‌ام. امیدوارم که خدای تعالی بر من منت گذارد و آن را به زیباترین صفات بیاراید و از تکلف و پریشانی بپیراید[۳].
ساختار و محتوا
این کتاب، از قصیده بدیعیه مذکور و توضیح مختصر آن تشکیل شده است. سیوطی این بدیعیه را در رویّ میم و بحر بسیط (مستفعلن فاعل 4 بار) پدید آورده و کوشیده است در آن، از علم بدیع و انواع صنایع بدیعی استفاده کند و آن را آموزش بدهد[۴].
نمونه مباحث
- «حُسن اختتام» به این معنا است که در پایان، هم‌وزن و هماهنگ با خاتمه دادن سخنی بیاید. حُسن اختتام (خوش پایان‌بخشی) در این بیت:
| و اكتب مدی العُمر في الدنیا لنا حَسَناً | حتی أری عند موتي حُسن مُختتمي |
آشکار است و آن را که عیان است چه حاجت به بیان است[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.