نجم‌الدوله: زندگی‌نامه و نامه‌های میرزا عبدالغفار نجم‌الدوله به علمای خاندان نطنزی
| نجم‌الدوله | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عاطفی، افشین (نویسنده) |
| ناشر | ارمغان ادب |
| مکان نشر | کاشان |
| سال نشر | 1402 |
| شابک | 1ـ1ـ94223ـ622ـ978 |
| کد کنگره | |
نجم‌الدوله: زندگی‌نامه و نامه‌های میرزا عبدالغفار نجم‌الدوله به علمای خاندان نطنزی تألیف افشین عاطفی، میرزا عبدالغفار اصفهانی فرزند آخوند ملاعلی‌محمد اصفهانی در سال 1255 یا 1259 قمری چشم به جهان گشود. وی از ریاضی‌دانان و منجمان بزرگ عصر قاجار است که ابتدا نجم‌الملک و سپس نجم‌الدوله لقب داشت.
ساختار
کتاب در پنج فصل تدوین شده است.
گزارش کتاب
میرزا عبدالغفار اصفهانی فرزند آخوند ملاعلی‌محمد اصفهانی در سال 1255 یا 1259 قمری چشم به جهان گشود. وی از ریاضی‌دانان و منجمان بزرگ عصر قاجار است که ابتدا نجم‌الملک و سپس نجم‌الدوله لقب داشت. او از استادان مدرسۀ دارالفنون بود که در چهاردهم جمادی‌الاول سال 1326 قمری درگذشت و در صفائیه در حوالی چشمه‌علی شهر ری به خاک سپرده شد.
از کارهای مهم نجم‌الدوله جز تدریس و تألیف و ترجمه و استخراج تقویم و سرشماری تهران و نیز اعلام ساعت و دقیقۀ تحویل سال در سلام خاص با حضور شاه و رجال مملکت در تالار موزۀ کاخ گلستان، مأموریت او به خوزستان برای بازدید از سد اهواز، برآورد هزینۀ آن و نیز جمع‌آوری اطلاعاتی است که ناصرالدین شاه حدود آن را طی چهارده اصل در کتابچه‌ای با عنوان دستورالعمل تعیین کرده و وی حاصل مطالعات و ملاحظات خود را به عنوان شرح ذیل هر اصلی به‌تشریح بیان می‌کند و از مجموع سفرنامه‌ای نیز استخراج کرده است.
برخی از مهم‌ترین آثار نجم‌الدوله عبارت‌اند از: آسمان، آمار تهران، رساله در احوال سیارات و اقمار آنها، اصول حکمت فلسفه، اصول هندسه، بدایة الجبر، بدایة الحساب، بدایة النجوم، تلگراف، اصول علم جغرافی، تصحیح و چاپ مرصاد العباد و ... .
از جمله نقشه‌هایی که او ترسیم کرد، می‌توان به نقشه‌های قم، کاشان، بروجرد، بختیاری، خرم‌آباد، اصفهان و .... اشاره کرد؛ همچنین او در تهیۀ نقشۀ تهران سرپرستی گروه را بر عهده داشت.
در این کتاب ابتدا در فصل اول به شرح‌حال میرزاعبدالغفار اصفهانی معروف به نجم‌الدوله و معرفی آثار او به همراه تصاویری از این کتاب‌ها پرداخته شده است. در فصل دوم شرح سفرهای نجم‌الدوله به کاشان آمده است. در فصل‌های سوم تا پنجم نامه‌هایی از نجم‌الدوله به عالمان نطنزی آورده شده است. در این نامه‌ها مواردی دربارۀ هزینۀ کتاب‌هایی که با حاج ملا محمدحسن مشترک به طبع رسانده‌اند و پخش کتاب‌ها و خرید کاغذ و آهارزدن آن برای تقویم و کتاب عنوان شده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات