موسیقی و شعر: تفاوت و طبقهبندی
| موسیقی و شعر: تفاوت و طبقهبندی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حجاریان، محسن (نویسنده) |
| ناشر | رشد آموزش |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-6269-33-7 |
| موضوع | موسیقی و ادبیات,موسیقی ایرانی -- تاریخ و نقد,شعر فارسی -- تاریخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ML ۳۸۴۹/الف۴ح۳ ۱۳۹۲ |
موسیقی و شعر: تفاوت و طبقهبندی تألیف محسن حجاریان (متولد ۱۳۲۵ش)، موسیقیشناس و پژوهشگر؛ موضوع اصلی این کتاب ناموسیقاییبودن شعر است، موضوعی که به دریافت نادرست موسیقیبودن شعر میپردازد. نویسنده کتاب معتقد است صوت موسیقی به ذات هنری صوتی قائم است که آن را موسیقی میکند و شعر هرگز در آن جایی ندارد. این کتاب براساس تعاریف «موسیقیپژوهی» و «رابطه زبان و موسیقی» و از زاویه تفاوت حسآمیزی در شعر و موسیقی و از دید زیباییشناسی فلسفه تفاوت شعر و موسیقی را نشان میدهد.
ساختار
این کتاب در ۴۷۸ صفحه و در قالب فصلهای متعدد به همراه دو پیوست تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «موسیقی و شعر: تفاوت و طبقهبندی» تألیف محسن حجاریان، در سال ۱۳۹۲ توسط انتشارات رشد آموزش در تهران منتشر شده است. این اثر پژوهشی عمیق به بررسی رابطه پیچیده میان موسیقی و شعر در فرهنگ ایران میپردازد و با نگاهی انتقادی، دیدگاه رایج درباره موسیقایی بودن شعر را به چالش میکشد.
نویسنده در این کتاب استدلال میکند که شعر و موسیقی اگرچه هر دو از نمودهای پرارج فرهنگ ایران هستند، اما دارای ماهیت و ویژگیهای بنیادین متفاوتی میباشند. حجاریان با اشاره به این که در نوشتههای شعرشناسان و موسیقیشناسان ایرانی بر موسیقیایی بودن شعر تأکید شده است، این دیدگاه را به نقد میکشد و معتقد است صوت موسیقی به ذات هنری صوتی قائم است و شعر هرگز در آن دایره جایی ندارد.
کتاب در سه بخش اصلی سازمان یافته است: بخشهای نخستین به تفاوت زبان و شعر و موسیقی و پژوهشهای مربوط به آنها اختصاص دارد و تعریف موسیقی و بیگانگی بنیادی آن با شعر را از زاویۀ صوتشناسی بررسی میکند. بخش دوم به رابطۀ زبان و ادبیات فارسی با موسیقی ایرانی میپردازد و بخش سوم مباحث زیباشناسی موسیقی ایران را مورد توجه قرار میدهد.
از جمله فصلهای مهم کتاب میتوان به «آیا شعر موسیقی است؟»، «تفاوت شعر و موسیقی»، «زبان فارسی و موسیقی دستگاهی»، «شعر فارسی در قلمرو موسیقی؛ تاریخ و جغرافیا»، «تفاوت حسآمیزی در شعر و موسیقی» و «جبر و آزادی، درونگرایی در موسیقی ایرانی» اشاره کرد.
نویسنده در فصل «آیا شعر موسیقی است؟» مینویسد: «شعر، موسیقی نیست؛ شعر تا زمانی که با ویژگیهای قافیه و وزن و تخیل سروکار دارد، در دایره شعر جای دارد و هیچ نشانی از موسیقاییبودن در آن دیده نمیشود. صورت شعر با واژگان و محتوای آن با موضوعات خیالانگیز درگیر است.»
این کتاب با استدلالهای مبتنی بر تعریف موسیقی و صوت نغمه، به اثبات موسیقی بودن گوهر نغمگی پرداخته و این امر را به نفی موسیقایی بودن شعر مرتبط میداند. هدف نهایی کتاب، تعریف موسیقی از جنبههایی است که بتوان به درستی آن را از شعر ایرانی تفکیک کرد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات