منهج نقد الحدیث
| منهج نقد الحدیث | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ملکیان، محمدباقر (متولد 1350ش) (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | دراسة في الأخبار الدخیلة و المحرفة: الکلیات و القواعد و الأنموذج |
| ناشر | دار زين‌العابدين(ع) |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1401ش - 2022م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-622-7277-75-3 |
| موضوع | حدیث - نقد و تفسیر - حدیث - تاریخ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | 8م8م 109 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
منهج نقد الحديث (دراسةٌ في الأخبار الدخيلة و المحرّفة؛ الكليات و القواعد و الأنموذج)، نوشته حدیث‌شناس معاصر، محمدباقر ملکیان (متولد 1350ش)، به بررسی روایات دخیل و ساختگی و روش شناسایی و نقادی آنها می‌پردازد و قواعد، اصول و نمونه‌های آن را با بیان مثال‌های متعدد، توضیح می‌دهد.
هدف و روش
- محمدباقر ملکیان، با اشاره به خطر حدیث‌سازی و کمبود منابع پژوهشی و انتقادی در این موضوع در جهان تشیع، افزوده است: البته محقق تستری کتاب الأخبار الدخيلة را نوشته و بر اساس نظر خودش به این بحث، پرداخته، ولی مسائل و نواقصی باقی مانده است[۱]. نویسنده تأکید کرده است: کتاب حاضر، در باب روایات ساختگی و زیرمجموعه بحث از «اختلاف حدیث» است؛ همان گونه که آیت‌الله سید علی حسینی سیستانی مسائل «وضع حدیث» را در ضمن مباحث «اختلاف حدیث» بررسی کرده است[۲].
ساختار و محتوا
این کتاب 2 جلدی، از مقدمه و 7 فصل و 6 ضمیمه به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:
- مقدمه: معرفی برخی از اصطلاحات اساسی و مرتبط («حدیث»، «سنت»، «خبر»، «اثر»، تعریف «حدیث موضوع»، تفاوت «حدیث ضعیف» و «حدیث موضوع»، حکم روایت کردن «حدیث موضوع»، آثار منفی حرکت حدیث‌سازی و فرق بین حمل روایت بر «تقیه» و حکم به ساختگی بودن آن).
- فصل‌ها:
- عوامل و اهداف حدیث‌سازی.
- کیفیت شناخت احادیث ساختگی (نشانه‌های جعل حدیث).
- چگونگی شناخت حدیث‌ساز.
- روش‌ها و انواع حدیث‌سازی.
- حدیث‌نما (شبه الحدیث).
- تحریف (دگرگون‌سازی آگاهانه) و تصحیف (دست‌کاری ناشیانه).
- معرفی آثار تولیدشده در باب روایات ساختگی (کتب عامه و امامیه در معرفی احادیث موضوعه).
- ضمیمه‌ها:
- تسامح صوفیان در نقل حدیث؛ به‌عنوان نمونه تفسیر المحيط الأعظم.
- صوفی‌ها و نسب‌های ساختگی.
- اخبار دخیل و محرّف در برخی آثار.
- تسامح در نقل اخبار در منابع فقهی؛ به‌عنوان مثال جواهر الكلام.
- تأمّل‌هایی در باب مصادر روایی.
- نقش خبر ضعیف در اثبات قضایای تاریخی؛ مثل: «یورش به خانه حضرت فاطمه(س)».
نمونه مباحث
- بنگرید: بخاری (که در نزد اهل سنت از موثق‌ترین مردم و کتابش صحیح بخاری در نزد آنان، از صحیح‌ترین کتاب‌ها بعد از قرآن است)، با حدیث «دوات و قلم»، چه کرده است؟! و نیز چگونه مسلم اسامی کسانی را حذف کرده که هنگام بازگشت از تبوک، خواستند پیامبر(ص) را به قتل برسانند؟![۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.