منهاج الدكان و دستور الأعيان في أعمال و تراكيب الأدوية النافعة للأبدان
| منهاج الدکان و دستور الأعیان في أعمال و تراكیب الأدویة النافعة للأبدان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عطار اسرائیلی، داود بن ابی‌نصر (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب منهاج الدکان و دستور الاعیان |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ايران، مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1383 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | دارو نامهها - متون قدیمی تا قرن 14 مواد غذایی - مصارف درمانی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | R 128/3 /ع6م9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
منهاج الدکان و دستور الأعیان في أعمال و تراكیب الأدویة النافعة للأبدان تنها اثر بر جاى مانده از داود بن ابى‌نصر حفاظ معروف به كوهين عطار هارونى از علماى قرن هفتم هجرى است كه به سال 658ق (1360م) به رشته تحرير درآمده است. وى در مقدمه كتاب به انگيزه تأليف اين اثر پرداخته و مى‌گويد الدستور المارستانى تألیف شيخ سديد بن بيان هم -با وجود قدرت و توان علمى مؤلف آن- چندان سودمند نيست از اين‌رو قصد نموده است دست به تأليف اثرى جامع و در عين حال مختصر در موضوع داروسازى بزند.
ساختار
كتاب در بيست‌وپنج باب تدوين يافته كه عناوين مطالب در ابواب بيست، بيست‌ويك و بيست‌ودو به ترتيب حروف الفبا تدوين شده است.
اين اثر آن‌گونه كه مؤلف آن بيان مى‌كند برگرفته از قرابادين‌هاى مهم زمان او يعنى كتاب ارشاد، كتاب الملكى (كامل الصناعه الطيبه)، المنهاج و قرابادين ابن تلميذ و كتاب الدستور و غيره مى‌باشد.
گزارش محتوا
كتاب منهاج الدكان را بايد از جمله مهم‌ترين و معتبرترين قرابادينها دانست كه پس از تأليف، بسيار مورد توجه قرار گرفته است. نگاهى به بخش قرابادين تحفه حكيم مؤمن و نيز كتاب قرابادين كبير حكيم عقيلى خراسانى مؤيد و شاهد اين مدعا است.
از سوى ديگر و با وجود جامعيت آن، نگاشته‌اى مختصر نسبت به بسيارى از كتاب‌هاى قرابادين ديگر است كه اين نيز امتيازى غيرقابل انكار براى اين اثر به‌شمار مى‌رود.
در كتاب يك نظم منطقى، ساده‌نويسى و توجه كامل به جنبه‌هاى كاربردى، انواع اشكال دارويى، داروهاى جايگزين، اسامى داروهاى مفرده (كه بعضاً براى داروسازان زمان او ناشناخته و يا مورد اختلاف بوده است)، اوزان و مقادير، توصيه‌هاى سودمند، چگونگى جمع‌آورى و نگهدارى داروهاى مفرده و عمر مفيد آنها، و بالاخره نحوه كنترل کیفیت داروهاى مفرده و مركب ديده مى‌شود كه آن را كاملاً ممتايز مى‌سازد.
وضعيت كتاب
كتاب منهاج الدكان و دستور الأعيان را حسن حسن ابراهيم الحموى تصحيح و تحقيق و منتشر نموده است.
افست اين اثر را مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکى، طب اسلامى و مكمل دانشگاه علوم پزشکى ايران با ديباچه‌اى به قلم دكتر محمد مهدى اصفهانى در معرفى اين اثر و مؤلف آن در تير ماه 1383ش منتشر ساخته است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب