منافع الأعضاء
| منافع الأعضاء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جالینوس (نويسنده)
حنین بن اسحاق (مترجم) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمهنويس) |
| عنوانهای دیگر | کتاب منافع الاعضاء |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشكی ايران. مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکی. طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1390ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ج2م9 128/3 R |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب منافع الأعضاء، از آثار داروشناس، جراح و پزشک مشهور یونان باستان قرن دوم میلادی، جالینوس (129-200م) است که اعضای بدن انسان را از نظر عملکرد و فواید آن معرفی میکند و بر وجود حکمت الهی در چگونگی آفرینش پیکر آدمی تأکید میورزد. پزشک و مترجم مسیحی دوره عباسی قرن سوم هجری قمری، حنین بن اسحاق (194-260ق)، این کتاب را از یونانی یا سریانی به عربی ترجمه کرده است. نسخه حاضر، تصویربرداری از نسخه خطی است و متأسفانه تصحیح نشده است.
هدف و روش
- ادیب معاصر و پژوهشگر تاریخ علم، حسین معصومی همدانی (متولد 1327ش)، نوشته است:
- «جالینوس کارکرد یا فایده تکتک اعضا را بهتفصیل در «في منافع الأعضاء» شرح داده است. نظریه کلی او در این کتاب غایتگرایانه است؛ به این معنی که ساختمان هر عضو برحسب کاری که خالق از آفرینش آن در نظر داشته، توضیح داده شده است، اما برخی از محققان، این غایتگرایی جالینوس را مطلق نمیدانند و نظریه او را، به این اعتبار که بدن را تلفیقی از چندین «ماشین» میداند که هریک سازوکار خاص خود را دارد، تلفیقی از غایتگرایی و سازوکارگرایی میشمارند»[۱].
- پژوهشگر مطالعات تاریخ پزشکی و طبّ اسلامی و مکمّل و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، محمدمهدى اصفهانى (1324-1396ش)، در مقدمهای که بر اثر حاضر نوشته، بعد از تأکید بر دقیقتر بودن ترجمههای حنین بن اسحاق نسبت به سایر ترجمهها از آثار جالینوس، افزوده است: موضوع کتاب حاضر، ناظر به حکمت آفرینش اعضای مختلف بدن و فونکسیونهای آنها (یعنی روابط اعضا با یکدیگر) میباشد و منبع جامع و معتبری در طبّ یونانی است که مورد استفاده دانشمندان دوره تمدن اسلامی قرار گرفته است[۲].
ساختار و محتوا
- جالینوس، این اثر را در 17 مقاله نگارش و تنظیم کرده است. مقاله اول، درباره «جدایی و پیوستگی اعضای بدن» است[۳] و مقاله هفدهم، در مورد «منافع ویژه هر عضو بدن»[۴].
نمونه مباحث
- ... هر جایی از بدن که مو دارد یا ندارد، از روی نیاز و اضطرار و حکمت است....[۵].
پانویس
منابع مقاله
- دیباچه و متن کتاب.
- معصومی همدانی، حسین، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، 1388ش.