مقالات (شجاعی)
| مقالات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شجاعی، محمد (نويسنده) |
| ناشر | صدا و سيمای جمهوری اسلامی ايران. انتشارات سروش |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1368ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | اخلاق اسلامی - خود سازی (اسلام) - مقالهها و خطابهها - مقالههای فارسی - قرن 14 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /ش3م7 250 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مقالات، اثر محمد شجاعی، مجموعه‌ای است سه جلدی که در هر جلد تعدادی مقاله عرفانی به معرض دید مخاطب گذاشته است.
در جلد اول تلاش شده روش نظری و عملی تزکیه و سیر الی الله ارائه شود. نویسنده نخست و پیش از بیان چونی تزکیه عملی، در بحثی نظری می‌کوشد نشان دهد که انسان چه بوده، چه هست و چه می‌تواند بود. سپس به روش عملی تزکیه می‌پردازد و از یقظه، توبه، تطهیر باطن، طلب و مجاهدت، مرتبه اول مراقبه و مرتبه دوم آن یاد می‌کند.
استناد نگارنده بر قرآن و حدیث و اقوال عارفان است. گرچه وی بر آن بوده است که نکات عرفانی را ساده بیان کند با این حال کتاب به کار همه نمی‌آید و نیاز به آشنایی اجمالی با بحث‌های عرفان نظری و عملی دارد. گفتنی است که مطالب این مجموعه، ترکیبی است از عرفان و اخلاق عرفان.
در مجلد اول که در واقع گونه‌ای انسان‌شناسی فلسفی - عرفانی است. در بیان نکاتی نگارش یافته، که لازم است پیش از درآمدن به وادی تزکیه از آنها آگاه بود. به این ترتیب نویسنده سه مقوله زیر را به اجمال شرح کرده است: حقیقت نخستین و صورت اصلی و پیش از تنزل انسان؛ چگونگی تنزل، و منزلت پس از آن در زندگی خاکی و بررسی حجابهایی که او را به اسفل السافلین آورده است؛ تحولات و منازلی که در مقالم بازگشت به اصل خویش و تزکیه و سیر الی الله در پیش دارد تا حجاب‌ها را کنار زده، سرانجم به شهود و فناء فی وجه الله رسد. بنابراین این جلد از کتاب پس از مقدمه دارای سه بخش است.
نویسنده در مجلد دوم، به طریق عملی تزکیه می‌پردازد و از سهم مقوله مهم یعنی یقظه، توبه و تطهیر باطن می‌گوید. به دیگر سخن در این مجلد با تکیه مواردی که در مجلد اول گفته شد سه مرحله از سلوک الی الله را یاد می‌کند. نگارنده در پی شرح تفصیلی و برشماردن یکایک واجبات و محرمات و جزئیات مکارم و معایب نیست و تنها به کلیات برخی از امور که به نظرشان مهمتر نموده است، پرداخته. نکات آمده در این جلد آمیغی است از اخلاق و عرفان و در واقع اخلاق عرفانی است. کتاب دارای مقدمه و سه بخش است.
در مقدمه از ضرورت التزام به صراط مستقیم در سلوک الی الله یاد می‌کند و اشاره دارد که از عنایات خاص خداوند به برخی بندگان است که آنان را به صراط مستقیم راهبر می‌شود بعد یادآور می‌شود که در قرآن به بر صراط مستقیم بودن فراوانی از پیامبران اشاره شده از جمله، رسول اکرم(ص) و حضرات: ابراهیم، اسحاق، یعقوب، نوح، داود، سلیمان، ایوب، یوسف، موسی، هارون، زکریا، یحیی، عیسی، الیاس، اسماعیل، یونس، لوط و دیگران. سپس به معنا و مصداق صراط مستقیم می‌پردازد.
یقظه یا جذب ربوبی، توبه یا بازگشت به حضرت مقصود، تطهیر باطن در توبه و بازگشت به حضرت مقصود یا توبه از رذایل اوصاف و اخلاق سه بخش این مجلد از کتاب می‌باشد.
در مجلد سوم، نویسنده به مراحل بعدی سلوک می‌پردازد و از طلب و مراقبه می‌گوید. مطالب این جلد نیز در سه بخش تنظیم شده است:
در بخش اول طلب و مجاهدت توضیح داده شده و در و بخش پایانی کتاب دو مرتبه مراقبه را شرح داده است[۱]
پانویس
- ↑ ر.ک: رفیعی، بهروز، ص193-210
منابع مقاله
رفیعی، بهروز؛ اخلاق، عرفان و تصوف اسلامی: کتاب‌شناسی توصیفی و موضوعی، تهران، انتشارات بین‌المللی هدی، چاپ یکم، 1377ش.