مشكاة الأنوار في غرر الأخبار
| مشکاة الأنوار في غرر الأخبار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جعفری، صالح (مقدمه‌نويس) طبرسی، علی بن حسن (نویسنده) |
| ناشر | المکتبة الحيدرية |
| مکان نشر | نجف اشرف - عراق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | احادیث اخلاقی - قرن 7ق.
احادیث شیعه - قرن 7ق. اخلاق اسلامی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 248 /ط2م5 1344 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مشكاة الأنوار في غرر الأخبار نوشته ابوالفضل، على بن حسن بن فضل طبرسى نوۀ امين‌الاسلام طبرسى و از علماى قرن ششم و هفتم هجرى در موضوع اخلاق و آداب مى‌باشد.
كتاب حاضر منبعى مطمئن براى دستيابى به روايات معصومين عليهم‌السلام است و در کتاب‌هاى ديگران احاديث آن مكررا آمده است.
از جمله علامه مجلسى در بحار الانوار از آن بسيار نقل كرده و گفته: مشكاة الأنوار كتاب ظريفى است و اخبار غريبى در آن ديده مى‌شود.
محدث نورى نيز در مستدرك الوسائل به اين كتاب استناد نموده است.
با توجه به اينكه نام «مشكاة الأنوار» بر ده‌ها عنوان كتاب اطلاق مى‌شود كه از حيث موضوع نيز با يكديگر تفاوت فراوان دارند.
از مهمترين آنها مى‌توان به «مشكاة الانوار» كفعمى و «مشكاة الأنوار» علامه مجلسى اشاره نمود.
بعضى براى امين‌الاسلام طبرسى، جد بزرگوار صاحب مشكاة الأنوار نيز كتابى با نام مشكاة الأنوار ذكر نموده‌اند كه بر فرض صحتِ اصل ادعا، كتابى است در ادعيه و ربطى به كتاب حاضر ندارد.
انگيزه تألیف
مؤلف در مقدمۀ كتاب چنين مى‌گويد:
پدرم پس از آنكه «مكارم الأخلاق» را نوشت و مورد توجه و مقبوليت عام واقع شد، شروع به تضيف كتابى نمود كه در آن اخلاق و آداب را جمع نمايد و براى اين منظور اخبار فراوانى نيز جمع‌آورى نمود؛ اما قبل از اتمام كتاب از دنيا رفت.عده‌اى از مؤمنين از من خواستند اين كتاب را مرتب نمايم، لذا با قصد قربت الهى آن روايات را جمع و تنظيم نمودم و مطالبى نيز به آنها افزودم و آن را «مشكاة الأنوار في غرر الأخبار» نام نهادم
ساختار
طبرسى رحمةالله‌عليه كتاب خود را به 10 باب تقسيم كرده و در هر باب فصلهاى متعددى ذكر كرده است.
در مقدمۀ كتاب نيز عناوين ابواب و فصول را برشمرده است.
طبرسى كه كتابى روايى تأليف كرده جنبۀ مواعظ و اخلاقيات كتابش نيز بسيار زياد است و براى طولانى نشدن روايات و تأثير گذارى هر چه بيشتر، سلسله اسناد روايات را حذف كرده و تنها نام آخرين راوى را ذكر كرده است.
البته براى اعتبار روايات و سهولت دستيابى به منابع نقل، در ابتداى هر عده رواياتى كه از يك منبع نقل كرده نام كتاب مرجع را نيز آورده و ظاهرا رواياتى كه پس از آن و بدون ذكر منبع آمده مربوط به همان منبع است.
گزارش محتوا
كتاب حاوى ابوابى به شرح ذيل مى‌باشد:
باب اول: در ايمان و اسلام كه شامل 15 فصل است از جمله توحيد، اخلاص، يقين، توكل
باب دوم: صفات شيعه و احوال و علامات آنها در 9 فصل
باب سوم: اخلاق و افعال حسنه شامل 26 فصل و هر فصل در يك موضوع خاص مانند توبه، عبادت، زهد، خوف و محبت
باب چهارم: آداب معاشرت در 12 فصل
باب پنجم: در مكارم اخلاق نظير حسن خلق و تواضع و عفو شامل 7 فصل
باب ششم: ذكر عيوب نفس و مجاهدۀ نفس در 8 فصل
باب هفتم: مصيبت و گرفتاريها و ثوابهاى مترتب بر آنها در 9 فصل
باب هشتم: اخلاق رذيله در 10 فصل مانند غضب، حسد، ريا و عجب
باب نهم: مواعظ و پندهاى اخلاقى
باب دهم: روايات متفرقه مانند دعا براى ديگران در غياب آنها و...
بيشترين استفادۀ طبرسى در كتاب حاضر از محاسن برقى است.بسيارى از روايات موجود در اين كتاب كه از محاسن نقل شده در نسخه‌هاى فعلى محاسن وجود ندارد و اين مؤيدى است بر نظر كسانى كه مى‌گويند كتاب محاسن حجمى به مراتب بيشتر از كتاب حاضر داشته و مقدار زيادى از آن به دست ما نرسيده است.
همچنين از روضة الواعظين، عيون الأخبار، مجمع البيان، الإرشاد و...هم نقل مى‌كند.