مسائل خلافية في النحو
| مسائل خلافية في النحو | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عکبری، عبدالله بن حسین (نویسنده) حلواني، محمد خير (محقق) |
| ناشر | دار المأمون للتراث |
| مکان نشر | سوريه - دمشق |
| سال نشر | 1429ق. = 2008م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه تطبيقي |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ع8م5* / 169/7 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مسائل خلافية في النحو، اثر ابوالبقاء عکبری (538-616ق)، کتابی است پیرامون مسائل اختلافی موجود در علم نحو و بررسی آن اختلافات که با تحقیق محمد خیر حلوانی به چاپ رسیده است.
ساختار
کتاب با مقدمه محقق آغاز شده و مطالب دربردارنده مجموعه پانزده مسئله اختلافی در علم نحو می‌باشد.
گزارش محتوا
در مقدمه، ابتدا زندگی‌نامه مختصری از مؤلف ارائه گردیده[۱] و سپس، ضمن معرفی آثار وی[۲]، به بررسی نسبت کتاب حاضر[۳]، ارزش و اهمیت آن[۴]، مصادر و منابع آن (در همین بخش خاطرنشان شده است که بحث از مصادر و منابع این کتاب، سعه اطلاع و عمق تبحر نویسنده آن را در علم نحو نشان می‌دهد)[۵] و روش نویسنده در نگارش آن، پرداخته شده[۶] و در پایان، به نسخ خطی و اقدامات تحقیقی محقق، اشاره گردیده است[۷].
به‌منظور آشنایی با محتوای کتاب، به برخی از مسائل مطرح‌شده در آن، اشاره می‌شود: در نخستین مسئله، به اختلاف موجود بر سر تعریف «کلام»، اشاره شده است. در این مورد، نخست به تعریف مشهور از کلام که عبارت است از: «جمله‌ای که مفید فایده تام باشد، مانند زید منطلق» اشاره گردیده و سپس، به ذکر اختلافات موجود در این‌باره و بررسی دلایل اقوال، پرداخته شده است[۸].
در مسئله دوم، به بررسی حد اسم پرداخته شده و در این زمینه، قول ابن سراج و سایر نحویان، بررسی شده است[۹].
در سومین مسئله، به بررسی ادله اسم بودن «کیف» پرداخته شده است؛ به دلیل مخفی بودن دلیل بر اسمیت آن. مؤلف برای اثبات اسم بودن این کلمه، پنج دلیل اقامه نموده است[۱۰].
در مسئله چهارم، درباره اشتقاق لفظ «اسم»، بحث شده است. برخی، از جمله خود مؤلف و بصریون، بر این عقیده‌اند که اسم، از «سمو» گرفته شده است؛ درحالی‌که کوفیون معتقدند که این واژه، از «وسم» اشتقاق یافته است[۱۱].
دیگر موارد اختلافی مذکور در کتاب، عبارتند از: حد فعل؛ اختلاف در اصل اشتقاق؛ اختلاف در اسم مضاف به یاء متکلم؛ اصل بودن یا نبودن اعراب در مضارع؛ علت اعراب؛ اختلاف در علت جعل اعراب در آخر کلمه؛ اختلاف در حقیقت صرف؛ اختلاف در حقیقت اعراب؛ اختلاف در اسبق بودن حرکات بنا یا اعراب؛ علت زیادت تنوین در اسم و اختلاف در معرب بودن یا مبنی بودن فعل امر.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع[۱۲] و اشاره به اختلاف نسخ[۱۳]، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است[۱۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.