مرآة الجنان و عبرة اليقظان في معرفة ما يعتبر من حوادث الزمان
| مرآة الجنان و عبرة اليقظان في معرفة ما يعتبر من حوادث الزمان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | يافعي، عبدالله بن اسعد (نویسنده) منصور، خليل (محقق) |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 1417 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | 1.اسلام - تاريخ - سال شمار - سرگذشت‌نامه 2.کشورهای اسلامی - تاريخ - سال شمار |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | DS 35/63 /ي2م4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مرآة الجنان و عبرة اليقظان في معرفة ما يعتبر من حوادث الزمان، اثر عبدالله بن اسعد یافعی، با تحقیق خلیل عمران منصور، اشاره به برخی از حوادث تاریخی ممالک اسلامی و وفیات اعیان و افراد مشهور می‌باشد که به زبان عربی و در نیمه اول قرن هشتم هجری نوشته شده است.
ساختار
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب که دربردارنده تاریخ ممالک اسلامی، از سال اول هجری، تا عصر مؤلف، سال 750ق می‌باشد، به‌صورت سال‌شمار، عرضه شده است.
نویسنده به وقایع و حوادث تاریخی، به‌صورت خلاصه و بدون تشریح خاص یا توضیح آنها، اشاره کرده و در خلال بیان حوادث، به ذکر وفیات اعیان، از جمله رجال سیاسی، فقها، محدثین، شعرا و... پرداخته است[۱]
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، زندگی‌نامه مختصری از نویسنده، ارائه گردیده است[۲]
در مقدمه نویسنده نیز به موضوع کتاب، اشاره شده است[۳]
جلد اول، دربردارنده حوادث تاریخی، از سال اول هجری تا 200ق می‌باشد که از جمله مهم‌ترین این حوادث و وفیات آن می‌توان به امور زیر، اشاره کرد: در سال اول هجری: هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه و وفات اسعد بن زراره انصاری از بنی نجار و براء بن معرور سلمی؛ سال دوم: تغییر قبله در ظهر روز سه‌شنبه نیمه شعبان (به روایتی)، وقوع جنگ بدر در روز جمعه هفدهم رمضان و... و وفات رقیه دختر رسول‌الله(ص) و همسر عثمان و عثمان بن مظعون (اولین مهاجری که پس از هجرت فوت کرد)؛ سال سوم: تولد امام حسن(ع) در ماه رمضان، ازدواج عثمان با ام‌کلثوم دختر پیامبر(ص) و...
جلد دوم، حوادث تاریخی و وفیات سال 201ق تا سال 400ق را در خود جای داده است که از جمله آنها، عبارتند از: ولایت عهدی امام رضا(ع) برای مأمون، ظهور بابک خرمدین و وفات حماد بن اسامه کوفی و ابوالحسن واسطی محدث در سال 201ق؛ وفات یحیی بن مبارک عدوی معروف به یزیدی و سهل بن فضل وزیر مأمون در سال 202ق؛ وفات حسین بن علی جعفی، زید بن حباب ابوالحسین کوفی، محمد بن بشر عبدی کوفی، ابوحمد زبیر اسدی در سال 203ق؛ وفات محمد بن ادریس بن عباس بن عثمان بن شافع، حسن بن زیاد لؤلؤی قاضی کوفه، ابوداود طیالسی، شجاع بن ولید ابوبدر سکونی کوفی و هشام بن محمد بن سائب کلبی در سال 204ق و...
حوادث تاریخی و وفیات مربوط به سال 401ق تا سال 600ق، در جلد سوم آمده است که از جمله آنها، عبارتند از: در سال 401ق: وفات ابوعمر احمد بن عبدالملک اشبیلی مالکی یکی از علمای اندلس، احمد بن محمد هروی صاحب کتاب «الغریبین»، ابوعمر احمد بن محمد قرطبی اموی، عبدالعزیز بن محمد بن نعمان قاضی و ابوالحسن علوی نیشابوری؛ در سال 402ق: وفات ابوالمطرف عبدالرحمن بن محمد اندلسی قرطبی صاحب کتاب «أسباب النزول» و ابوالحسن بن لبان فرضی؛ در سال 403ق: وفات ابوعبدالله حسین بن حسن حلیمی جرجانی بخاری شافعی، ولید بن محمد بن یوسف ازدی اندلسی قرطبی معروف به ابن فرضی، قاضی ابوبکر محمد بن طیب مشهور به ابن باقلانی و...
در جلد آخر، حوادث و وفیات سال 601ق تا سال 750ق جای گرفته است که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: وفات احمد بن سلیمان حربی مقری و محمد بن حسین مقری دمشقی معروف به ابن خصیب در سال 601ق؛ وفات سلطان ابوالمظفر محمد شهاب‌الدین غروی حاکم غزنه، ابوالعز عبدالباقی بن عثمان همدانی صوفی و ابویعلی حمزة بن علی بن حمزه بغدادی، در سال 602ق؛ وقوع جنگ در خراسان و فتح بلخ به دست خوارزمشاهیان، وفات عبدالرزاق بن شیخ عبدالقادر جیلی، داود بن محمد بن محمود اصفهانی، محمد بن معمر قرشی اصفهانی و ضیاءالدین محمد موصلی نحوی در سال 603ق و...
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهرست تراجم وفیات، در انتهای جلد چهارم، آمده است.
در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع، توضیحاتی پیرامون برخی از کلمات و اعلام مذکور در متن، داده شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.