مدرسه کلامی مدینه (از آغاز تا امامت امام باقر علیه‌السلام)
| مدرسه کلامی مدینه (از آغاز تا امامت امام باقر علیه‌السلام) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسينی‌زاده خضرآباد، علی (نويسنده) وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. پژوهشگاه قرآن و حدیث (سایر) |
| ناشر | مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث. سازمان چاپ و نشر |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1402ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-622-207-221-6 |
| موضوع | کلام شیعه امامیه -- قرن 1ق. - مکتب کلامی مدینه - شیعه - عقاید |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 4م5ح 209/3 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مدرسه کلامی مدینه، اثر علی حسینی‌زاده خضرآباد، پژوهشی است که در آن تلاش شده با بررسی گزارش‌های تاریخی، تاریخ تفکر امامیه، تا پایان عصر امام سجاد علیه‌السلام، بازخوانی شود.
این پژوهش نشان میدهد تشیع اعتقادی ریشه در عصر نبوی داشته و اطراف هسته محوری اهل‌بیت علیهم‌السلام در مدینه شکل گرفته است.
این حرکت در بعد انسانی از حلقه محدودی از افراد متصل به اهل‌بیت علیهم‌السلام به دیگر شخصیت‌ها انتقال یافت و با یارگیری اجتماعی از اقشار و طبقات مختلف در طول زمان گسترش یافته است.
در بعد جغرافیایی نیز از مدینه و حجاز آغاز شده و در دیگر شهرها از جمله مناطقی از عراق و یمن امتداد یافته است. از این رو تشیع ریشه در آموزههای بیرون از اسلام ندارد. در این دیدگاه بسط تاریخی تشیع مربوط به عناصر اصلی آن نیست، به باور مؤلف، تمام عناصر اصلی باورهای شیعی در تشیع نخستین وجود دارد و در جامعه اسلامی همواره باورمندانی داشته است.
بخشی از سخن نویسنده:
امروزه، به دلیل پژوهش‌‌های انجام شده توسط مستشرقان، توجه به تاریخ فکر و بررسی مذاهب و اندیشه‌‌های کلامی فرق با رویکرد تاریخ اندیشه، اهمیت دوچندانی یافته است.
از سویی سیل شبهه‌‌ها و سؤال‌های ناشی از این رویکرد، محققان حوزه کلام اسلامی را برآن داشته تا باتوجه دوچندان به سیر تاریخی مسئله‌‌ها و اندیشه‌‌های کلامی در قالب مکاتب و مدارس کلامی، در تلاش برای پاسخگویی به پرسش‌ها و شبهه‌‌ها برایند و از سوی دیگر، این دانش بستر مناسبی را برای اثبات و دفاع از آموزههای اعتقادی پدید آورده که محققان کلامی می‌توانند با رویکرد تاریخی، مسئله‌های پیچیده و مشکل را بازخوانی و حل کنند.
در این میان، مطالعات تاریخ کلامی در عرصۀ شیعه‌‌شناسی، اگرچه از نظر تعداد و گستره - مخصوصاً بعد از انقلاب اسلامی ایران - همواره رو به فزونی بوده است، اما این مطالعات نه تنها موجب فهم دقیق‌‌تر از هویت و تاریخ فکر امامیه نشده، بلکه گاهی باتوجه به خوانش ناصواب و غیردقیقِ مستشرقان و خوانش غرض‌‌ورزانه مخالفان از این میراث فکری امامیه، غبار ابهام و پیچیدگی بیشتری بر آن نشسته است.
البته با نگاهی منصفانه باید اذعان کرد که در سال‌های اخیر، دست‌کم از سوی محققان شیعی و حتی برخی مستشرقان که هم‌دلانه به فهم تاریخ اندیشه امامیه پرداخته‌‌اند، تلاش‌‌های خوبی در حوزه تاریخ تفکر امامیه در مدارس کلامی دوره میانه و متأخر امامیه مانند مدارس بغداد، حله و اصفهان به‌‌انجام رسیده است.
تأکید می‌‌شود که این تلاش‌‌ها به دلایلی در مدارس کلامی کوفه و قم کمتر به‌‌چشم می‌‌خورد و بی‌‌گمان، تاریخ تفکر و هویت شیعه پیش از مدرسه کوفه که آن را - مسامحتاً - «مدرسه مدینه» می‌‌نامیم، از مدارس پیش‌‌گفته نیز کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
فصل‌های کتاب:
فصل اول: بازنگاهی به مدینه و مدرسه کلامی آن
فصل دوم: مدرسه مدینه اول
فصل سوم: مدرسه مدینه دوم
فصل چهارم: تبیین اصول و تحدید مرزهای اعتقادی تشیع در عصر امام سجاد علیه‌السلام
فصل پنجم: نخستین آموزههای کلامی شیعه در مدرسه مدینه[۱].
پانويس
- ↑ پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه (حدیث نت)
منابع مقاله
پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه (حدیث نت)