مجموع فیه جواب بعض الخدم لأهل النعم عن تصحیف حدیث «إحتجم»
| مجموع فیه جواب بعض الخدم لأهل النعم عن تصحیف حدیث «إحتجم» | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن مبرد، یوسف بن حسن (نويسنده)
ابن جنید رازی، تمام بن محمد (نویسنده) منصور، محمد صباح (محقق) |
| عنوانهای دیگر | العشرة من مرویات صالح إبن الإمام أحمد و زیاداتها ** جزء فیه إسلام زید بن حارثة و غیره من أحادیث الشیوخ |
| ناشر | دار البشائر الإسلامیة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1424ق - 2003م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مجموع فیه جواب بعض الخدم لأهل النعم عن تصحیف حدیث «احتجم» نوشته یوسف بن عبد الهادی صالحی حنبلی معروف به ابن المبرد (م 909ق) از عالمان حدیث است. در ذیل کتاب، «العشرة من مرویات صالح ابن الإمام أحمد و زیاداتها» از نویسنده یاد شده و «اسلام زید به حارثه و غیره من أحادیث الشیوخ» نوشته تمام بن محمد رازی(م 414ق) آمده است. آثار یاد شده مجموعههای حدیثی هستند.
کتاب حاضر در پاسخ به سؤالی پیرامون حدیث «أن النبي(ص) احتجم في المسجد» که أحمد بن حنبل در مسند زید بن ثابت روایت کرده، نوشته شده است.[۱] حدیث یاد شده که توسط برخی فقها در خصوص جواز حجامت در مسجد مورد استناد قرار گرفته، در این نوشته بهتفصیل، بررسی و ارزیابی شده است.[۲] نگارش کتاب به سال 890 هجری قمری پایان یافته است.[۳]
نویسنده پس از ذکر حدیث یاد شده و اشاره به منابعی که آن را آوردهاند، به اقوال برخی از فقها در جواز حجامت در مسجد بر پایه این حدیث اشاره کرده است. وی سپس به بررسی حدیث یاد شده و نقد آن پرداخته و آن را حدیثی با عبارتی تصحیف شده دانسته است.[۴] در حقیقت حدیث صحیح مورد اتفاق ائمه اهلسنت از نظر وی غیر از حدیث روایت شده توسط ابن لهیعه قلمداد شده است.[۵] وی فرضیات مختلف، اشکالات و شبهاتی که پیرامون حدیث مطرح میشود را به بحث و مناقشه گذاشته و در پایان در یک نتیجهگیری ضمن اشاره به صحت حدیث مطرح شده، خطا و تصحیف راه یافته در آن را یعنی درج واژه «احتجم» در روایت ابن لهیعه بهجای «احتجر» گوشزد نموده است.[۶]
محقق مقدمهای درباره موضوع کتاب، معرفی نویسنده و اطلاعاتی در خصوص نسخههای کتاب آورده است. وی ضمن مقابله نسخههای موجود از اثر و اشاره به اختلافات آنها در پاورقی، به استخراج و مسندسازی احادیث نبوی و ارزشگذاری آنها بر اساس قواعد علوم حدیث، مسندسازی اقوال پرداخته و در آخر کتاب فهرستهایی را تنظیم کرده است.[۷]
العشرة من مرویات صالح ابن الإمام أحمد و زیاداتها نوشته یوسف بن عبد الهادی صالحی حنبلی معروف به ابن المبرد (م 909ق) است.
این رساله مشتمل بر احادیث و روایتی از صالح بن احمد بن حنبل در موضوعات مختلف است. در حقیقت احادیث و روایات این جزء بنا بر آنچه در عنوان آمده ده مورد بوده و بعدها موارد دیگری توسط گردآورنده به آنها افزوده شده بهگونهای که تعداد آنها به بیست و شش مورد رسیده است. [۸] نگارش رساله در سال 890 هجری قمری پایان یافته است. [۹]
مطالب جزء با روایتی از انس در مورد کیفیت بستن عمامه توسط پیامبر(ص) آغاز شده[۱۰] و در ادامه احادیثی از پیامبر(ص) در اکرام همسایه به همراه روایاتی از صحابه و تابعان در موضوعات مختلف ذکر شده است. روایت از خلیفه دوم درباره افترا و غیبت پایانبخش مطالب است.[۱۱] مقابله نسخههای مختلف کتاب، استخراج، مستندسازی احادیث و روایات و ارزشگذاری آنها و همچنین تنظیم فهرستهای فنی در آخر کتاب از فعالیتهای محقق این جزء حدیثی است. [۱۲]
جزء فیه اسلام زید بن حارثة و غیره من الأحادیث اثری از أبو القاسم تمّام بن محمد بن عبدالله بن جنيد رازى (م 414ق) از محدثان و علمای حدیث و رجال است.
این جزء حدیثی مشتمل بر سی و دو حدیث از طریق تمام بن محمد رازی در موضوعات مختلف[۱۳] به همراه حدیثی از طریق یکی از راویان جزء یعنی خضر بن حسین بن خضر ازدی است.[۱۴]
در حدیث اول به زندگانی زید بن حارثه از جمله ولادت، فرزندخواندگی نزد پیامبر(ص)، اسلامآوردن و مطالبی درباره فرزندان بهصورت مختصر اشاره شده است.[۱۵] احادیث دیگر جزء نیز به سیره پیامبر(ص) در خصوص نماز، وضو، جمع بین نمازها، و فرمایشاتی از ایشان در مورد دجال و پیشگوی از خروج او، امر به آموزش قرآن و.... است.
نسخهبرداری از کتاب و مقابله آن با متن اصلی، نگارش مقدمهای شامل بر شرححال نویسنده و توضیحاتی درباره نسخه کتاب، مستندسازی احادیث و بررسی آنها و تنظیم فهرستهایی در آخر کتاب از فعالیتهای محقق بر روی اثر است.[۱۶]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.