مجموعه نشریات میرزا حسن رشدیه تبریزی
| مجموعه نشریات میرزا حسن رشدیه تبریزی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رشدیه تبریزی، میرزا حسن (نویسنده) باقریان موحد، سید رضا (محقق) |
| ناشر | دفتر عقل |
| مکان نشر | قم |
| سال نشر | 1403 |
| چاپ | يکم |
| شابک | 8ـ81ـ5563ـ600ـ978 |
| موضوع | رشديه، حسن، 1229 - 1323 آموزش و پرورش -- ايران -- تاريخ -- قرن 13ق. |
| کد کنگره | 1403 3م5ر / 1453 DSR |
مجموعه نشریات میرزا حسن رشدیه تبریزی تألیف میرزا حسن رشدیه تبریزی، مصحح سید رضا باقریان موحد؛ این مجموعه شامل بازخوانی و بازنشر دو نشریه به سردبیری میرزا حسن رشدیه تبریزی است که از دیگر محصولات قدمی و قلمی رشدیه از قبیل تأسیس مدارس و تألیف کتب درسی، نتوانسته است نگاه پژوهشگران را به خود جلب کند.
گزارش کتاب
میرزا حسن رشدیه را همگان به «مدرسهآفرینی» میشناسند؛ درحالیکه این نامور بزرگ کارنامۀ مؤثری در چاپ و نشر کتاب دارد.
این مجموعه شامل بازخوانی و بازنشر دو نشریه به سردبیری میرزا حسن رشدیه تبریزی است که از دیگر محصولات قدمی و قلمی رشدیه از قبیل تأسیس مدارس و تألیف کتب درسی، نتوانسته است نگاه پژوهشگران را به خود جلب کند.
دو نشریه به سردبیری رشدیه انتشار یافتند که عبارتاند از: «مکتب» و «طهران». نخستین شمارۀ «مکتب» شعبانالمعظم 1323 قمری در شانزده صفحه و با شمارگان سه هزار نسخه منتشر شد. شمارگان این نشریه از شمارۀ دوم به چهار هزار نسخه رسید. این نشریه در صفحۀ نخست خود را به خوانندگان چنین میشناساند: «کتابچهای است مشتمل بر مطالب مکتبی مکتوبات راجعه به این موضوع شریف که مخل به شرف کسی نباشد به کمال شرف پذیرفته و درج خواهد شد. مکتوبات غیرمندرجه بر سبیل امانت محافظت میشود که [عند] المطالبه به صاحبانش داده شود مگر بعد از یک سال که حق استرداد ساقط است...».
از نوآوریهای رشدیه در این نشریه، باید به چاپ عکس اشاره داشت و دانست که در دهههای نخست نشر مطبوعات به دلیل ناتوانی چاپخانهها، گرانی گراورسازی عکاسان به واسطه نقاشان نمایی تقریبی از هنر خود را در مطبوعات میدیدند چاپ نقاشیهای عکسوار در سرآغاز نشر روزنامهها و مجلهها رضامندی نقاشان و نارضایتی عکاسان را در پی داشت. اما میرزا حسن رشدیه برای نخستین بار عکسهای مظفرالدین شاه، آیتالله هادی نجمآبادی و شماری از رجال سیاسی دورۀ قاجار را در نشریۀ مکتب به چاپ رساند.
در شمارههای این نشریه، افزون بر مقالهها و گزارشهای فرهنگی و مطالب ادبی، «اعلان» نیز به چاپ رساندهاند.
انتشار نشریۀ «طهران» در دورۀ مشروطۀ دوم از دیگر خدمات مطبوعاتی رشدیه است. شمارۀ نخست این نشریه در پنجشنبه هفتم ربیعالاول سال 1326 قمری منتشر شد. آخرین شمارۀ دیدهشدۀ این نشریۀ شمارۀ ششم است. او در شمارۀ نخست این نشریه جز پرسشی که خطاب به «بلدیه» در خصوص اراضی بیرون دروازۀ شمیران دارد، به هدف و انگیزۀ خود از انتشار نشریه میپردازد و یادآور میشود: «من بندی که منشی و نگارنده این جریده است، مسلکی دیگر مشی دارد و شیوه شیوای دیگر اختیار کرده و چنین میپندارد که ملایمت در بیان هر مطلبی پسندیدهتر است....».
ظاهراً رشدیه بعد از توقف این نشریه درصدد برآمد بار دیگر نشریۀ «مکتب» را انتشار دهد؛ اما گویا به دلیل مرگ همسرش منصرف شد و به تشکیل انجمن اخلاق و خدمات آموزشی خود ادامه داد که فصل پایانیاش در قزوین، گیلان و قم به انجام رسید.
در این مجموعه به انتشار خام و بدون دخل و تصرف و عاری از تجزیه و تحلیلهای ظاهراً محققانه اقدام شده است. در بازخوانی و تایپ این نشریات، اصل بر حفظ رسمالخط و ویژگیهای سبکی نویسنده است. میرزا حسن رشدیه یک ترکزبان فارسینویس است و این ویژگی او آشکار و پنهان در تمامی نوشتههای او موج میزند؛ پس به چه دلیل علمی و توجیه منطقی باید تمام این نشانههای ادبی و نوشتاری را مطابق ذوق و سلیقۀ امروز تغییر داد؟ بنابراین اصل در این بازخوانی، حفظ رسمالخط با همۀ ویژگیهای مثبت و منفیاش بوده است تا اصالت آنها حفظ شود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات