مجموعة مقالات المؤتمر الدولي للشيخ ثقةالإسلام الكليني

مجموعه مقالات الموتمر الدولی للشیخ ثقةالاسلام الکلینی
پدیدآوران	کنگره بین‌المللی بزرگداشت ثقةالاسلام کلینی (شهر ری: 1387) (نویسنده)
ناشر	مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1429 ق
چاپ	1
شابک	‎978-964-493-444-5
موضوع	مجتهدان و علما کلینی، محمد بن یعقوب، - 329ق. - مقاله‌‏ها و خطابه‌‏ها کلینی، محمد بن یعقوب، - 329ق. - کنگره‏‌ها کلینی، محمد بن یعقوب، - 329ق. الکافی - نقد و تفسیر
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏55‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏ک‎‏8‎‏ک‎‏9‎‏ ‎‏1387‎‏ب
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مجموعة مقالات المؤتمر الدّولي للشيخ ثقةالإسلام الكليني، مشتمل بر مجموعه مقالات كنگره بين‌المللى بزرگداشت ثقةالاسلام كلينى است كه به قلم نويسندگان ايرانى و عرب به زبان عربى در دو مجلد منتشر شده است.

ساختار

كتاب، مشتمل بر يك مقدمه به قلم مهدى مهريزى و 22 مقاله است كه 13 مقاله در جلد اول و 9 مقاله در جلد دوم ارائه شده است.

گزارش محتوا

در مقدمه كتاب، تعريف شخصيت علمى و معنوى ثقةالاسلام كلينى، نشر معارف حديثى اهل‌بيت(ع)، تحقيق و مطالعه آثار ثقةالاسلام كلينى و شناخت جايگاه و تأثيرات كتاب كافى از جمله اهداف برگزارى كنگره ثقةالاسلام كلينى دانسته شده استدر ادامه مقدمه، شيوه تحقيقى كنگره تبيين شده است.

به جهت تعداد زياد مقالات در اين مجال، به‌اختصار گزارشى از مقالات ارائه مى‌شود:

1. زندگى شيخ كلينى: سيد ثامر العميدى مقاله‌اش را در شش فصل تأليف كرده است. وى ابتدا حيات سياسى و فكرى در عصر كلينى در رى و بغداد را مورد بررسى قرار داده است. پس از آن، شخصيت، زندگى و سفرها، اساتيد، تأليفات كلينى و نيز گفته‌هاى ساير دانشمندان درباره وى را ذكر نموده است
2. محدث كلينى و اثر جاودانش: شيخ جعفر سبحانى در اين مقاله به بررسى چگونگى شكل‌گيرى شخصيت كلينى و گفته‌هاى علما درباره ايشان پرداخته است. مسافرت‌هاى وى در دريافت حديث و عرضه كتابش از ديگر بخش‌هاى مقاله است. نویسنده بخش انتهایى مقاله را به كتاب كافى و رد تهمت تحريف قرآن اختصاص داده و مقاله‌اش را با چند پيشنهاد به آخر رسانده است
3. شيوه كلينى در كافى: على محمود البعاج، اين مقاله را در سه فصل تنظيم كرده است. ابتدا شيوه تبويب كتاب‌هاى اصول، فروع و روضه كافى را تبيين نموده، سپس شيوه‌هاى عمومى و فنى كلينى را در نگارش اثر بررسى كرده و در آخر هم تأثيرپذيرى كافى از پيشينيان و تأثيرات آن را در آثار پس از خود ذكر كرده است
4. اصحاب و مشايخ كلينى: اين مقاله، به قلم شيخ طه كافى است. در اين مقاله آمده است: «عده»؛ يعنى جماعتى كه راوى از آنها حديث نقل مى‌كند. معمولاً شيخ كلينى در آغاز پاره‌اى از احاديث كافى مى‌نويسد: «عدة من أصحابنا عن...». كلينى به‌وسيله اين عبارت از سه تن، نقل حديث مى‌كند كه اشخاص عده و تعداد آنان به‌مناسبت منقول‌عنه، تفاوت مى‌كنند. اين سه تن عبارتند از: احمد بن محمد بن عيسى، احمد بن محمد بن خالد برقى و سهل بن زياد. نویسنده در ابتداى اين بخش به توضيح اين مطلب پرداخته و سپس به معرفى 16 تن مشايخ كلينى اقدام كرده است
5. روايات زنان از كتاب كافى كلينى: اين مقاله به قلم سلمى حسين علوان موسوى است. در اين مقاله ابتدا 11 روايت از اصول كافى و سپس 14 روايت از فروع كافى نقل شده است. درباره هر روايت، جزء، صفحه و رقم آن به‌همراه سند و متن كامل روايت ذكر شده است. در ادامه مقاله، شيوه كلينى درباره سند احاديث و نيز طبقات روايات در كتاب كافى و فروع كافى ذكر شده است
6. بحث فلسفى - كلامى مختصات تفكر دوازده‌امامى بين كلينى و صدوق: اين مقاله به قلم على حسين جابرى است. در اين مقاله نویسنده تفكر اثنا عشرى بين عصر كلينى و عصر صدوق را مورد مطالعه قرار داده است
7. نظريه معرفت نزد اماميه با استفاده از روايات كتاب كافى: اين مقاله به قلم عبدالامير كاظم است. اين مقاله در صدد اثبات اين موضوع است كه اثبات نظريه معرفت از خلال روايات كتاب كافى امكان‌پذير استوى در ضمن پنج مبحث و يك خاتمه اين بحث را مطرح كرده است.
8. قرآن كريم آن‌گونه كه روايات اصول كافى تصوير مى‌كند: اين مقاله به قلم شيخ محمدعلى تسخيرى است. نویسنده در خلاصه اين مقاله چنين مى‌نويسد كه روايات كافى انسان قرآنى كامل را تربيت مى‌كند، سپس به عباراتى از فيض كاشانى و ديگران در اعتقاد كلينى به تحريف و نقصان در قرآن اشاره مى‌كند و آن را خطا و اشتباه مى‌داند
9. ديدگاه كلينى در كتاب كافى درباره تحريف قرآن: اين مقاله به قلم مديحه خضير كاظم است. در ابتداى مقاله، دلايل كسانى كه شيخ كلينى را متهم به اعتقاد به تحريف قرآن كرده‌اند را استوار بر سه مبنا مى‌داند: ذكر روايات تحريف، عدم نقد سندى و متنى اين روايات و تذكر او در ابتداى كتابش به اينكه تمام روايات كتاب موثق است. نویسنده سپس در ضمن يك مقدمه، سه مبحث و يك خاتمه به نقد و ردّ اين ادله مى‌پردازد
10. محافظت نهان و آشكار از قرآن: اين مقاله به قلم حيدر مسجدى است. نویسنده در ابتداى مقاله به وجود رواياتى در كتاب كافى اشاره مى‌كند كه برخى ادعا كرده‌اند كه دلالت بر تحريف قرآن دارد. وى نگارش اين مقاله را پاسخى به دو سؤال مى‌داند: آيا روايات مورد استناد دلالت بر تحريف دارد يا نه؟ آيا اين روايات صحيحند يا نه؟وى اين روايات را در هفت گروه دسته‌بندى كرده و احتمالات مختلف را در خصوص آنها مورد بررسى قرار مى‌دهد
11. شيوه تفسير قرآن به قرآن در روايات كافى: اين مقاله به قلم سيروان عبدالزهره‌هاشم است. نویسنده در اين مقاله در ضمن چهار مطلب و يك خاتمه به بررسى شيوه تفسيرى فوق در كتاب كافى پرداخته است
12. اثر تفسيرى در روايات كتاب كافى، به‌عنوان نمونه در كتاب زكات: اين مقاله به قلم عدى جواد الحجار است. نویسنده در اين اثر ضمن معرفى كلينى و كتاب او به تبيين احاديث تفسيرى در كتاب كافى و ذكر مواردى از اين روايات در كتاب زكات پرداخته است
13. اشاره‌هايى به تفسير امام صادق(ع) در اصول كافى، مطالعه تحليلى - تطبيقى: اين مقاله به قلم حميد الفتلى است. نویسنده در اين بخش از كتاب آنچه را كه امام صادق(ع) در تفسير قرآن كريم فرموده و شيخ كلينى در اصول كافى نقل كرده، مورد مطالعه قرار داده است. مباحث با سوره بقره آغاز و به سوره مريم ختم شده است. شيوه نگارش بدين‌ترتيب است كه نص روايت امام صادق(ع) و به جهت اختصار آخرين راوى متصل به امام ذكر شده و سپس با استفاده از مهم‌ترين كتب حديثى و تفسيرى به شرح و تفسير روايات پرداخته شده است
14. بررسى مفهوم «الآخَر» در تفكر كلينى و تفكر معتزلى: اين مقاله به قلم حسين عبيد الشمّرى و عبدالله حبيب است. نويسندگان، بحث مورد نظر را به‌عنوان يكى از مباحث معرفتى مورد مطالعه قرار داده‌اند. در معاجم، «آخر» به معناى «ديگرى»، خواه انسان يا شيء ديگر آمده است. در قرآن كريم نيز به صيغه‌هاى مختلف آمده كه نويسندگان به آيات آن اشاره كرده و سپس به بررسى اعتقادى اين موضوع در تفكرات مورد نظر پرداخته‌اند
15. علم ائمه(ع) به غيب و اعتراض به آن به انداختن نفس به هلاكت و...: در اين بخش سيد محمدرضا حسينى جلالى، کیفیت علم غيب ائمه(ع) را توضيح داده است. اينكه رسول(ص) و امام(ع) اگر علم به غيب داشته باشند واجب است كه سود و زيان خود را بدانند و عقل و شرع حكم به وجوب اجتناب و دورى از ضرر مى‌كنند و الاّ مصداق آيه تهلكه قرار مى‌گيرند. اين شبهه و موضوعاتى مانند علم امام حسين(ع) به شهادت در اين مقاله از ديدگاه عقل و نقل مورد بررسى قرار گرفته است
16. مطالعه و نقد داستان‌هاى كافى: اين مقاله به قلم شيخ هادى حسين خزرجى است. نویسنده در مقدمه اين مقاله به چند بار مطالعه قصه‌هاى كتاب كافى با دقت اشاره كرده است. وى اين داستان‌ها را واقعى و آموزنده دانسته است، سپس هفت قصه را مورد بررسى قرار داده و در آخر نيز نتيجه‌گيرى كرده است
17. «نشانه‌هاى» شخصيت مؤمن و انواع آن در تفكر امام على(ع) در كتاب اصول كافى: اين مقاله به قلم على شاكر عبدالائمه الفتلاوى و حسن شاكر الفتلاوى است. نويسندگان، اين مقاله را به شيوه نگارش مقالات علمى با ذكر اهميت، اهداف و محدوده بحث و به شيوه تحليل محتوا تأليف نموده‌اند
18. گرفتارى يوسف و نجاتش به‌وسيله آل محمد(ص) با توجه به كتاب كافى: اين مقاله به قلم صبيح نومان الخزاعى است. وى مقاله‌اش را در دو بخش طرح كرده است: در بخش اول به اهداف، ابعاد و شيوه‌هاى داستان‌هاى قرآنى و قصه يوسف پرداخته شده است؛ در بخش دوم نيز قصه يوسف در كتاب كافى مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده به منابع قديم و جديد مانند: قصص الأنبياء راوندى، ابن كثير و علامه طباطبايى و پايان‌نامه‌هاى دانشگاهى مراجعه كرده است
19. مطالعه پيرامون ابعاد فقهى در آثار شيخ كلينى: اين مقاله به قلم شيخ صفاءالدين خزرجى است. وى در مقدمه اين مقاله به ابعاد مختلف علمى شيخ كلينى اشاره كرده و بعد فقهى را از جمله ابعاد ناشناخته اين شخصيت دانسته است. در اين بخش، موضوعات مختلف فقهى در قسم دوم كتاب كافى؛ يعنى فروع كافى مورد بررسى قرار گرفته است
20. مطالعات فقهى (مبانى فقهى محدثين در تبيين كتاب كافى): اين مقاله به قلم حيدر محمدعلى سهلانى است. وى در اين بخش از كتاب در ضمن دو فصل، مبانى فقهى موافق و مخالف شيخ صدوق و شيخ كلينى را مورد مطالعه قرار داده است
21. مطالعه تحليلى اشعار كتاب كافى: عبدالاله عبدالوهّاب العرداوى در ابتداى اين مقاله به اهميت كتاب كافى و اشتمال آن بر موضوعات و مباحث مختلف اشاره كرده است؛ از جمله اين مباحث اشعارى است كه وى به‌عنوان شواهد لغوى، تاريخى، اخلاقى و مانند آن در جاهاى مختلف كتاب ذكر كرده و در شش بخش مورد بررسى قرار داده است
22. برگزيده‌هايى از نوادر «روضه كافى» كلينى: مهدى صالح سلطان، نویسنده اين مقاله با مطالعه روضه كافى، نوادر و غرائب را انتخاب كرده و مورد بررسى قرار داده است

وضعيت كتاب

فهارس آيات، احاديث، اشعار، اعلام، اماكن، كتب وارده در متن، اديان و فرق و مذاهب، جماعات و قبائل، حوادث و غزوات و وقايع در انتهاى جلد دوم كتاب آمده است. فهرست مطالب هر جلد نيز در انتهاى آن آمده است.

توضيحات و آدرس مطالب هر مقاله به‌صورت پانوشت در ذيل صفحات و فهرست منابع هر مقاله در انتهاى آن ذكر شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.