مثنویهای عرفانی امیرحسینی هروی

مثنوی‌های عرفانی امیرحسینی هروی، مجموعه‌ای است از سه مثنوی «کنز الرموز»، «زاد المسافرین» و «سی‌نامه» سید رکن‌الدین حسین بن عالم بن حسن (یا ابوالحسن) حسینی غوری هروی، متخلص به حسینی و معروف به امیرحسینی (641 تا 646-717 تا 777ق) که با تصحیح و توضیح سید محمد ترابی، منتشر شده است.

مثنوی‎های عرفانی امیرحسینی هروی
پدیدآوران	امیرحسینی هروی، حسین بن عالم (نويسنده) ترابی، محمد (مصحح)
عنوان‌های دیگر	کنز الرموز، زاد المسافرین، سی نامه
ناشر	دانشگاه تهران
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1371ش
چاپ	0
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	PIR‌5444/‎‌آ‎‌16‎‌م‎‌
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

اثر حاضر، دربردارنده سه منظومه زیر است:

1. کنز الرموز: هرچند شاعر تاریخ سرودن منظومه‌های خود و تقدم و تأخر آنها را ذکر نکرده است، اما سبک سخن وی و درجه خامی و پختگی آثارش، خواننده را بر آن می‌دارد که کنز الرموز را اولین اثر منظوم او به‌حساب آورد. این منظومه که در 922 بیت سروده شده است، در بحر رمل مسدس مقصور یا محذوف و بر وزن و تقلید مثنوی مولوی ا‌ست. در ابتدای آن، شاعر به بحثی پیرامون توحید پرداخته و سپس حضرت ختمی‌مرتبت(ص) و خلیفگان چهارگانه او را ستوده است و آنگاه پیشوایان و مربیان عرفانی خود، یعنی شیخ شهاب‌الدین سهروردی، شیخ بهاءالدین زکریای مولتانی و فرزندش شیخ صدرالدین و در پایان، سید شمس‌الدین محمد را مدح گفته است است و آنگاه پس از نصیحت خود، به‌تفصیل در باب دین و برخی از اصطلاحات و متفرعات آن و مطالبی در اصول اعتقادات و توضیح بعضی از مصطلحات عارفان، سخن رانده است.
2. زاد المسافرین: این منظومه که در بحر هزج مسدس اخرب محذوف یا مقصور و به تقلید از مثنوی‌های حکیم نظامی و در وزن لیلی و مجنون او سروده شده، مشتمل است بر حدود 1400 بیت که در هشت گفتار منظم گردیده و هر مقالت آن، از چندین حکایت شکل گرفته است. شاعر در لابه‌لای گفتار خود در این منظومه، به طرح شاهدها و مثال‌ها از زندگی مشایخی چون بایزید بسطامی و شبلی و پیامبرانی چون مسیح و موسی(ع) پرداخته است.
3. سی‌نامه: که به شیوه ده‌نامه‌های رایج در قرن هفتم و هشتم سروده شده، مشتمل است بر نامه‌های عاشقانه که بین عاشق و معشوق مبادله می‌شود و شاعر کوشیده است در طی آن، عشق عرفانی و مرحله‌های مختلف آن را بیان کند. این منظومه که بالغ بر حدود 1308 بیت است، در بحر هزج مسدس محذوف یا مقصور و به وزن و طرز مثنوی خسرو و شیرین نظامی و نزدیک به ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی سروده شده است.

منابع مقاله

شرح احوال و معرفی آثار امیرحسینی.