ما وصل إلينا من كتاب مدينة العلم

ما وصل إلينا من كتاب مدينة العلم، از آثار محدث و فقیه ممتاز شیعه، ابوجعفر محمد بن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى، مشهور به شیخ صدوق (حدود 305-381ق)‌ است که روایاتی درباره مباحث فقهی نقل می‌کند. پژوهشگر معاصر، عبدالحلیم عوض حلی، این کتاب را در قالب «مواردپژوهی» فراهم کرده و مقدمه‌ای سودمند و تعلیقاتی ارزنده را بر آن افزوده و شخصیت و آثار شیخ صدوق و ویژگی‌های کتاب مدينة العلم را شناسانده است.

ما وصل إلينا من كتاب مدينة العلم
پدیدآوران	ابن‌بابویه، محمد بن علی (نويسنده) حلی، عبدالحلیم عوض (گردآورنده) مکتبة العتبة العباسیة المقدسة (مصحح)
ناشر	العتبة العباسية المقدسة. مکتبة و دار مخطوطات
مکان نشر	عراق - کربلای معلی
سال نشر	1437ق - 2016م
چاپ	1
موضوع	قرن‌ ۴ق‌ احا‌دیث‌ شیعه‌,ابن‌ با‌بویه‌، محمد بن‌ علی‌، ۳۱۱ - ۳۸۱ق‌.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP ۱۲۹/الف۲،م۴
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مواردپژوهی

همان طور که ناشر (مركز إحياء التراث التابع لدار مخطوطات العتبة العباسية المقدسة) توضیح داده، کتاب حاضر، تصحیح‌شده نسخه‌ای خطی نیست، بلکه «کتاب‌سازی به معنای مثبت» و به تعبیر دقیق‌تر، «مواردپژوهی» است؛ یعنی این محقق (عبدالحلیم عوض حلی)، جستجو کرده و روایات دیگر اندیشوران از کتاب مدينة العلم (نوشته شیخ صدوق) در آثار خودشان را یافته و آن موارد را در اثر حاضر گرد آورده و با ذکر منبع هر مورد، ثبت کرده و به ‌شکل اثر کنونی منتشر ساخته است.

ساختار و محتوا

• هرچند باتأسف کتاب مدينة العلم (نوشته شیخ صدوق) به دست ما نرسیده و نسخه‌های خطی آن از بین رفته است، ولی عبدالحلیم عوض حلی در این اثر مختصر، کوشیده دورنمایی از آن را نشان دهد و گزارش‌های اندیشوران را از روایات آن گردآوری کند. ره‌آورد این مواردپژوهی، اندک روایاتی فقهی است؛ از جمله درباره مسائل ذیل:

1. زیارت درگذشتگان.
2. فضیلت نماز اول وقت.
3. غسل.
4. کفن مردگان.
5. غسل میت مؤمن و دعا برای مغفرت او.
6. تفسیر «الصلاة الوسطی»، به نماز ظهر.
7. نرسیدن شفاعت به کسی که نماز واجب را به تأخیر بیندازد.
8. وقت نماز مغرب.
9. موالات در وضو.

• موارد نقل‌شده از کتاب مدينة العلم، به 2 بخش بدون واسطه و باواسطه تقسیم شده است.

نمونه مباحث

• سید بن طاوس، با سند از شیخ صدوق و کتاب مدينة العلم نقل کرده است که پیامبر(ص) گفت: شفاعت من در فردای قیامت، به کسی که نماز واجب را به تأخیر افکند، نمی‌رسد.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.