قتلى القرآن
| قتلى القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ثعلبی، احمد بن محمد (نويسنده) منیع، ناصر بن محمد (محقق) |
| ناشر | مکتبة العبيکان |
| مکان نشر | عربستان - ریاض |
| سال نشر | 1429ق - 2008م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | قا‌ریا‌ن,عا‌رفا‌ن,اولیا‌ء,تا‌ثیر قرآن - قرائت,مجموعه‌ها داستانهای اخلاقی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۸۱/ث۷ق۲ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
قتلی القرآن، اثری از ابواسحاق احمد بن ابراهیم ثعلبى نیشابورى (متوفای 427ق)، از مشاهیر قرّاء، فقیه، محدث، شاعر و مفسر شافعی‌مذهب است. این اثر، به موضوع تأثیر شگرف قرآن بر برخی از خوانندگان آن اختصاص یافته و توسط ناصر بن محمد بن عثمان منیع تحقیق شده است.
نوشتار حاضر، مجموعه‌ای است از داستانهای کسانی که با شنیدن قرآن و متأثر شدن از معانی آن بدرود حیات گفته‌اند[۱]. علی‌رغم اشتمال کتاب بر برخی حکایت‌های نامأنوس و غیر قابل باور، نویسنده از برخی وقایع در این کتاب درباره کسانی که به سبب متأثر شدن از قرآن جان داده‌اند، سخن به میان آورده که جای هیچ شکی در مورد درستی آنها نیست؛ مانند آنچه درباره فضیل بن عیاض و زرارة بن اوفی ذکر نموده است[۲]. هدف نویسنده از نگارش این کتاب، بر اساس آنچه خود در مقدمه توجه داده، طلب رحمت خداوند بوده است[۳].
علی‌رغم ذکر داستان‌هایی با موضوع مشابهِ داستانهای این کتاب توسط برخی از پیشینیان یا معاصران نویسنده (مانند ابن ابی‌الدنیا (متوفای 281 ق) در کتاب «المحتضرين» یا ابونصر سراج (متوفای 378ق) در کتاب «اللمع في التصوف»)، وی اولین کسی دانسته شده که در این زمینه نوشته‌ای مستقل از خود برجای گذاشته است[۴].
عمده مصادر نویسنده عبارت است از:
- اسناد: نویسنده، بسیاری از داستان‌ها را با اسناد به صاحبان یا شاهدان یا ذاکران آنها نقل کرده است.
- کتب: وی برخی از حکایت‌ها را از برخی مصادر که در دست داشته نقل کرده، لکن به نام آنها اشاره ننموده است و تنها به عبارت «قرأت في بعض الكتب...» یا «قرأت في كتاب بعض مشايخنا...»، اکتفا کرده است.
- سماع از شیوخ خود.
- احادیث داستان‌سرایان و مذکّران[۵].
کتاب در دو فصل تنظیم شده است. فصل نخست آن مربوط به مطالب پژوهشی است و مشتمل بر دو مبحث پیرامون نویسنده و کتاب است. فصل دوم کتاب، در حقیقت متن تحقیق‌شده آن است[۶].
نویسنده، داستان‌ها را پشت سر هم و بدون ترتیب خاصی در کتاب خود آورده است و عنوان هر داستان را با این عبارات عنوان کرده است: «وَ مِنْهُمْ...»؛ یعنی از کشته‌شدگان قرآن. گفته شده است به دلیل کثرت داستانهای ذکرشده در این موضوع، نویسنده تنها بخشی از آنها را در این کتاب گردآوری کرده است[۷].
محقق، علاوه بر مقابله دو نسخه موجود از کتاب، به اختلاف موجود میان آنها در پاورقی اشاره کرده است. آدرس‌دهی آیات، معرفی شخصیت‌های نام‌برده‌شده در کتاب جز صحابه، مستندسازی داستانهای کتاب با ذکر ناقلان و راویان آنها، بیان معانی کلمات نامأنوس و ذکر توضیحاتی ضروری در مورد برخی از داستان‌ها، از جمله کارهای محقق در این نسخه از کتاب است[۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.