فرهنگ ریشهشناختی افعال فارسی میانه (زبان پهلوی)
فرهنگ ریشهشناختی افعال فارسی میانه (زبان پهلوی) تألیف یدالله منصوری (متولد 1325ش)، پژوهشگر زبانهای باستانی؛ این فرهنگ تخصصی به بررسی ریشهشناختی فعلهای زبان پهلوی (فارسی میانۀ زردشتی) میپردازد. انگیزۀ اصلی نگارنده از تدوین این اثر، بررسی مستقل و مجزای فعلهای زبان پهلوی بوده است. این فرهنگ بر اساس متنهای معتبر پهلوی از جمله ارداویراف نامه، بندهش، پهلوی وندیداد، دادستان دینی، دینکرد و دیگر متون ویراسته شده تدوین گردیده و شامل تحلیل ساختاری، دستوری و ریشهشناسی افعال پهلوی است.
| فرهنگ ریشهشناختی افعال فارسی میانه (زبان پهلوی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | منصوری، یدالله (نویسنده) |
| ناشر | آوای خاور |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1394ش |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-95387-1-3 |
| موضوع | فعل زبان پهلوی,ریشه شناسی زبان پهلوی,ریشه شناسی زبانهای ایرانی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR ۱۹۸۵/م۸ف۴ ۱۳۹۹ |
ساختار
کتاب در یک جلد و 644 صفحه تنظیم شده و شامل پیشگفتار، دو گفتار مقدماتی، پیکرۀ اصلی فرهنگ، فهرست واژگان و کتابنامه است.
گزارش کتاب
کتاب «فرهنگ ریشهشناختی افعال فارسی میانه (زبان پهلوی)» اثر یدالله منصوری، پژوهشی جامع و تخصصی در زمینۀ ریشهشناسی فعلهای زبان پهلوی است. نگارنده در این اثر با بررسی متون معتبر پهلوی از جمله ارداویراف نامه، بندهش، پهلوی وندیداد، دادستان دینی، دینکرد و دیگر منابع، به تحلیل ساختاری و ریشهشناختی افعال این زبان پرداخته است.
ساختار کتاب شامل دو گفتار مقدماتی است: گفتار نخست به بررسی ساختار فعلهای فارسی میانۀ زردشتی از نظر دستوری (صرفی-نحوی) میپردازد و انواع زمانها و ساختار آنها را با مثالهایی مختصر ارائه میدهد. گفتار دوم تحولات و دگرگونیهای آوایی آواهای زبان فارسی میانه را بر اساس فعلهای بررسی شده، از زبانهای هندواروپایی تا فارسی دری مورد بررسی قرار میدهد.
پیکرۀ اصلی کتاب به صورت واژهنامهای تنظیم شده که فعلهای فارسی میانۀ زردشتی را بر اساس ترتیب حروف لاتین از A تا Z در بر میگیرد. هر مدخل شامل مصدر و مادۀ مضارع به صورت آوانویسی، معانی متعارف، مثالهایی از فعل ماضی و مضارع با ذکر مرجع و ترجمه فارسی است. بخش ریشهشناختی هر مدخل شامل مادۀ ماضی و مضارع ایرانی باستان، ریشۀ هندواروپایی، معادلهای سنسکریت، فارسی باستان، اوستایی و نیز معادلهای زبانهای ایرانی میانۀ غربی و شرقی است. در پایان هر مدخل، صورتهای تحول یافتۀ افعال در فارسی دری و معادلهای برخی زبانها و گویشهای نو مانند آسی، پشتو، بلوچی و کردی ذکر شده است.
این اثر به عنوان مرجعی ارزشمند برای پژوهشگران زبانهای باستانی، زبانشناسان و علاقهمندان به ریشهشناسی زبان فارسی تدوین شده و تحولی مهم در مطالعات زبان پهلوی محسوب میشود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات