فرهنگ اصطلاحات نجومی، همراه با واژههای کیهانی در شعر فارسی
فرهنگ اصطلاحات نجومی، همراه با واژههای کیهانی در شعر فارسی، تألیف ابوالفضل مصفی، فرهنگ واژگان تخصصی است که اصطلاحات و مفاهیم نجومی بهکاررفته در شعر و ادب فارسی را گردآوری، تعریف و تشریح میکند.
| فرهنگ اصطلاحات نجومی، همراه با واژههای کیهانی در شعر فارسی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مصفی، ابوالفضل (نويسنده) |
| ناشر | پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1381ش |
| چاپ | 3 |
| شابک | - |
| موضوع | نجوم - اصطلاحها و تعبیرها - نجوم - واژه نامهها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /م6ف4 14 QB |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف اصلی این کتاب کمک به خوانندگان برای درک عمیقتر میراث علمی و فرهنگی نهفته در متون ادبی کلاسیک است.
ساختار
این کتاب بهصورت فرهنگ لغت جامعی از اصطلاحات نجومی تدوین شده است که مدخلهای آن به ترتیب الفبایی برای تسهیل دسترسی پژوهندگان مرتب گشتهاند و شامل شرح واژههای نجومی و کیهانی مورداستفاده در شعر فارسی است.
سبک نگارش
سبک نگارش کتاب ماهیتی پژوهشی و مدخلنگارانه دارد و بر ویژگیهای زیر استوار است:
- تدوین و تألیف فرهنگ تخصصی: تمرکز بر جمعآوری و تنظیم اصطلاحات نجومی که در ادبیات فارسی کاربرد دارند، همراه با استفاده از روش استقرایی و الفبایی در چیدمان مدخلها.
- استفاده از شواهد ادبی: برای توضیح هر اصطلاح، از استشهادات متون ادبی (بهویژه شعر) بهمنظور نشاندادن کاربرد دقیق و عمیق واژه استفاده شده است.[۱].
- تکیه بر متون کهن: هدف، تدوین فرهنگ برای متون کهن و استفاده از واژههایی است که در شعر و نثر قدیم فارسی به کار رفتهاند.[۲]
گزارش محتوا
این اثر در راستای هدف گستردهتری تدوین شده است که همانا تأمین مجموعه کاملی برای تکامل و تدوین فرهنگ و معارف ایران و روشن ساختن روایات تاریخی قومی است. هدف کلی تألیف، فراهمآوردن مواد خام برای تدوین تاریخ کامل ایران شامل تاریخ سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. در این چارچوب، این کتاب بهعنوان نخستین گام در تألیف و تدوین فرهنگهای تخصصی، بر روی اصطلاحات نجومی تمرکز دارد که برای پژوهندگان زبان و ادبیات فارسی بسیار ضروری است. متون کهن فارسی، بهویژه در علوم، حاوی اصطلاحاتی هستند (مانند نجوم، فلسفه، طب) که مترادف یا معادل دقیقی در زبان امروز ندارند و درک آنها بدون شرح و تبیین آن اصطلاحات دشوار است؛ بنابراین، تدوین این فرهنگ، نیاز مبرم پژوهشگران را در این حوزه پاسخ میدهد.[۳]
کسانی که با متون ادبی فارسی و نثر و نظم کهن آشنایی دارند، میدانند که شعر و ادب فارسی گنجینهای از مفاهیم و اصطلاحات نجوم را در خود جایداده است. بسیاری از مفاهیم شعری، بهخصوص در دورههای متأخر، از آمیختگی با مباحث فلکی و نجومی نشئتگرفته و فهم آن بدون آشنایی با این اصطلاحات دشوار خواهد بود. شاعران از دیرباز از احکام نجومی و خرافات مرتبط با کیهان نیز الهام گرفتهاند و مؤلف هدف خود را توضیح این واژهها و اصلاحات برای درک بهتر مراد شاعران میداند[۴]
در این فرهنگ، تنها آن دسته از اصطلاحات نجومی گردآوری و شرح داده شدهاند که تشخص (فردیت) پیدا کرده و بهعنوان یک واژه یا مفهوم تخصصی در ادبیات مطرح شده باشند. هدف از این کار، ارائه فرهنگی عمومی است تا پژوهشگران در زمینه ادبیات بتوانند با مراجعه به آن، معانی و مفاهیم واژههای نجومی را در متون درک کنند. [۵]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.