فتح الأبواب بين ذوي الألباب و بين رب الأرباب في الاستخارات
| فتح الأبواب بين ذوي الألباب و بين رب الأرباب في الاستخارات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن طاووس، علی بن موسی (نویسنده) خفاف، حامد (مصحح) |
| ناشر | مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1409 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | استخاره استخاره - احادیث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 272/5 /الف2ف2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
فتح الأبواب بين ذوي الألباب و بين رب الأرباب في الاستخارات تألیف سيد رضى‌الدين، على بن طاووس حلى (589 - 664 هجرى) در موضوع اثبات جواز و مشروعيت استخاره و انواع آن و استدلال‌هاى مخالفين و جواب آنها مى‌باشد.
پيشينه
پيرامون مسئله استخاره و جواز و ترغيب به آن نزدیک به 30 عنوان كتاب نوشته شده و به صورت متفرقه نيز در بسيارى از كتب ادعيه و روايى باب‌هايى به اين موضوع اختصاص يافته است.
اولين كتابى كه در اين موضوع و به صورت مستقل نوشته شده كتاب «الاستخارة» از محمد بن مسعود عياشى، از بزرگان قرن سوم و صاحب تفسير معروف عياشى است.
پس از او، احمد بن سليمان بصرى معروف به زبيرى شافعى متوفاى اوايل قرن چهارم هجرى كتابى با عنوان «الاستخارة و الاستشارة» تأليف نمود.
از اين دو كتاب تنها نامشان به ما رسيده و اصل کتاب‌ها در حوادث تاريخ از بين رفته‌اند.
سومين اثر در اين موضوع، كتاب شريف «فتح الأبواب» از سيد ابن طاووس است.اين كتاب، اولين كتاب در اين موضوع مى‌باشد كه به دست ما رسيده است.
بزرگان ديگرى پس از سيد ابن طاووس در اين خصوص دست به تأليف زده‌اند كه بيشتر آنان از متأخرين مى‌باشند.
انگيزه نگارش
سيد بنابر آنچه روش او در اكثر کتاب‌هايش مى‌باشد در مقدمه كتاب موضوع آن را توضيح داده و انگيزۀ خود را نيز از تأليف آن كتاب بيان كرده است.
سيد ابتدا توضيحى در معناى استخاره و دليل عقلى بر نيكو بودن آن داده كه: چطور ممكن است مشاوره با هر عاقل و حكيم و پيامبر و وصى و...ستوده باشد، اما مشورت با خداى عالِم به سرانجام انسه‌گانها و عالَم، كه به غيب و شهود آگاه است ستوده نباشد؟ ! من نيز براى اثبات رجحان استخاره اين كتاب را به رشته تحرير درآوردم.
سيد انگيزه خود را اينطور بيان مى‌كند كه: «در 24 رجب 642 هجرى انگيزه‌اى قوى در خود احساس كردم براى نوشتن اين كتاب و فهميدم كه اين از عنايات الهى است به من كه كتابى در موضوع استخاره بنويسم و هيچكس را سراغ ندارم كه قبل از من نوشته باشد...كه حجتى از جانب خدا باشد بر هر كس آن را ببيند تا مشاورۀ با خدا را در تمام مسائل دنيايى و اخروى خويش مقدم كند.
ارزش و اعتبار
سيد عبدالله شبّر در «إرشاد المستبصر في الاستخارات» مى‌گويد:
«من بجز علامۀ يگانۀ زمان، عالم ربانى و كسى كه مثل او را سراغ نداريم، يعنى سيد على بن طاووس، كسى را سراغ ندارم كه در موضوع استخاره كتابى نوشته باشد كه عطش جوينده را پاسخگو باشد و انسان را بى‌نياز از كتابى ديگر در اين موضوع نمايد.
از نكات مهم اين كتاب آن است كه سيد آيات و روايات را نقل كرده و اقوال را رد يا تأييد نموده و در كنار آنها تجارب خويش را از استخاره آورده و نكات ظريفى پيرامون استخاره و مداومت بر آن ذكر كرده كه حاكى از مواظبت هميشگى او بر استخاره است و نويسندۀ كتاب به مضمون آن اعتقاد كامل داشته و هميشه با دقت به آن عمل نموده است.
ترتيب ابواب
مؤلف، كتاب خويش را به يك مقدمه و 24 باب تقسيم كرده است.
مقدمه
شامل توضيحاتى در معناى استخاره و ارزش آن است و اينكه كسى كه مى‌تواند با خدا مشورت نمايد اگر آن را ترك كرد سزاوار سرزنش است و انگيزه تأليف كتاب و فهرست ابواب آن است.
ابواب كتاب
- از باب اول تا باب هفتم، ادله عقلى و نقلى بر استخاره و اينكه استخاره تنها در مباحات نيست و فتاواى اصحاب برجواز آن.
- از باب هشتم تا باب بيست و يكم، انواع استخاره و ادعيۀ آنها و بهترين نوع استخاره طبق روايات (استخاره ذات الرقاع).
- باب بيست و دوم، در استخاره براى ديگران است و اصل جواز آن.
- باب بيست و سوم، ادلۀ منكرين عمل به استخاره و جواب آنها.
- باب بيست و چهارم، در اينكه انسان در امور عقلى و نقلى بايد به خدا و پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله اقتدا كند، چرا كه اكثر مردم با اينكه عقل دارند خلاف راه صحيح را مى‌پيمايند و اينكه انسان نبايد به دنبال رضايت مردم باشد، بلكه تلاش كند رضاى الهى را به دست آورد.