هارون، عبدالسلام محمد
عبدالسلام هارون (1326-1408ق)، پژوهشگر، محقق مصری، نحوی و استاد سابق كلية الآداب دانشگاه اسکندریه. وی از مشهورترین محققان تراث عربی و اسلامی در قرن بیستم بود و آثار متعددی را در زمینههای ادبیات، زبان و تاریخ تصحیح و منتشر کرد. از مهمترین فعالیتهای او میتوان به همکاری در تأسیس دانشگاه کویت و عضویت در مجمع زبان عربی قاهره اشاره کرد.
ولادت
عبدالسلام بن محمد بن هارون در 25 ذیالحجه 1326ق برابر با 18 نوامبر 1909م، در شهر اسکندریه مصر در خانوادهای اهل علم و دانش دیده به جهان گشود. پدرش، شیخ محمد هارون بن عبدالرزاق، از دانشمندان و علماى زمان خود بود. جد پدریاش شیخ هارون بن عبدالرازق از اعضای جماعت کبار العلماء و جد مادریاش شیخ محمود بن رضوان الجزیری از اعضای دادگاه عالی بود.
تحصیلات
تحصیلات خود را با حفظ قرآن کریم و یادگیری مقدمات خواندن و نوشتن آغاز کرد. در سال 1340ق (1921م) به دانشگاه الأزهر پیوست و علوم شرعی و عربی را فراگرفت. سپس در سال 1343ق (1924م) وارد تجهیزیه دار العلوم شد و در سال 1347ق (1928م) موفق به دریافت مدرک بكالوريای شد. وی تحصیلات عالی خود را در دار العلوم ادامه داد و در سال 1351ق (1945م) از آنجا فارغالتحصیل گردید.
فعالیتها
پس از فراغت از تحصیل، به عنوان معلم در آموزش ابتدایی مشغول به کار شد. در سال 1365ق (1945م) به عنوان مدرس در دانشکده ادبیات دانشگاه اسکندریه منصوب گردید. در سال 1370ق (1950م) به مقام استادیاری در دانشکده دار العلوم ارتقا یافت و در سال 1379ق (1959م) به ریاست بخش نحو این دانشکده برگزیده شد. در سال 1386ق (1966م) به همراه گروهی از اساتید برجسته مصری برای تأسیس دانشگاه کویت دعوت شد و تا سال 1394ق (1975م) ریاست بخش زبان عربی و مطالعات عالی این دانشگاه را بر عهده داشت. در سال 1389ق (1969م) به عضویت مجمع زبان عربی قاهره درآمد. وی همچنین برنده جایزه پادشاهی فیصل در ادبیات عربی در سال 1402ق (1981م) شد.
پس از وفات وى، دانشگاه كويت، كتابى تحت عنوان «الأستاذ عبدالسلام هارون معلمًا و مؤلفًا و محققًا» نوشته و در آن، به شرح زندگانى، خدمات و آثار وى پرداخت.
وفات
عبدالسلام هارون سرانجام در روز سهشنبه 28 شعبان 1408ق برابر با 16 آوریل 1988م در سن 79 سالگی درگذشت.
آثار
نوشتههاى عبدالسلام هارون، بالغ بر 115 عنوان مىگردد كه برخى از آنها عبارتند از:
- تحقيق النصوص و نشرها.
- قطوف ادبيه: دراسات نقديه فى التراث العربى حول تحقيق التراث.
- خزانه الادب و لب لباب لسان العرب.
- البيان و التبيين.
- مجالس العلماء؛ اثر عبدالرحمن بن اسحاق زجاجى (تحقيق).
- المصون فى الادب؛ تألیف حسن بن عبدالله عسكرى (تحقيق).
- المفضليات؛ اثر المفضل بن محمد، معروف به مفضل ضبى (تحقيق و شرح).
- البرصان و العرجان و العميان و الحولان؛ اثر ابى عثمان عمرو بن بحر الجاحظ (تحقيق و شرح).
- وقعه صفين؛ اثر نصر بن مزاحم المنقرى (تحقيق و شرح)
- معجم مقاييس اللغه؛ اثر أبى الحسين أحمد بن فارس بن زكريا (تحقيق و ضبط)
- نوادر المخطوطات (تحقيق).
- الاشتقاق؛ اثر محمد بن حسن بن دريد؛ (تحقيق و شرح).