فیض، علی‌رضا
| نام | فیض، علی‌رضا |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | آیت‌الله میرزا محمد فیض |
| متولد | 1304ش |
| محل تولد | قم |
| رحلت | 1397ش |
| اساتید | آيت‌الله بروجردى |
| برخی آثار | آراء فقهی ملامحسن فیض کاشانی |
| کد مؤلف | 4918 |
علی‌رضا فيض (1304-1397ش)، استاد پیشکسوت دانشگاه تهران، محقق و پژوهشگر فقه و اصول و فلسفه اسلامی، حقوق‌دان و مدیر گروه فقه و مبانى حقوق اسلامى دانشگاه تهران به مدت 35 سال، همکاری با دانشکدهٔ حقوق دانشگاه تهران، دانشکده تربیت مدرس، دانشگاه قضایی دادگستری، دانشگاه افسری و دانشگاه آزاد اسلامی، عضو فرهنگستان علوم، چهره ماندگار در رشته فقه و حقوق اسلامی، همکاری با مؤسسه فرهنگی پژوهشی دهخدا بیش از ۱۲ سال، عضویت در مجمع مجمع التقریب بین المذاهب اسلامیه، عضو هیئت برنامه‌ریزی و تنظیم برنامه‌های دروس دانشکده‌های الهیات و غیره،
ولادت
علی‌رضا فیض فرزند آیت‌الله میرزا محمد فیض نواده محدث بزرگ ملا محمد حسن فیض کاشانی، در سال 1304ش، در قم متولد شد.
تحصیلات
دوره‌هاى ابتدايى و متوسطه را در همين شهر گذراند و از سال 1317 وارد حوزه علميه قم شد و به مدت 15 سال (تا سال 1332)، به تحصيل سطوح و خارج پرداخت.
ايشان علاوه بر دروس حوزوى، موفق شد دروس دانشگاهى را نيز پيگيرى كند و در سال 1332 توانست دوره كارشناسى رشته فلسفه را به پايان برد. در آن سال‌ها، دوره كارشناسى ارشد وجود نداشت؛ بنابراین، در سال 1334 همان سالى كه رشته دكتراى فلسفه و دكتراى فقه و مبانى حقوق اسلامى در دانشكده الهيات و معارف اسلامى تاسيس گرديد، دكتر فيض به دوره دكتراى فلسفه راه يافت و به سال 1342 رساله دكتراى خود را با عنوان «انتقاد بر منطق ارسطو» با درجه عالى به تصويب استادان هيئت رسيدگى به رسالات رسانيد و به اخذ درجه دكتراى فلسفه و حكمت اسلامى نائل آمد.
علی‌رضا فيض علاوه بر استادى و مديريت گروه فقه و مبانى حقوق اسلامى دانشگاه تهران، سمت‌هاى ديگرى نيز داشته است؛ از جمله، عضويت در مجمع التقريب بين المذاهب الإسلامية؛ عضو فرهنگستان علوم، بخش علوم انسانى؛ رئيس امتحانات طلاب اهل سنت و عضو هيئت برنامه‌ريزى و تنظيم برنامه‌هاى دروس دانشكده‌هاى الهيات و غيره براى دوره‌هاى كارشناسى، كارشناسى ارشد و دكترى.
علی‌رضا فيض تقريبا از آغاز ورود به دانشگاه تهران، بيش از 12 سال با مؤسسه علمى - فرهنگى لغت‌نامه دهخدا، در تدوين دايرةالمعارف فارسى آن مؤسسه كه به نام لغت‌نامه دهخدا معروف است، همكارى داشت. ايشان در سال‌هاى نخست انقلاب از سال 1359 كه انقلاب فرهنگى در دانشگاه‌ها ادامه داشت، به دانشكده افسرى اعزام گرديد و تدريس حقوق جزا و بررسى كتاب‌ها و جزوه‌هاى درسى در آن دانشكده را بر عهده گرفت.
علی‌رضا فيض در سال 1360، به‌عنوان استاد نمونه دانشكده افسرى انتخاب شد و به حضور مبارک رئيس جمهور وقت، مقام معظم رهبرى حضرت آيت‌الله خامنه‌اى معرفى گرديد و مورد تقدير و تشويق وى قرار گرفت و جوايزى دريافت داشت و به افتخارى بزرگ نايل آمد. و نيز در سال 1370 در مراسم آغاز سال تحصيلى دانشگاه تهران به‌عنوان استاد ممتاز دانشگاه تهران از مرحوم هاشمى رفسنجانى لوح افتخار دريافت كرد و در سال ۱۳۸۲ به عنوان چهره ماندگار در رشته فقه و حقوق اسلام برگزیده شد.
اساتيد
- حاج شيخ ابوالقاسم؛
- حاج شيخ على‌اصغر قزوينى؛
- شيخ اسدالله اصفهانى؛
- علوى گلپايگانى؛
- حاج على‌اصغر اشعرى قمى؛
- شيخ عبدالرزاق نائينى؛
- حاج شيخ عباسعلى شاهرودى؛
- حاج آقا رضا موسوى قمى، فرزند حاج سيد صفى؛
- حاج آقا روح‌الله كمالوند؛
- آيت‌الله بروجردى؛
- آيت‌الله فيض؛
- آيت‌الله سيد محمدتقى خوانسارى؛
- آيت‌الله محقق داماد؛
- حاج شيخ مهدى مازندرانى؛
- حاج آقا مهدى حائرى يزدى؛
- علامه طباطبايى.
به‌علاوه ايشان مباحث مشكل فلسفه را از محضر امام خمينى(ره) فراگرفت و از مراجع آن زمان، آيات عظام، فيض، آقا سيد محمدتقى خوانسارى و حاج شيخ عباسعلى شاهرودى درجه اجتهاد گرفت.[۱]
وفات
این استاد فرهیخته در ظهر روز یکشنبه ۱۲ اسفندماه سال 1397ش در سن ۹۳ سالگی دار فانی را وداع گفت.[۲]
آثار
- اجزا و اجماع و اجتماع امر و نهى؛
- انتقاد بر منطق ارسطو؛
- بيع؛
- درس‌هاى اخلاق؛
- ديه (ترجمه كتاب الدية بين العقوبة و التعويض)؛
- شرح انتقادى بر قانون حدود و تعزيرات؛
- ترجمه كتاب لمعه؛
- مبادى فقه و اصول؛
- مقارنه و تطبيق در حقوق جزاى عمومى اسلام؛
- نقش عرف و بناى عقلا در فقه و اجتهاد؛
- وحدت دليل عقل شيعه و مصالح مرسله اهل سنت؛
- اندیشه‌های حقوقی عرف و اجتهاد
- آرای فقهی ملامحسن فیض کاشانی
- مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام: جرم و مجرم
- دیه
پانویس
منابع مقاله
- پايگاه راسخون
- خبرگزاری جمهوری اسلامی ایرنا