عجالةالمعرفة في أصول‌الدین
| عجالةالمعرفة في أصول‌الدین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | راوندی، محمد بن سعید (نویسنده) حسینی جلالی، محمدرضا (محقق) |
| ناشر | مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1419 ق یا 1998 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شیعه - اصول دین شیعه - عقاید |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 210 /ر2ع3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
عجالةالمعرفة في أصول‌الدین تأليف ظهيرالدين ابى الفضل محمد بن سعيد بن هبةاللّه بن الحسن الراوندى، فرزند عالم بزرگ قطب راوندى، از عالمان و انديشمندان بزرگ قرن هفتم هجرى، كتابى است در علم كلام كه با روشى نو به اثبات اصول دين پرداخته است.
از قديم الايام عالمان دينى با روشهاى مختلف به اثبات اين امر پرداخته‌اند اما مرحوم راوندى در اين كتاب با روشى تازه و بديع به اثبات اين حقايق مى‌پردازد.اين روش مبتنى بر اصل«حاجت» و «نيازى» است كه هر فرد انسانى در وجود خود نسبت به موجودى ديگر احساس مى‌كند، احساس فطرى و بديهى كه به هيچ‌وجه قابل انكار نيست.همانگونه كه خداوند فقر و نياز انسان‌ها را در اين آيه شريفه يادآور شده است:يا ايها الناس أنتم الفقراء الى اللّه و اللّه هو الغنى الحميد.
و از آن‌جا كه رفع و نفى اين احتياج امرى مطلوب است، انبياء با كتب و شرايع و آموزه‌هاى خويش و با روشهاى گوناگون و ابزار متنوع انسان‌ها را نسبت به اين نقص آگاه كرده و او را از نقص به سوى كمال فراخوانده‌اند، كمالى كه در سايۀ آن انسان از غير خدا بى‌نياز مى‌شود، براساس اين اصل بديهى و غير قابل انكار، راوندى اثر حاضر را پديد آورده و با عبارات و ترتيبى دلپسند آن را آراسته است.اين اثر از هرگونه پيچيدگى و صعوبت تهى است و تك تك قضاياى آن با برهان و استدلال به اثبات مى‌رسد، تا جائيكه هيچ ادعاى غير مبرهنى در آن نمى‌توان يافت.ترتيب و چينش مطالب كتاب نيز به گونه‌اى است كه تمام فصول كتاب عليرغم اختلاف موضوعات و مباحث داراى چنان ربط و اتصالى هستند كه خواننده آنها را همچون حلقه‌هايى به هم پيوسته مى‌بيند.
در مقدمه كتاب مؤلف به بيان روش خود در اثبات عقايد دينى پرداخته و سپس در فصل اول براساس همان روش به اثبات وجود صانع و صفات ثبوتى و سلبى خداوند پرداخته است.
در فصل دوّم به بحث از نبوت و ويژگى‌ها و لوازم آن پرداخته شده است.
فصل سوم به مبحث امامت اختصاص يافته و شرائط آن معين گشته و از كسانى كه شايستگى مقام امامت را دارند نام برده شده است؛ در انتهاى اين فصل به عنوان ورود در مباحث مربوط به معاد مطالبى را عنوان مى‌كند.ورود به مبحث معاد در انتهاى فصل مربوط به امامت از آن جهت است كه انگيزۀ وجود امام كه حفظ نظام است جز با ثبوت پاداش و عقاب براى بندگان محقق نمى‌گردد.
در فصل چهارم به بحث از عدل و وعد و وعيد و ساير شؤون معاد پرداخته شده است.
اهميت كتاب
اين اثر گذشته از آنكه ذخيره‌اى ارزشمند از تراث علمى شيعۀ اماميه به شمار مى‌رود، از آن‌جا كه نشانگر ارتباط پيوند حلقات «عقيدۀ شيعۀ اماميه» و اتصال حلقه‌هاى معرفتى اين مذهب طى قرون و اعصار مى‌باشد نيز حائز اهميت و درخور توجه است.چراكه «عجالة المعرفة» براى قرن حاضر از همان عمق و قوتى برخوردار است كه در قرن هفتم هجرى برخوردار بوده است.
نسخه‌شناسى
تنها نسخه خطى‌اى كه در تحقيق نسخۀ حاضر در برنامه از آن بهره برده شده است نسخه‌اى است كه ضمن مجموعه‌اى بزرگ با نام «الدستور» به شماره 2144 در كتابخانۀ مركزى دانشگاه تهران نگهدارى مى‌گردد.«عجالة المعرفة»صفحات 415 تا 424 اين مجموعه را
به خود اختصاص داده است.تاريخ تحرير اين رساله هجدهم شوال سال 986 ه.ق قيد گرديده است.
نسخه حاضر در برنامه با تحقيق و پژوهش آقاى سيد محمدرضا حسينى جلالى در قطع وزيرى با جلد شوميز در 68 صفحه در سال 1419 ه1998/م توسط انتشارات «مؤسسة آل البيت عليهم‌السلام لاحياء التراث» بيروت، منتشر شده است.
نوبت چاپ اثر نامعلوم است.
منابع مقاله
- متن كتاب
- مقدمه محقق آقاى سيد محمدرضا حسينى جلالى.