فراهی، عبدالحمید
عبدالحمید فراهی (1280-1349ق)، محقق، مفسر برجسته قرآن در شبه قاره هند و پیشگام در زمینه نظریه نظام قرآن.
ولادت
عبدالحمید بن عبدالکریم بن قربان بن تاجعلی فراهی انصاری، معروف به حمیدالدین و ابیاحمد، در صبح روز چهارشنبه ششم جمادی الثانی سال ۱۲۸۰ق، برابر با 18 نوامبر 1863م در خانوادهای علمی در روستای فریها - یکی از بزرگترین روستاهای ناحیه اعظمگره در اوتارپرادش هند - به دنیا آمد.[۱]
تحصیلات
در ۱۰ سالگی قرآن را حفظ کرد. طی مدت ۹ ماه زبان فارسی را نزد مولوی مهدی حسین آموخت. سپس برای آموختن زبان عربی نزد فیض حسن سهارنپوری رفت[۲] و به اندازهای در این زبان تبحر یافت که کتاب «جمهرة البلاغة» را در رد عبدالقاهر جرجانی نگاشت. پس از آنکه در این دو زبان استاد شد، زبان انگلیسی را در دانشگاه علیگره آموخت و رسالهای در رد عقیده نصاری درباب شفاعت و کفاره به زبان انگلیسی تألیف کرد. سپس در همان دانشکده، زبان عبری را از مستشرق یهودی به نام جوزف هوروفیتس آموخت. این زبان بسیار برای او کارآمد بود و در مقایسه تطبیقی میان قرآن و تورات و همچنین در نوشتن ردیه علیه یهود و نصاری در برخی مسائل، از آن استفاده کرد. برای نمونه در کتاب «الرأي الصحيح في من هو الذبيح»، سیزده دلیل تورات مبنی بر اینکه ذبیح اسحاق است را رد کرده است.
فراهی در علم قرآن تبحر داشت. معاصران او را ترجمان قرآن نامیده بودند. رشید رضا درباره او میگوید: «او راه نوینی را در اسلوب تفسیری بنا نهاده و فهم مؤثری از قرآن دارد».
فراهی، فلسفه جدید را در دانشگاه علیگره نزد مستشرق معروف توماس آرنولد فراگرفت و برای آموختن علوم نقلی و عقلی به شهر لکنو سفر کرد. او نقش فعالی در تولید آثار علمی در نظریه نظام قرآن داشت و معتقد بود آیات قرآن بههمپیوسته و منطبق با یکدیگر هستند؛ بهطوریکه هر سوره قرآن ساختاری منسجم و بههمپیوسته را تشکیل میدهد. وی همچنین شروع به نوشتن تفسیری کرد که به دلیل مرگش در سال 1930م تکمیل نشد[۳].
وفات
فراهی در نوزدهم جمادیالثانی سال ۱۳۴۹ق برابر با 11 نوامبر 1930م در شهر مثورا در شمال هند درگذشت[۴].
آثار
وی تألیفاتی به زبان عربی، فارسی، اردو و انگلیسی دارد. از جمله آثار وی عبارت است از:
- الإمعان في أقسام القرآن؛
- مفردات القرآن؛
- تفسير نظام القرآن و تأويل الفرقان بالفرقان؛
- جمهرة البلاغة[۵].
پانویس
منابع مقاله
- شمسالرب خان، وبگاه الأقلام الحرة.
- اردویی معلی.
- دمیرچی، نسرین، یک پژوهشگر حوزه علوم قرآنی تشریح کرد: روششناسی تفسیر «نظام القرآن و تأويل القرآن بالفرقان»، فراهی، خبرگزاری مهر، ۱۳ شهریور ۱۳۹۶.